Ма. Сер/
герлік бұйымда
МӘТІНМЕН ЖИЛ
ТЫҢДАЛЫМ ОҚЫЛЫМ
еrін сал. Сурет
ойып, серігіңе та
gaaтe chұрмет
5 ете қуаны
сарын қолданы
нер Ұлы дала
ді. Зергерлер
дін бұйымдарға
Сырға тіл-көзден
МАЙТЫЛЫМ
ырма. Жұпты
обеліктерді ок
ерекшеліктер
алктер
-тапсырма. Мәтінді тыңда. Оқы.
Зергерлік өнер – қазақ қолөнерінің бір түрі. Зергерлік өнер у
елінің сән-салтанатын, байлығын, биік талғамын көрсетеді. Зер.
көбінесе әйелдердің сәндік бұйымдарын жасайды. Сәндік буй
білезік, сақина, жүзік, сырға жатады.
Сырға - құлаққа тағатын сәндік зергерлік бұйым. «Сырға тіл
сақтайды» деген түсінік бар. Құлаққа сырға таққанда: «Құлағың ау
сын, жаман сөз естіме, ажарлы бол!» - деп тілек айтқан.
Білезік - ертеден келе жатқан білекке тағатын сәндік бұйым
бала 3-4 жасқа келген кезде ата-анасы білезік соқтырған. Білезікті
қолға, кейде бір қолға тағады. Кейде бір қолға екі білезік тағады. Әus
бұйымдарды «Қыз бала сән-салтанатта өссін!» деген оймен алтын-күміс
соқтырған. Білезік бергенде: «Қолың өнерлі болсын!» - деп тілек айта
Сәндік бұйымдар оюмен әшекейленген.
Жүзік - қыздар мен әйелдердің саусағына тағылатын зергерлік буй
Зергерлер жүзікті асыл тастармен безендіріп, ою-өрнекпен әшекейлеген
Зергерлік бұйымдар қазақ өнері мен мәдениетін паш етеді.
4-000ліктер
Бұл көне түркі тілінде жазылған, түркі тектес халықтардың ортақ қазынасы.
Көптеген зерттеушілер бұл поэманы саясат, мемлекет басқару, әскери іс жөніндегі философиялық трактат деп жүр. Шындығында да, бұл жалаң әдеби дүние емес. Бұл бүтін бір тарихи кезеңнің мінез құлқын бойына сіңірген, қоғамдық саяси, әлеуметтік бітімі қанық, моральдық этикалық, рухани қазынамыздың негізі, арқау боларлық дүние. Ондағы бүгінгі тілімізге, ой толғамымызға төркіндес, етене жақын орамдарды көргенде, қазақ әдебиетінің солармен тікелей сабақтаса жалғасқан дидактикалық поэзия мен шешендік сөздердің, билердің орағытып, ой тастайтын кең тынысты толғамдарының дәстүрлі бірлігі «мен мұндалап» тұрады.
Күлтегін жазуы —ежелгі түркі жазба ескерткіші. Моңғолиядағы Қарабаласаған қаласының қираған орнынан солтүстікке қарай 40 км жерге, Орхон өзені бойындағы Эрдени Цзу монастырының (8 ғасыр) жанына орнатылған. Ескерткіштің биіктігі 3,15 м., ені 1,34, қалыңдығы 0,41 м. Тас бағана бес бұрышты қалқан тәрізді, қырларында айдаһардың суреттері мен қаған таңбалары бейнеленген. Күлтегін ескерткіші туралы алғашқы мәліметтер 19 ғасырдағы батыс зерттеушілерінің еңбектерінде жариялана бастады. Екі құлпытастағы құпия жазуларды түркітанушылар көпке дейін оқи алмай келді. Ғалымдар арасында тастағы белгісіз жазуларды көне кельт, гот, грек, славян, Скандинавия, финн, тіпті моңғол немесе қалмақ жазулары деген тұжырымдар болды. 1893 жылы 25 қарашада Дания ғылым академиясының мәжілісінде В.Томсен Орхон жазба жәдігерлерін оқудың кілтін тапқандығын әрі оның көне түркі тілінде жазылғандығын,
Объяснение: