Мәтіндегі қою қаріппен жазылған сөздердің аудармасын дәптеріне жаз. Сол сөздердің антонимдерін айт. Запишите в тетрадь перевод слов написанных жирным шрифтом в тексте произнесите антонимы этих слов мне до 17:00 нужно

В большой дружбе жила девочка Макта с Кошкой. Они почти никогда не разлучались и что находили, делили поровну. Как-то раз, прибирая свой дом, Макта нашла изюминку. Она позвала Кошку полакомиться, но та не пришла. «Не хочешь идти,— сказала      девочка,— ну и не надо!» И сама съела изюминку. И только это она сделала, прибежала Кошка.
—  Зачем ты меня звала?— спросила она Макту. Макта не ответила на ее вопрос, ничего не сказав и про изюминку. Кошка обиделась и сказала:
—  Если не скажешь, разолью твой катык. Макта тоже рассердилась.
—  А я тебе отрежу хвост,— сказала она.
Кошка разлила катык, а Макта отрезала ей хвост.
—  Сестричка, сестричка,  отдай   мой  хвост!— жалобно сказала Кошка.
—  Заплати  за  мой   катык!— сказала   Макта.— Тогда отдам твой хвост!
Пошла Кошка к Корове просить катык.
—  Корова, дай мне катык!
—  Я проголодалась,— сказала Корова.— Принеси  мне листьев!
Пошла Кошка к дереву.
—  Дерево, Дерево, дай мне листьев!
—  Я очень хочу пить,— сказало Дерево.— Напои меня, тогда дам листьев.
Пошла Кошка дальше и видит — идут Девушки с водой. Она спросила у них:
—  Девушки, Девушки, дайте мне воды.
—  Если принесешь нам серы, мы дадим тебе воды,—> сказали Девушки.
Пошла Кошка к Лавочнику:
—  Эй, Лавочник, дай мне серы!
—  А ты дай мне яйцо,— сказал Лавочник. Пошла Кошка к Курице:
—  Курица, Курица, дай мне янцо!
—  Принеси   мне  зерен,— сказала   Курица,— тогда   получишь яйцо.
Пошла Кошка дальше. «Что мне теперь делать?»—думает она. И вдруг пробежала Мышка. Кошка набросилась на нее,схватила и говорит:
—  Отвечай, пока цела, что у тебя есть дома? Испугалась Мышка и говорит дрожащим голосом:
—  Д-д-ома есть од-д-но б-б-людечко пш-пш-ена.
—  Дай мне горсть пшена,— приказала Кошка. Отпустила  Кошка  Мышку,  и  она  принесла  ей  горсть пшена. Кошка это пшено отдала Курице, та дала ей яйцо. Это яйцо Кошка отдала Лавочнику, а он ей дал серу. Серу Кошка отнесла Девушкам, а они ей дали воды. Водой Кошка напоила Дерево, а оно сбросило свои листья. Кошка взяла листья и отнесла Корове, а Корова дала Кошке катык. Отнесла Кошка катык Макте и получила обратно свой хвост.

 Қазақ халқының рухани мəдениетінің  етене саласы музыка өнері  болды. 

 Жеке əн салу мен аспапты  жеке тарту кең тараған.Шығармалардың  негізгі түрлері əн мен күй болған.

 Жиырмадан аса əр түрлі  музыкалық аспаптар болған, олардың  кейбіреулері – шертер, жетіген, саз сырнай, шаңқобыз, даңғыра, асатаяқ жəне басқалары музыка өнерінің кəсіби талаптарына сай келмей, біртіндеп құри берген. Ал дыбыстық сапаларын жетілдіруге келетін басқалары музыкалық аспаптар тобын құрады. Олар: домбыра, қобыз немесе қылқобыз, сыбызғы, дауылпаз.

 Əн мен күй халық өмірінің  барлық салаларымен етене аралас  болды. Той-думан əн-күймен басталды, ақсақалдар кеңестерінің алдында,  жайлауға көшу мен 

 қыстауға қайтып оралу да  əн-күймен атап өтіліп отырған.  Əйелдер үй тігіп, мал

 сауып, жүн сабаған, жіп  иіріп, кілем тоқыған, киіз  басқан кездерінде өлең айтып, 

 балаларын тербете отырып, бесік  жырын жырлаған. Қайғыға ұшыраған  отбасын 

 жұбататын көңіл айту, қуаныш  хабарға сүйініп сүйінші сұрап,  құттықтау дəстүрі 

 де өлеңмен айтылған.

 Музыкалық туындылар мазмұны  мен құрылымы жағынан əр алуан  болған.

 Тұрмыстық жол-жора (той-томалақ,  жерлеу) кезінде орындалатын əндер,  сондай-

 ақ балалар əндері, бесік  жыры қысқалылығымен, əсерлілігімен  ерекшеленеді.

 Бұларды жұрттың бəрі айтатын болған. Ал лирикалық, əлеуметтік тақырыптарға,

 тарихи, эпикалық жəне аңыздық  сюжеттерге шығарылған əндер  мен күйлердің 

 əуендері ырғақты қайырмалы,  формалары күрделі болып келген.Оларды  танымал 

 дарындар айтатын болған. Орындайтын  шығармаларының тақырыптарына қарай

 “ақын”, “жырау”, “əнші”, “  күйші”, “ертекші” деп атаған.

