"Тағы қандай қауіпсіздік ережелерін білесің? Айтып бер."
Оқушыға жауап беру ақпаратын қолдану мақсатында, ережелер жайлы толығымен түсіну өтуіміз қажет. Ережелер - бүкіл адамдарды күнделікті шаруашылықты өзінде түрле-түрлі қауіпсіздік салдарына қарсы шаруашылық жалпы нормадары.
Осы мәтінде келесі қауіпсіздік ережелері түсіндірілген:
1. Мұғалім бізге қауіпсіздік ережелерін түсіндірді. Инені ауызға салуға болмай-ды. Оны арнайы қорапшада сақтау керек.
- Мұғалім осыда шеберханада оқушылардың қауіпсіздік ережелерін көрсетті.
- Қауіпсіздік ережелерінің бірі қауіпсіздіктердің басқа адамдардың ісіне тигізу мүмкіндігін шектеулеу.
- Негізгі ереже оқушылардың өзін-өзі тигізуі керек.
- Қауіпсіздіктердің пайымдаулары шабуылды қажет.
- Мұғалім осыда қауіпсіздік салаларын дайындайды.
2. Желімді ауызға, көзге тигізуге болмаған. Қайшыны партаның оң жақ шетіне қою қажет.
- Осы мәтінде қайшыны партаны пен ауыз, көзге жазылудың қажеттілігі айтылған.
- Ережелердің бірі қайшыны партаны пен ауыз, көзге тигізуден бас тартады.
- Ресми қауіпсіздік үшін қайшыны партаның оң жақ шетіне қою керек.
Мұғалім осы мәтінде жасалған қауіпсіздік ережелерін түсіндірді. Өзіне қауіпсіздіктерді сақтау мақсатында, адамдар талаптарына сай жасаулар жасау керек.
Бұл жасқа келгенше жақсы өткіздік пе, жаман өткіздік пе, әйтеуір бірталай өмірімізді өткіздік: алыстық, жұлыстық, айтыстық, тартыстық - әурешілікті көре-көре келдік. Енді жер ортасы жасқа келдік: қажыдық, жалықтық; қылып жүрген ісіміздің баянсызын, байлаусызын көрдік, бәрі қоршылық екенін білдік. Ал, енді қалған өмірімізді қайтіп, не қылып өткіземіз? Соны таба алмай өзім де қайранмын.
Ел бағу? Жоқ, елге бағым жоқ. Бағусыз дертке ұшырайын деген кісі бақпаса, не албыртқан, көңілі басылмаған жастар бағамын демесе, бізді құдай сақтасын!
Мал бағу? Жоқ, баға алмаймын. Балалар өздеріне керегінше өздері бағар. Енді қартайғанда қызығын өзің түгел көре алмайтұғын, ұры, залым, тілемсектердің азығын бағып беремін деп, қалған аз ғана өмірімді қор қылар жайым жоқ.
Ғылым бағу? Жоқ, ғылым бағарға да ғылым сөзін сөйлесер адам жоқ. Білгеніңді кімге үйретерсің, білмегеніңді кімнен сұрарсың? Елсіз-күнсізде кездемені жайып салып, қолына кезін алып отырғанның не пайдасы бар? Мұңдасып шер тарқатысар кісі болмаған соң, ғылым өзі - бір тез қартайтатұғын күйік.
Софылық қылып, дін бағу? Жоқ, ол да болмайды, оған да тыныштық керек. Не көңілде, не көрген күніңде бір тыныштық жоқ, осы елге, осы жерде не қылған софылық?
Балаларды бағу? Жоқ, баға алмаймын. Бағар едім, қалайша бағудың мәнісін де білмеймін, не болсын деп бағам, қай елге қосайын, қай харекетке қосайын? Балаларымның өзіне ілгері өмірінің, білімінің пайдасын тыныштықпенен керерлік орын тапқаным жоқ, қайда бар, не қыл дерімді біле алмай отырмын, не бол деп бағам? Оны да ермек қыла алмадым.
Ақыры ойладым: осы ойыма келген нәрселерді қағазға жаза берейін, ақ қағаз бен қара сияны ермек қылайын, кімде-кім ішінен керекті сөз тапса, жазып алсын, я оқысын, керегі жоқ десе, өз сөзім өзімдікі дедім де, ақыры осыған байладым, енді мұнан басқа ешбір жұмысым жоқ.
