Қызғалдақ– лалагүлдер тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін пиязшықты өсімдік. Қазақстанның далалық аймақтарында жиі кездеседі, 32 түрі бар, оның 11 түрі – Қазақстанның эндемигі болып саналады. Бұлардың биіктігі 3 – 50 см. Сабағы жұмыр, тік өседі. Тамырымен жалғасқан буынында пиязшығы болады.Гүл қоршауы ақ, қызыл не сары. Жемісі – қауашақ. Қызғалдақтың пиязшығын күзде гүлі түскеннен кейін жинап алып, оны құрғақ, салқын жерде сақтап, көктемде егеді. Қызғалдақ әсемдік және гүлінен хош иісті зат алу үшін өсіріледі. Қызғалдақтың өте сирек кездесетін 13 түрі (Альберт қызғалдағы, Борщов қызғалдағы, Грейг қызғалдағы, Кауфман қызғалдағы, Шренк қызғалдағы, т.б.) қорғауға алынып, Қазақстанның “Қызыл кітабына” енгізілген.
0. Әлемдегі "тюльпан"гүлін қазақтар "қызғалдақ" деп атайды.
1. Қызғалдақ гүлінің негізгі отаны - Орта Азия және Қазақстан.
2. Сәуір мен мамыр айларында қызғалдақ гүлдей бастайды.
3. Алматыда мамыр айында «Қазақстан қызғалдақтары» деген арнайы экологиялық тур өтеді.
4. Мамырда арнайы гүл өсіретін қорықтар "қызғалдақ күні" мерекесін өткізеді.
5. Қызғалдақ гүлі - Алматы қаласының бой тұмары десек те болады.
6. 2009 жылы Алматы 50 түрлі жарты миллион қызғалдақ гүлі отырғызылды.
7. Қазақстанда қызғалдақ гүлінің 35 түрі өседі.
8. Оның 18-і қызыл кітапқа енгізілген.
9. Қызғалдақ гүлі - Голландия - мемлекетінің ұлттық символы болып табылады.
10. Әлемде «Регеля қызғалдағы» тек қана Іле Алатауында ғана өседі.
11. 1926 жылдан ең көне «Ақсу-Жабағлы» қорығында қызыл кітапқа енгізілген «Грейга» және «Кауфмана» қызғалдағы өседі.
12. «Грейга» және "Кауфмана" қызғалдақтарын "қызғалдақ гүлінің патшалары" деп атайды.