Мəтінді түсініп оқып, тапсырмаларды орындаңыз. Қазақта «Табиғат-ана» деген ұғым бар. Бұл сөз «адам табиғат аясында өмір сүреді» дегенді білдіреді. Табиғат байлығы тұрғындардың жақсы, жайлы өмір сүруіне мүмкіндік береді.
Табиғат бізге мұнай, көмір, газ сияқты пайдалы қазбаларды береді. Оларды отын деп атайды. Бұл отынды жылу электрстанцияларында қуат көзін өндіру үшін пайдаланады. Электр энергиясын өндіру үшін күніне мыңдаған тонна көмір мен мұнай жағады. Мұндай отынның табиғатқа зияны өте көп. Пайдалы қазбалар азайып келеді, ауа мен су ластануда.
Қазіргі уақытта қуат көзіне сұраныс үлкен. Себебі əр үйде электр техникасы өте көп қолданылады. Сондықтан тұрғындарды электр энергиясымен қамтамасыз ету – əлемдегі басты мəселе. Отыннан басқа да қуат көздерін пайдалану жүзеге асырылады. Олар: су, жел, күн сəулесі, биогаз, найзағай жəне т.б. Бұлар баламалы энергетикаға жатады. «Баламалы энергетика» дегеніміз – қоршаған ортаға зияны өте аз, үнемді пайдалануға тиімді энергетика. Ол жеңіл өндіріледі.
Жел энергетикасы да баламалы энергетикаға жатады. Ол халық шаруашылығында жиі қолданылады. Оны қыс айларында қолданған тиімді. Себебі қыста жел, боран қатты соғады. Ал жаз айларында су көбейеді. Сондықтан су электр станциялары мен жел энергетикасын біріктіріп, экологиялық таза жəне ең арзан қуат көзін алуға болады.
1-тапсырма. Мəтіннен тірек сөздерді анықтаңыз. (5)
Тірек сөздер
Выпишите ключевые слова из этого текста
1926 жылы «Сұлтанмахмұт Торайғырұлының сөздерін жинау науқанына ат салысыңыздар!» деген ашық хатында Жүсіпбек Аймауытов: «Ақын елінің тілі ғой, адал туған ұлы ғой, бүлк-бүлк еткен жаны ғой, жанын жеген ары ғой, айта алмай жүрген зары ғой. Жаннан, ардан безбесе, ақынын қандай ел қастерлемесін!» - деп жазған екен.
Сұлтанмахмұт – шын мағынасында осы сөзге татитын ақын. ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиетін жаңа биікке көтеріп, заманының қайшылықты шындығын шығармаларында жан-жақты бейнелеген, көркем сөздің халықтық мән-мағынасын көтеріп, жаңа жанрларда ізденістер жасаған ол туған халқын отаршылдық пен ұлттық егзінің екі жақты қанауынан азат етуге, ел бостандығына үн қосты.
«Қараңғы қазақ көгіне өрмелеп шығып күн болуға» ұмтылды. Қоғамдық шыңдық пен әділет жолын талмай іздеп, туындыларына арқау еткен ақын көп жабының бірі болып қалмай, от боп жанды, құйрықты жұлдыздай ағып өтті.
Сұлтанмахмұг 1893 жылдын 28 қазанында туған. Шешесі қайтыс болғаннан кейін, болашақ ақын алты жасқа дейін әжесінің тәрбиесінде болады. Содан кейін Шоқпыт екі баласын алып туған жері - Баянауылдағы ата қонысына көшеді. Торайғыр көліне таяу жерден қыстау салады. Сұлтанмахмұттың балалық шағы осы жерде өтеді. «Баян тауы Қозы Көрпештің Баян сұлуы туған тау деседі. Аспанмен тілдескен асқар шың, тік жартас, түпсіз күз, таудың ұшар басынан етегіне дейін сыңсыған сыпсың қарағай, ақ қайың, барғын, мойыл, киядан ойға, ойдан орманға сүңгіп, сыбдырлап, бұраңдаған бура бұлақ, шеккен алыптай асқар Баянның оң қолтығында айнадай жарқыраған Сабындыкөл, сол қолтығында түндей түнерген Шойындыкөл (Жасыбай көлі бұрын солай аталған деседі), жамбасында тас аралды, көк құрақты Торайғыр көлі, жаз болса көкорай шалғын, көк балауса, жасыл жапырақ жеміс, тау іші ың-шың аң, бұта толған жыршы құс. Міне, сол секілді зәулім жаратылыстың бауырында бала Махмұт балдырғандай балалық шағын өткізеді» - деп жазған Жүсіпбек Аймауытов.
Причины :
- Война обогащения.
- Аквитания была английским владением на территории Франции.
- Борьба за влияние в Фландрии ( богатой )
Ход :
- 1337 - 60 года - уничтожение франц. флота при г. Слейсе ( 1340 )
- поражение франц. при Креси , при Пуатье ( 1346 , 1356 )
Закончилось мир. договором , по которому треть земель франц. была под управ. Англии
- 1369 - 96 года - победа франц. и на суше, и на море
Англия потеряла почти все земли во Франции
- 1415 - 24 года - сокруш. поражение франц. при Азенкуре в 1415 г. К 1424 г. Франция была в руках англичан
- 1428 - 53 года - осада Орлеана в 1428 г. , перелом в ходе войны : появление Жанны дАрк .
Итог :
- коронация законного наследника франц. престола в Реймсе Карла Седьмого ( 1429 г. )
- изгнание англичан
Объяснение: