МӘТІНМЕН ЖҰМЫС ЖАЗЫЛЫ
ТЫҢДАЛЫМ оқылым Айтылым
3-тапсырма.
Мәтінді тыңда. Түсінгеніңді айт. Оқы.
Төр
сыйлы орын
Төр — қонақ бөлменің жоғарғы жағы. Ол — жасы үлкен адамдар, қонақтар отыратын сыйлы
орын. Қазақ үйге келген қонақты «Төрлетіңіз!», «Төрге шығыңыз!» — деп қарсы алады. Көрпе
төсеп, жастық қойып, төрге отырғызады, құрмет көрсетеді.
Қазақ халқында дастарқанға үлкендерден бұрын отыру ұят саналады. Себебі алдымен аң
сақалды ата мен аң шашты әжені сыйлап, төрден орын береді. Үлкен кісілер — көпті көрген,
сыйлы кісілер. Қазақта «төріңнен қарт кетпесін» деген сөз бар. Себебі қарт тілегін айтып, бата-
сын береді. Төрде қарттар, одан төмен жастар отырады.
Тамаққа да үлкендерден бұрын қол созуға болмайды. Ол – әдепсіздіктің белгісі.
Дастарқанда үлкендермен жарысып сөйлеу де ұят саналады. Қазақ дастарқаны дос, бауыр,
туыс қана емес, кез келген адамға ашық. Қазақтар бір-бірінің үйіне барып, жиі араласқанды
ұнатады. Әсіресе ата-анасын әрқашан құрметтеп, үйіне шақыру, төрге отырғызу - қазақ бала-
сы үшін әрі міндет, әрі парыз. Өйткені дастарқан – жақсылықтың басы, қуаныштың белгісі.
Пересказ
Бірақ компьютер қанша жақсы болғанымен, оның адам денсаулығына орны толмас зиян келтіруі мүмкін екенін ұмытпаңыз! Компьютерде ұзақ, дұрыс ұйымдастырылмаған жұмыс көру органының, бұлшықеттердің, буындардың, ішкі органдар мен дене жүйелерінің түрлі ауруларының қаупін арттыруы мүмкін.
құрылғыны қолдана отырып, сіз өзіңіздің кәсіби дағдыларыңызды дамыту және жетілдіру үшін кез-келген ақпаратты ала аласыз;
электрондық құрылғы - бұл кескіндер мен музыканы сақтаудың сенімді тәсілі.Адамға компьютердің әсері жағымды да, жағымсыз да болуы мүмкін. Құрылғының адам ағзасына зиянды әсерінен гөрі пайдасы басым екені сөзсіз. Егер сіз жұмысты, ойын-сауық пен демалысты дұрыс бөлетін болсаңыз, жұмысты жеңілдететін және жас пен денсаулықтың ерекшеліктерін ескеретін барлық әдістерді қолдансаңыз, технология өте пайдалы қосымша болады.
Қазақстандық ғалымдар қазақтар мен жауынгер халық ғұндардың, сонымен қатар көбірек арийлер ретінде таныс андронов мәдениеті өкілдерінің ДНҚ-сын салыстырды.
Болжанғандай үш халықтың арасында жақын туыстық байланыс бар екені анықталды деп жазды «Экспресс К» басылымы. Бұл туралы Nur.kz хабарлады.
Зерттеуді Shejire DNA жобасының ғылыми жетекшісі Жақсылық Сәбитов жүргізген. Ол 3-4 мың жыл бұрын Қазақстан жерінде өмір сүрген андроновтарда қазақтардың табын руында жиі кездесетін гендер тобы барын анықтаған.
Батыс мәдениетінде андронов өкілдерін арийлер деп атау қабылданған. Нақ солар аңызға айналған Арқайым қаласын тұрғызып, алғаш рет екі аяқты күймені ойлап тапқан. Олардан қалған мәдениет іздері Сібірден бастап Үндістанға дейінгі аумақта кездеседі.
Ғұндар қазақтардың керей, уақ, сіргелі сынды руларына туыс болып шыққан. Жақсылық Сәбитов Қытайдың солтүстік аймағындағы Егінкөл, Дүрлік, Нарс, Баркөл сынды қорымдардағы жауынгерлердің ДНҚ-сын зерттегеннен кейін осындай шешімге келген.
Ғұндар күш-қуаты мықты тайпа болған. Жауынгер ғұндардан қорғану үшін Қытай императоры Ци Ши Хуанди ұлы Қытай қорғанын тұрғызған.