мәтіннен жалқы есімдерді теріп жазып, дыбыстық талдау жасаңдар. дара жалқы есімдер мен күрделі жалқы есімдердің айырмашылығы мен ұқсастығын венн диаграммасы арқылы анықтаңдар.
Еліміздің кең байтақ даласында табиғат жағдайдары әртүрлі болғандықтан мұнда мекендейтін жануарлар да алуан түрлі. Оларды дала, орманды дала, шөл мен шөлейтті жерлер және су қоймаларында мекендейтін жануарлар деп бөлуге болады. Еліміздің аумағында омыртқалы жануарлардың 835 түрі бар. Соның ішінде сүтқоректілердің 178 түрі: құстың - 500-жуық, бауырымен жорғалаушылардың - 49, қосмекенділердің - 12, балықтың – 104 түрі тіршілік етеді. Қазақстанда аю, қасқыр, түлкі, қоян, кірпі, жылан, аққу, тырна, үйрек, қаз, алабұға, шортан т.б. жануарлар, құстар және балықтар тіршілік етеді.
Әрқайсысына қысқаша тоқталып кетейік.
Дала жануарлары табиғаттың ерекшеліктеріне икемделіп, түсі де дала бояуына қарай өзгере дамыған. Еліміздің аумағында дала жануарлары ішінде тышқандар, сарышұнақтар, алақоржын, қасқыр, түлкі, борсық, киік жиі кездеседі, ал құстардан дуадақ, тырна, торғайдың әр түрі (қараторғай, бозторғай, шымшық) кездеседі.
Орманды дала жануарларынан қоян, ақкіс, елік, қасқыр мен түлкі жиі кездеседі. Құстардан құр, шіл, бөктергі, ителгі сияқты жыртқыш кұстар мекендейдіСонымен қатар жылан мен кесірткенің біраз түрлері ұшырасады.
Шөл даланың жануарлары ыстыққа, шөлге шыдамды болуға бейімделген. Олардың біразы күндіз терең қазылған інде жатып, түнде жемін аулауға шығады. Дала тасбақасы, кірпі, құм қояны секілді жануарларды кездестіруге болады.
Ал көлді аймақтың жануарлар дүниесіне келер болсақ, бұл жерлерде қарақұс, бөктергі, ұзын құлақты жапалақ, сұр шымшық, тоғай бұғысы, қабан, елік секілді жануарлар кездеседі.
Электр қуатын үнемдеу.
Қазіргі таңда әлемде энергия тапшылығы байқалатындықтан, электр қуатын үнемдеу – қоғамдағы басты қажеттіліктердің бірі болып отыр.
Алдымен, бөлмеден немесе үйден шығарда шамның барлығын сөндіріп тек қажет уақытында қосып жүру керек.
Шам демекші, қазір электр энергиясын аз пайдалатын, яғни энергия үнемдегіш шамдар жетерлік.
Перевод.
Сегодня в мире отмечается нехватка энергии и экономия электроэнергии стала основной проблемой современного общества.
Для начала нужно выключать свет при выходе из комнаты или дома и включать только при необходимости.
Говоря о свете, нужно отметить, что сейчас полно энергосберегающих лампочек.
Қазақстан жануарлары.
Еліміздің кең байтақ даласында табиғат жағдайдары әртүрлі болғандықтан мұнда мекендейтін жануарлар да алуан түрлі. Оларды дала, орманды дала, шөл мен шөлейтті жерлер және су қоймаларында мекендейтін жануарлар деп бөлуге болады. Еліміздің аумағында омыртқалы жануарлардың 835 түрі бар. Соның ішінде сүтқоректілердің 178 түрі: құстың - 500-жуық, бауырымен жорғалаушылардың - 49, қосмекенділердің - 12, балықтың – 104 түрі тіршілік етеді. Қазақстанда аю, қасқыр, түлкі, қоян, кірпі, жылан, аққу, тырна, үйрек, қаз, алабұға, шортан т.б. жануарлар, құстар және балықтар тіршілік етеді.
Әрқайсысына қысқаша тоқталып кетейік.
Дала жануарлары табиғаттың ерекшеліктеріне икемделіп, түсі де дала бояуына қарай өзгере дамыған. Еліміздің аумағында дала жануарлары ішінде тышқандар, сарышұнақтар, алақоржын, қасқыр, түлкі, борсық, киік жиі кездеседі, ал құстардан дуадақ, тырна, торғайдың әр түрі (қараторғай, бозторғай, шымшық) кездеседі.
Орманды дала жануарларынан қоян, ақкіс, елік, қасқыр мен түлкі жиі кездеседі. Құстардан құр, шіл, бөктергі, ителгі сияқты жыртқыш кұстар мекендейдіСонымен қатар жылан мен кесірткенің біраз түрлері ұшырасады.
Шөл даланың жануарлары ыстыққа, шөлге шыдамды болуға бейімделген. Олардың біразы күндіз терең қазылған інде жатып, түнде жемін аулауға шығады. Дала тасбақасы, кірпі, құм қояны секілді жануарларды кездестіруге болады.
Ал көлді аймақтың жануарлар дүниесіне келер болсақ, бұл жерлерде қарақұс, бөктергі, ұзын құлақты жапалақ, сұр шымшық, тоғай бұғысы, қабан, елік секілді жануарлар кездеседі.