Мақсат үстеуі не мақсатпен? қалай? деген сұраққа жауап беріп, іс-әрекеттің, қимылдың орындалу мақсатын білдіреді. Мысалы: әдейі айтты, қасақана кетіп қалды, жорта білмегенсіді, әдейілеп шақырды. Себеп-салдар үстеуі не себепті? қалай? неге? деген сұрақтарға жауап береді. Себеп-салдар үстеуі қимылдың, іс-әрекеттің болу себебін білдіреді. Себеп-салдар үстеуіне: құр босқа, лажсыздан, босқа, амалсыздан, бекерге, шарасыздан сөздері жатады. Бұл сөздер етістікпен тіркесіп қолданылады. Мысалы, босқа ренжіді, лажсыздан келісті, т. б.
ОСЫ ЕРЕЖЕЛЕРГЕ ҚАРАЙ ОТЫРЫП, МЫСАЛДАР ЖАЗЫҢДАР.
Сағаттың шықылдағы емес ермек,
Һәмишә өмір өтпек ол білдірмек.
Бір минут бір кісінің өміріне ұқсас,
Өтті, өлді, тағдыр жоқ қайта келмек.
Сағаттың өзі ұры шықылдаған,
Өмірді білдірмеген, күнде ұрлаған.
Тиянақ жоқ, тұрлау жоқ, келді, кетті,
Қайта айналмас, бұрылмас бұлдыр заман.
Өткен өмір белгісі осы сыбдыр,
Көңілді күнде сындыр, әлде тындыр.
Ақыл анық байқаған қылығыңды,
Қу шыққансып қағасың босқа бұлдыр.
Күн жиылып ай болды, он екі ай жыл,
Жыл жиылып, қартайып қылғаны бұл.
Сүйенген, сенген дәурен жалған болса,
Жалғаны жоқ бір тәңірім, кеңшілік қыл.
Дәрігер: Кіріңіз, өтінемін.
Науқас: рахмет. Дәрігер, мен жазылуға шешім қабылдадым, өйткені кеше қатты бас ауырып, асқазанға арналған дәрі қабылдағаннан кейін бүкіл денемде бөртпе пайда болды.
Дәрігер: Мен сізге таблеткаға рецепт бердім бе?
Науқас: Ия, міне.
Дәрігер: Бұл таблеткалар өте күшті. Олар айналуы, жүрек айнуы, тіпті бөртпе сияқты жанама әсерлер тудыруы мүмкін. Мен сізді тексеруге рұқсат етіңіз. Мен сіздің қан қысымыңызды өлшеймін, бірақ алдымен температураңызды өлшеңіз.
(Біраз уақыттан соң)
Дәрігер: Сіздің температураңыз қалыпты, бірақ қан қысымыңыз өте төмен. Сіз осы таблеткаларды ішпес бұрын дәрі-дәрмектің жапсырмасын оқыдыңыз ба?
Объяснение: