nikitka1011

13.06.2021 18:23 •  Қазақ тiлi

Мәтіндерді мұқият оқып, төмендегі тапсырманы орындаңыз. 1. Достық – адамдардың бір-біріне адал, қалтқысыз сеніп, бір мүдделі, ортақ көзқараста болатын қасиеті. Достық өзара жауапкершілік пен қамқорлықтың, рухани жақындықтың белгісі. Нағыз достық кісіге шабыт беріп, өмірде кездесетін түрлі сәтсіздіктерге мойымауға, басқа түскен қайғы мен қиыншылықты бірге көтеруге жәрдемдеседі. Дос-жарандардың мінездері әр түрлі болып келуі мүмкін. Мысалы, біреуінде қызбалық не шабандық, екіншісінде тұйықтық не жігерсіздік байқалса да, бұлар достыққа кедергі бола алмайды, қайта нағыз достық осындай кемшіліктерден арылуға көмектеседі. Сатқындық, екі жүзділік, өтірікшілік, өзімшілдік достықпен сыйыспайды. Қазақтың дәстүрлі әдеп жүйесінде достыққа үлкен көңіл бөлінеді. Халық арасында достық туралы мақал-мәтелдер жеткілікті: “Дос жылатып, дұшпан күлдіріп айтады”, “Досы жақсының, өзі де жақсы”, “Дүниеде адамның жалғыз қалғаны — өлгені, қайғының бәрі соның басында”. Достыққа қарама-қарсы ұғым — қастық пен күншілдік.
https://www.zharar.com/kz/shygarma/113-dos.html
Бала күннен бірге өскен үш дос болыпты. Ер жеткен соң үш достың біреуі байып кетеді. Ал екеуі кедей болады. Екеуі бірігіп үнемі бай досына: "Сенің ақшаң көп, жағдайың жақсы, бізге байлығыңмен бөлісіп жартысын берсең болады ғой?" деп тиісе беретін көрінеді. "Сендер қалтадан бұрын сананы байытуларың керек" деген досын екеуі түсінбей, тек ақша сұраумен болады.
Бірде бай достары бар ақшасын шығарып:
- Маған "Ақшаң көп, байлығыңмен бөліс" деуші едіңдер ылғи, мінекей, бар ақшам осы. Осыны үшке теңдей бөлемін, бірақ достығымыз жалғасын тапсын. Ақшаның достығымызға сызат түсіргенін қаламаймын,- деп ақшаны үшке бөледі.
Алайда ақшаны алған екі досы со күйі жоқ боп кетеді.
Біріншісі күнде бір көрмесе болмайтын болған соң, ақшаны банкке салуға қимайды. Ол не тамақ алмайды, не киім кимейді, не қыдырмайды, ақшасын біліп қоя ма деп ешкіммен араласпай қояды. Ескі киіммен жүре береді, жетісіп тамақ та ішпейді. Есесіне үйінің жертөлесіне тыққан ақшасын күнде санап, иіскеп мауқын басып, қайта жасырып қоятын. Досы берген ақшаның бір тиынын да жұмсамайды.
https://bilimsite.kz/kizikti/11999-ush-dos.html

1-тапсырма. Мәтіндердің түрін, тілдік ерекшеліктерін анықтаңыз.

1мәтін

2мәтін

2-тапсырма.Мәтіндер мазмұны бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.

1.Нағыз достық неге жәрдемдеседі?

2.Кедей достары бай досына не деп тиіседі?

2-тапсырма

«Дос болсаң, берік бол, досыңа серік бол» деген пікірмен келісесіз бе әлде келіспейсіз бе? Өз ойыңызды дәлелдеу үшін етістіктің шартты райын қолданып, 5-6 аргумент жазыңыз.