Мәтіннің құрылымына байланысты тұжырымдарды кему ретімен орналастыр. Мәтін Адамзат үшін баға жетпес қазына Достық туралы қалам тербемеген ақын-жазушы жоқтың қасы Адамзатқа тән шынайылықты, адалдықты, сезім тазалығын баяндаған Кез келген адам ол биікке көтеріліп, құпияны шеше алмайды Адал достар мен амал достар
Мәтіннен тұжырымдарды кему ретімен орналастыру үшін бірнеше қадамдарды орындау керек:
1. Мәтінні алып тастау:
Мәтінде бірнеше фраза да болуы мүмкін. Мысалы:
- Адамзат үшін баға жетпес қазына
- Достық туралы қалам тербемеген ақын-жазушы жоқтың қасы
- Адамзатқа тән шынайылықты, адалдықты, сезім тазалығын баяндаған
- Кез келген адам ол биікке көтеріліп, құпияны шеше алмайды
- Адал достар мен амал достар
2. Тұжырымдарды кему:
Тұжырымдар мәтіннің белгіліліктерін немесе негізгі идеяларын айтуға көмекші болады. Оны тұжырымдарды тапсырып, мәтінге байланыстыруды үйретсе болады. Мысалы:
- Адамзат үшін баға жетпес қазына: Бұл батырма мәтінде бар. Бұны "Өлім жасап, адамзатқа ашу керек" деп аталатын болатындайша айтуға болады.
- Достық туралы қалам тербемеген ақын-жазушы жоқтың қасы: Бұл батырма мәтінде бар. Бұны "Достық аман-сергек болатын, ал арашадап өмір сүрген" деп айтуға болады.
3. Жасу:
Мәтіннен тапсырманы жасауды орналастыру үшін мүмкіндіктерді байқап, оларды школьникпен бөлісіп беру керек. Мысалы:
- "Адамзатқа тән шынайылықты, адалдықты, сезім тазалығын баяндаған" батырмасында айтылған аймақтарды табып, оларды школьникке тізім болгандарын сұрау керек.
- "Достық туралы қалам тербемеген ақын-жазушы жоқтың қасы" батырмасында айтылған түрімдерлік сыртқы өмірді өзара талдап дәлелдеме беру керек.
Солайша, школьник мәтіннің құрылымына байланысты тұжырымдарды кему ретімен орналастыруды негізгі жолдарын айтқанымызды мойындауымыз керек.
1. Мәтінні алып тастау:
Мәтінде бірнеше фраза да болуы мүмкін. Мысалы:
- Адамзат үшін баға жетпес қазына
- Достық туралы қалам тербемеген ақын-жазушы жоқтың қасы
- Адамзатқа тән шынайылықты, адалдықты, сезім тазалығын баяндаған
- Кез келген адам ол биікке көтеріліп, құпияны шеше алмайды
- Адал достар мен амал достар
2. Тұжырымдарды кему:
Тұжырымдар мәтіннің белгіліліктерін немесе негізгі идеяларын айтуға көмекші болады. Оны тұжырымдарды тапсырып, мәтінге байланыстыруды үйретсе болады. Мысалы:
- Адамзат үшін баға жетпес қазына: Бұл батырма мәтінде бар. Бұны "Өлім жасап, адамзатқа ашу керек" деп аталатын болатындайша айтуға болады.
- Достық туралы қалам тербемеген ақын-жазушы жоқтың қасы: Бұл батырма мәтінде бар. Бұны "Достық аман-сергек болатын, ал арашадап өмір сүрген" деп айтуға болады.
3. Жасу:
Мәтіннен тапсырманы жасауды орналастыру үшін мүмкіндіктерді байқап, оларды школьникпен бөлісіп беру керек. Мысалы:
- "Адамзатқа тән шынайылықты, адалдықты, сезім тазалығын баяндаған" батырмасында айтылған аймақтарды табып, оларды школьникке тізім болгандарын сұрау керек.
- "Достық туралы қалам тербемеген ақын-жазушы жоқтың қасы" батырмасында айтылған түрімдерлік сыртқы өмірді өзара талдап дәлелдеме беру керек.
Солайша, школьник мәтіннің құрылымына байланысты тұжырымдарды кему ретімен орналастыруды негізгі жолдарын айтқанымызды мойындауымыз керек.