Оқушыға жауап беру ақпаратын қолдану мақсатында, ережелер жайлы толығымен түсіну өтуіміз қажет. Ережелер - бүкіл адамдарды күнделікті шаруашылықты өзінде түрле-түрлі қауіпсіздік салдарына қарсы шаруашылық жалпы нормадары.
Осы мәтінде келесі қауіпсіздік ережелері түсіндірілген:
1. Мұғалім бізге қауіпсіздік ережелерін түсіндірді. Инені ауызға салуға болмай-ды. Оны арнайы қорапшада сақтау керек.
- Мұғалім осыда шеберханада оқушылардың қауіпсіздік ережелерін көрсетті.
- Қауіпсіздік ережелерінің бірі қауіпсіздіктердің басқа адамдардың ісіне тигізу мүмкіндігін шектеулеу.
- Негізгі ереже оқушылардың өзін-өзі тигізуі керек.
- Қауіпсіздіктердің пайымдаулары шабуылды қажет.
- Мұғалім осыда қауіпсіздік салаларын дайындайды.
2. Желімді ауызға, көзге тигізуге болмаған. Қайшыны партаның оң жақ шетіне қою қажет.
- Осы мәтінде қайшыны партаны пен ауыз, көзге жазылудың қажеттілігі айтылған.
- Ережелердің бірі қайшыны партаны пен ауыз, көзге тигізуден бас тартады.
- Ресми қауіпсіздік үшін қайшыны партаның оң жақ шетіне қою керек.
Мұғалім осы мәтінде жасалған қауіпсіздік ережелерін түсіндірді. Өзіне қауіпсіздіктерді сақтау мақсатында, адамдар талаптарына сай жасаулар жасау керек.
Бұл жасқа келгенше жақсы өткіздік пе, жаман өткіздік пе, әйтеуір бірталай өмірімізді өткіздік: алыстық, жұлыстық, айтыстық, тартыстық - әурешілікті көре-көре келдік. Енді жер ортасы жасқа келдік: қажыдық, жалықтық; қылып жүрген ісіміздің баянсызын, байлаусызын көрдік, бәрі қоршылық екенін білдік. Ал, енді қалған өмірімізді қайтіп, не қылып өткіземіз? Соны таба алмай өзім де қайранмын.
Ел бағу? Жоқ, елге бағым жоқ. Бағусыз дертке ұшырайын деген кісі бақпаса, не албыртқан, көңілі басылмаған жастар бағамын демесе, бізді құдай сақтасын!
Мал бағу? Жоқ, баға алмаймын. Балалар өздеріне керегінше өздері бағар. Енді қартайғанда қызығын өзің түгел көре алмайтұғын, ұры, залым, тілемсектердің азығын бағып беремін деп, қалған аз ғана өмірімді қор қылар жайым жоқ.
Ғылым бағу? Жоқ, ғылым бағарға да ғылым сөзін сөйлесер адам жоқ. Білгеніңді кімге үйретерсің, білмегеніңді кімнен сұрарсың? Елсіз-күнсізде кездемені жайып салып, қолына кезін алып отырғанның не пайдасы бар? Мұңдасып шер тарқатысар кісі болмаған соң, ғылым өзі - бір тез қартайтатұғын күйік.
Софылық қылып, дін бағу? Жоқ, ол да болмайды, оған да тыныштық керек. Не көңілде, не көрген күніңде бір тыныштық жоқ, осы елге, осы жерде не қылған софылық?
Балаларды бағу? Жоқ, баға алмаймын. Бағар едім, қалайша бағудың мәнісін де білмеймін, не болсын деп бағам, қай елге қосайын, қай харекетке қосайын? Балаларымның өзіне ілгері өмірінің, білімінің пайдасын тыныштықпенен керерлік орын тапқаным жоқ, қайда бар, не қыл дерімді біле алмай отырмын, не бол деп бағам? Оны да ермек қыла алмадым.
Ақыры ойладым: осы ойыма келген нәрселерді қағазға жаза берейін, ақ қағаз бен қара сияны ермек қылайын, кімде-кім ішінен керекті сөз тапса, жазып алсын, я оқысын, керегі жоқ десе, өз сөзім өзімдікі дедім де, ақыры осыған байладым, енді мұнан басқа ешбір жұмысым жоқ.
Объяснение