 Кəсіби музыкалық өнерпаздардың  дарындылығы көпшілік алдындағы  арнайы айтыстарда көрінген. Мұндай  музыкалық-поэзиялық жарыстар тойларда, жайлауға көшуге байланысты, қыз  ұзатқан кезде жəне басқа да отбасылық қуаныштарға орай өтіп отырған. Аса көрнекті ақындардың есіміне “сал”, “сері” деген құрметті атақтар қосылып айтылған.

 ХVIII ғасырда əншілердің, аспаптарда  ойнаушылардың, ақындардың 

 шығармашылық-орындаушылық шеберлігі барынша дамыды. Осы ғасырдағы

 тарихи оқиғалар қазақтың  музыкалық өнер туындыларынан  да орын алды. Жоңғар 

 шапқыншылығы кезінде өмірге  келген қазақ күйшілерінің шығармаларының 

 арасында аса белгілілері  “Қаратаудың шертпесі”, “Қалмақ  биі”, “Беласар”, 

 “Абылайдың қара жоғасы”, “Кеңес” т.б. күйлер.

 Сол заманның белгілі күйшілерінің  бірі – Керейдің Абақ тайпасынан  шыққан,

 теңдесі жоқ өнер иесі  Байжігіт күйші. 1723 жылы 18 жасында  ол “Ақтабан” атты 

 күй шығарған. Одан кейінгі  оның кең тараған шығармасы “Қайың сауған”. Ол да

 ақтабан шұбырынды оқиғасымен  өзектес, мұң, зармен басталып, жеңіске деген 

 жігер мен қажымас күреске  шақырған, сенімге толы күй. Байжігіттің  халық өмірі 

 мен тұрмысы тақырыбына шығарған  күйлері көп болған (300-ге жуық), олардың 

 ішінде аңға шыққан кезде  болған əр алуан жайлар туралы 10 бөлімді “Аңшының 

 зары” күйінің орны бөлек. 

 ХVIII ғасыр мен ХIХ ғасырдың  алғашқы жартысында бүкіл қазақ  халқына аты 

 шыққан домбырашылардың арасынан  республиканың батыс өңіріндегі 

 күйшілердің ішінен Қара ұлы Боғданы атауға болады. Ол домбырашы болумен

 бірге ел тағдырын, халық  қамын өз күйлеріне өзек етіп, əлеумттік маңызы,

 көркемдік қасиеті күшті  күйлерді көп шығарған. Солардың  ішінде “Ақ желең”,

 “Боз төбе”, “Қара жаяу”  деп аталатын күйлерінің жөні бөлек.

 Сол заманның белгілі күйші-композиторлары  Құрманғазы, Дəулеткерей, Абыл, Сарымалай,  қобызшы Ықылас, Қазанғап, Диналардың  арасында Махамбет батыр да  болды. 

 Махамбеттің “Ақжелең”, “Жайық  асу”, “Жорық”, “Қайран Нарын”, “Тарлан”,

 “Нарын” сияқты оннан астам күйлері сақталған. Бұл шығармалары оның қатардағы

 көп күйшінің бірі емес, аса  дарынды тұлға екендігін дəлелдейді.

 Қазақ күйшілерінің арасында  халқымыздың рухани бітім-болмысына  қайталанбас қасиет, нəр берген, оның ажарын ашып келе жатқан тұлға – Құрманғазы Сағырбай ұлы (1818-1889). Ол Батыс Қазақстан облысының Жаңақала ауданында туған.

 Құрманғазының анасы аса  дарынды əнші, өнерпаз адам болған. Жасынан өнер дарыған Құрманғазы  күйшілікпен ерте айналысқан. Ол  халық арасына кең тараған елуден аса күй шығарған. Құрманғазы күйлерінің бірі өмір жайындағы

 философиялық толғау, бірі нəзік  махаббат лирикасы болса, енді  бірінде халық 

 мерекелерінің шат-шадыман көріністері  бейнеленеді. Солардың ішінен  “Адай”,

 “Алатау”, “Байжұма”, “Балбырауын”, “Жігер”, “Кішкентай” “Көбік шашқан”,

 Кісен ашқан”,”Қайран шешем”  күйлерін ерекше атауға болады.

 Қазақ өнеріне өзіндік қолтаңбасымен  із қалдырған, жанға жағымды,  жаймақоңыр 

 күйлердің дəстүрін жалғастырған  Тəттімбет Қазанқап ұлы (1815-1860) заманының

 белгілі, беделді, лауазымды  адамы болды. Оның шертпе күйлер  шығарып, 

 орындаушы ретінде даңқы  жайылды. Күйлерінің көпшілігіне  əсерлі, асқақ 

 лирикалық сарын тəн. Ол  елуден аса халыққа кеңінен  тараған күйлерін қалдырды.

 Бұлардың арасында “Азына”, “Бес төре”, “Балқан тау”, “Былқылдақ”, “Қос басар”,

 “Боз торғай”, т.б. күйлері  кейіннен камералық, симфониялық  туындыларға