Мәтінге сәйкес келетін мақалды жазыңыз (екы дос туралы)
теде, ел арасында жаугершілік жиі болған кезде қазақтың екі жауынгері төс қағысып, дос болады.
Бірде әскерлер бір өзеннің бойына шатыр тігіп дамылдайды. Сонда тұтқиылдан жаудың қаптаған қалың тобы шабуыл жасайды. Тонаған мал-мүліктерін тез-тез тиеп кетеді. Қолға түскен қазақ жасағын айдап әкетеді.
Әлгі екі достың біреуі жау қолына түседі. Досының қолға түскенін естіген екінші батыр күздің қара суығын елеместен өзенді малтып өтіп, жау жатқан жағаға келеді. Анталаған жау әскерлері оны тарпа бас салады. Жауынгер өзін қолбасыларына алып баруын өтінеді. Алып барған соң, ол жаудың қолбасына:
- Мен қолдарыңа түскен бір жауынгерге құн төлеп, сатып алуға келдім. Менің оған айырбасқа берер мал-мүлкім жоқ. Бір-ақ нәрсе беремін. Ол - өзімнің өмірім. Досымды босатсаңдар, ол үшін өзімнің өмірімді қияр едім, - дейді жанары жарқ етіп.
Қолбасы ойланып отырып, оны сынамақ болады да:
- Жарайды, мен сені қыршыныңнан қимай-ақ қояйын. Маған сол өміріңнің бір бөлшегін ғана берсең болды, - дейді мырс-мырс күліп.
- Ол не? - деп сұрайды досын құтқаруға келген жігіт жалт қарап.
- Маған сенің көздерің керек, - дейді қолбасы.
- Ол да болсын, көзімді ал да, досымды босат, - дейді жігіт. Ол бұл сыннан сүрінбей өтеді.
Әлгі жауынгер тұтқыннан босанған досының иығына қолын артып, зағип күйі қуана күлімдеп келе жатады. Мұны көрген жаудың қолбасшысы: «Мұндай ерлері бар халықты тұтқиылдан келіп, қапыда бас салған жағдайда болмаса, бетпе-бет ұрыста жеңу өте қиынға соғар»,- деп түйеді. Сөйтіп өзінің әскерлеріне шегінуге бұйрық берген екен.
Берілген сөздерді қатыстырып, сөйлем құрастыру.
Көршінің ауласына кіре бергенім сол еді, ит арс - арс ете қалды.
Түнімен жаңбыр тырс – тырс етіп, терезені ұрып шықты.
Сөйлей бергенім сол еді, Әсет мырс - мырс етіп күлді.
Сабаққа үш – төрт оқушы ауырып келіп, сабақ бойы күрс – күрс жөтелумен болды.
Алыстан найзағай жарқ - жарқ етіп, күн күркірей түсті.
Мәди суда күмп - күмп етті де, көрінбей кетті.
Кенеттен болған дыбыстан селк - селк ете қалдым.
Турап жатқан қиярым жерге салп - салп етіп түсіп кетті.
Қоңыр салқын желден өсімдіктер желп - желп етіп тұр.
Түлкі,барыс,ақ бөкен,кенгуру,сілеусін
Объяснение:
Түлкі ең ажарлы жыртқыш аңдардың бірі.Ертегілер мен мысалдарда түлкі-қу,алаяқ,екі жүзді,айлакер болып келеді.Түлкінің түсі мекендеген жеріне қарай өзгереді.
Барыс биік тауда мекендейтін ерекше сымбатты жыртқыш аң.Ол өте айлакер,күшті,әрі шапшаң.Жемін биік тасты жерден,кейде құз арасынан аңдып отырып,15 метрге дейінгі биіктіктен секіріп,аса ептілікпен ұстай алады.
Ақ бөкен ақбөкендердің түгінің түсі күздің соңы мен қыс мезгілдерінде ақшыл бозғылт түске өзгеретіндіктен жергілікті тұрғындар оларды <<ақ киік>> немесе <<ақ бөкен>> деп атаса,ал жаз бен күз айларында түгінің сарғыш - қызғылт түске ауысатындықтан <<жезкиік>> деп аталады.
Кенгуру Австралияның басты символына айналған жануар.Ұзындығы 25-160 см,құйрығы 15-105 см,салмағы 1,4-90 кг.15-17 туысқа бірігетін 55 түрі бар.
Сілеусін сүтқоректілер класы жыртқыштар отрядының мысықтар тұқымдасына жататын жыртқыш аң. Оның Қазақстан аумағында 3 түр тармағы(еуропа,алтай, түркістан) кездеседі.