Мәтіннен термин сөздерді тап. Төтенше жағдай дегеніміз – табиғат немесе өндіріс апаттарының зардаптарын күнделікті қызметпен, қаражатпен жоюға мүмкіндік бермейтін, ол үшін әдейі материалдық, техникалық, ақша қаражатын және адам күшін талап ететін жағдай.
Қазақстан мемлекетінің орналасқан жері – орасан зор, кең байтақ. Ол жерлерде табиғат апатының неше түрі: жер сілкіну, қар тасқыны, қатты жел, су тасқыны сияқты құбылыстар жиі болып жатады.
Зілзала – бұл кенеттен пайда болатын, халықтың қалыпты тірлігін күрт бұзатын, материалдық құндылықтарды үлкен шығынға ұшырататын, сондай-ақ адамдар мен хайуанаттардың өлімі болатын табиғат құбылысы.
Әрбір зілзаланың өзіне тән физикалық қасиеті, пайда болу себебі, қозғаушы күші, сипаты мен даму сатысы, қоршаған ортаға өзіндік ықпал ету ерекшелігі бар.
Зілзала кез келген мемлекет үшін үлкен ауыртпашылық, келтірер залалы мол төтенше оқиға.
Қазақстан Республикасы аумағында мынадай зілзалалар болуы мүмкін: жер сілкінісі, сел, қар көшкіні, сырғыма, дауыл, су тасқыны, буырқасын, өрт.
Дүние жүзінде су тасқынына бүкіл зілзаланың 40 пайызы келеді екен, 20% – тропикалық циклондары, 15% – жер сілкінісінің, ал қалған 25% – зілзаланың басқа түрлері.
Каспий теңізі деңгейінің өзгеруіне, Арал теңізінің құруына, Балқаш көлінің таяздауына байланысты құбылыстар табиғи сипаттағы төтенше жағдайлар арасында ерекше орын алады.
- иә, мама?
- қыз, ләббай, ша саябаққа жаю фантиқтарды тоқталт-! Қара-, қарамастан
сияқты ажарсыз - айнала көгеріс, бақ-бақтар, және мұнда сенің қағаздарыңның
аунап жатады!
- ал, кешір-, мама.
-Катя, разве мен сені оқымадым, не фантиқтар урнаға деген выбрасывать керекке?!
- иә, әрине, бірақ сол нанғысыз!
- неғып кенет нанғысыз?
- мама, мында ешқайда урналар бол-!
- Катя, урналар болсам, сол жолға қоюға керекке мәселе сыртпен қиюмен.
- ал- шырпылар және күйдір- боқтық!
- Катя, мен шын. Айталық, қаттап сал- фантиқтар қалтаға немесе свернуть және қалтаға деген сал-.
- ал үй зытыр-?
- болады және үй, болады жайдан-жай дейін ең жақын урнаның жет- және зытыр-.
- мама, маған алып бер-, ләббай, қалта. Мен фантиқтарды оған деген қаттап саламын.
- енді-енді, ада-гүде сырт әңгіме! Ал-, қыз.
- рақмет.
- емес үшін нені. Қарамастан және неғұрлым, ләббай, боқтықты жаймаппын! Табиғат күтуге қажетке.
- Никита, Сәлем!
- Сәлем, Жарық! Сізде не қызықты?
- Кеше сынып фильмін көріп, әсермен жүремін.
- Не?
- "Біз арасындағы Ғарыш"деп аталады.
- Американдық?
- Иә, бірақ бұл ақымақ фильм емес. Онда ойлану бар.
- О, Мен бұл фильмді көрмедім. Ол жаңа ма?
- Иә жоқ, ол бір жыл.
- Ал сюжет не туралы? Менің көруге болады.
- Марста туған жігіт туралы. Ол Марстың алғашқы азаматы болды. Әлеуметтік желілер арқылы ол жерде туған қызмен сөйлесіп, кездесуге келді. Марста басқа ауа мен атмосфера, ол тек сонда аман қалуы мүмкін. Жер бетінде ол өледі.
- Әрине, олардың махаббат пайда болады және бақытты соңы болады ма?
- Алдымен көптеген оқиғалар болады. Бірақ мен одан әрі айта алмаймын, бұл құпия!
- Мен бұл фильмді көремін, ол мені қызықтырды!
- Жақсы, содан кейін әсермен бөлісеміз!