Менің Отаным – Қазақстан Біздің Қазақстан – көп ұлтты мемлекет. Бейбітшілік пен достықта, татулықта бірге жұмыла отырып, қызметтің әртүрлі саласында қазақтар мен орыстар, татарарлар мен немістер, украиндар мен кәрістер еңбектенуде. Мен соңғы жүз жылда Қазақстан жеріне әртүрлі халықтар қоныс тепкеніне жиі ойланамын. Бірлік ұлтаралық келісім және саяси тұрақтылық – қазақстандықтардың қалауы. Мен оны білемін. Онда татарлар да орыстар да қазақтар да бар. Олардың тағдырын, өмір тарихын тыңдағанда менің елім одан сайын маған жақындай түседі, оны жақсырақ түсіне бастаймын. Біздің отбасы тарихымыз мыңдаған басқа отбасылардың тарихына ұқсас. А ң татулығына ұмтылу әр халықтың қанында бар, әсіресе ол қазақстандықтарда ерекше қазақ жерінің жомарттығынан, осы өлкелерге тағдыр алып келген барлығына құшағын кең жайып, пейілін кеңге салатын Қазақ халқының мінезінен жаралған. Осында тұрушылардың барлығы Қазақ халқының тілін, тарихы мен бірлігінің мәні осында. Ол байырғы көркем Қазақстан жерінде бейбітшілікті сақтауға көмектеседі. Ал татулық – болашақта гүлденудің маңызды талабы.
Мен туған және өскен жері біртұтас болғанда ғана адам бақытты болады деп ойлаймын.Мен қандай бақыттымын,өйткені сен барсың,менің Қазақстаным!
1.Мәтін бойынша адам қай кезде бақытты болады? [ ]
А) Отанын сүйгенде В) Жанұясы көпұлтты болғанда
С) Жері бөлінбегенде Д) Білімді ұрпақ өскенде
2.Мәтін қандай үлгіде жазылған?
А) Эссе В) Хат С) Мәлімдеме Д) Жарнама
3. Мәтін бойынша бейбітшілікті сақтауға қазақ халқының тілін, тарихы мен салт-дәстүрін білу көмектеседі, сіз осы тұжырыммен келісесіз бе? Келісу немесе келіспеу себептерін (4-5 сөйлем арқылы) жеткізіңіз. [ ]
Ә мәтіні
Ас – адамның арқауы
Қазақ халқы асты жоғары бағалап, «Ас – адамның арқауы»-деп, қадірлей білген. «Ас тұрған жерде, ауру тұрмайды», «Астан үлкен емессің», «Ақты төкпе», «Нанды шашпа», «Ақ құйып шығару» деген мақал-мәтелдер мен ырым, тыйым сөздер осының дәлелі. Қазақтың дастарқаны қашанда ет, сүт, ұн, дәнді-дақылдардан жасалған тағамдарға бай. Әрине, олардың әрқайсысы адам ағзасы үшін пайдалы. Шынында, қазақ халқы асты құрметтеудің жолын, оны әзірлеудің көзін, ретін таба білген. Қазақ халқында дастарқан мәдениеті жақсы сақталып, дастарқан басында асқа байланысты мақал-мәтелдер мен ас қайыру батасы айтылып отырған. «Таңертеңгi асты қалдырма, түскі асқа телмірме, кешкi асты бақпа» – деп келетін тұрақты сөз тіркестері қазақы ортадағы дәстүрлі наным-сенімге негізделген ас қабылдаудың күнделікті тәртібін бейнелейді. Рас, жүйелі тамақтанбау және ағзаға сіңімді тағам пайдаланбау адам денсаулығына үлкен әсерін тигізеді. Меніңше, қазақ халқының тамақтану ережесі туралы көптеген ұлағатты сөздері медицинада дәлелденген.
Ас – адамның арқауы, дұрыс тамақтану күніміздің сәтті өтуінің кепілі.
1.Мәтінге сәйкес келмейтін ақпаратты таңдаңыз [ ]
А) Қазақ халқы асты жоғары бағалап, қадірлей білген.
В) Медицинада тамақтану ерекшелігіне үлкен мән береді.
С) Адам ағзасына дәнді дақылдардан дайындалған тағамдар өте пайдалы
Д) Қазақтар сыйлы қонақтарға мал басын көрсетіп, табақ-табақ ет тартқан.
2.Мәтінге сәйкес келетін ақпаратты таңдаңыз [ ]
А) Жалпы тағамдар ет, сүт, дәнді-дақылдардан жасалмайды.
В) Қазақ халқы асты құрметтеудің жолын, оны әзірлеудің көзін, ретін таба білген.
С) Қазақ халқы асты құрметтеудің жолын, оны әзірлеудің көзін, ретін таба білген.
Д) Ет тағамдары, сүт тағамдары, теңіз өнімдерінің адам ағзасына тигізер пайдасы жоқ.
3. Жүйелі тамақтанбау және ағзаға сіңімді тағам пайдаланбау адам денсаулығына үлкен әсерін тигізеді.., сіз осы тұжырыммен келісесіз бе? Келісу немесе келіспеу себептерін (4-5 сөйлем арқылы) жеткізіңіз [ ]
4. Демеулік шылау кездескен сөйлемді анықтаңыз [ ]
А. Интернет мыңдаған корпоративті, үкіметтік, ғылыми және үй желілерінен құралған
В. Интернет әр түрлі ережемен жұмыс істейтін желілерді біріктіреді, сондықтан бұл ережелерді үйлестіруде шлюз құрылғысы қызмет етеді
С. Электронды почтаның қосымша мүмкіндіктеріне дыбыстық хабар, құжаттар мен фотосуреттерді жіберу ғана жатпайды
Д. Электронды Web – құжаттарды принтерде басу үшін емес, компьютер экранында қарап шығуға арналған
5. Бейнелеуіш сөз кездескен сөйлемді табыңыз. Дұрыс жауап саны:2 [ ]
А. Өзіне бір қараған бала үйіріліп, елпілдеп дос болғысы кеп тұратын, ерекше бір қасиеті бар бойында.
В. Сыртқы есік сарт етті де, үйге асыға Асқар кіріп келді.
С. Көлбеңдеп біреу қасынан өткендей болды.
Д. Екеуі сөйлеседі, бірақ бірінің тіліне бірі түсінбейді, сонда да бірін-бірі түсінген адамдардай-ақ тырсылдаған дыбысқа қарады.
если че вот номер 87771714596
достық – ң бір-біріне адал, қалтқысыз сеніп, бір мүдделі, ортақ көзқараста болатын қасиеті. достық өзара жауапкершілік пен қамқорлықтың, рухани жақындықтың белгісі. нағыз достық кісіге шабыт беріп, өмірде кездесетін түрлі сәтсіздіктерге мойымауға, басқа түскен қайғы мен қиыншылықты бірге көтеруге жәрдемдеседі. дос-жарандардың мінездері әр түрлі болып келуі мүмкін. мысалы, біреуінде ққ не шабандық, екіншісінде тұйықтық не жігерсіздік байқалса да, бұлар достыққа кедергі бола алмайды, қайта нағыз достық осындай кемшіліктерден арылуға көмектеседі. сатқындық, екі жүзділік, өтірікшілік, өзімшілдік достықпен сыйыспайды. қазақтың дәстүрлі әдеп жүйесінде достыққа үлкен көңіл бөлінеді. халық арасында достық туралы мақал-мәтелдер жеткілікті: “дос жылатып, дұшпан күлдіріп айтады”, “досы жақсының, өзі де жақсы”, “дүниеде ң жалғыз қалғаны — өлгені, қайғының бәрі соның басында”. достыққа қарама-қарсы ұғым — қастық пен күншілдік. мұндай сезімге ерік алдырғандар басқаның қуаныш-қызығын, ырыс-бағын көтере алмайды, дос дегеннің не екендігін білмейді. дұрыс дос таңдай білу — өмірлік мақсаттардың бірі; саясаттанудағы достық ұғымы мемлекеттер арасындағы саяси, қ, мәдени мүдде тұрғысынан ынтымақтастық орнату шараларын бейнелеу үшін қолданылып жүр. қазір бізге достық бұрынғыдан бетер қажет. достық – бұл өмірдегі ешнәрсемен бағаланбайтын құндылық. дос табу оңай, ал оны сақтау одан да қиын. достық қатынасқа нәзіктікпен қарап, берік сақтау керек. өйткені ол да баптауды қажет ететін нәзік өсімдік сияқты. біздер достықты сақтау үшін жан-тәнімізбен еңбектенбеуіміз керек. қайтарымын қажет етпей, берудің жолдарын үйрену керек. сенім мен жарқын көңіл – достықты берік ететін тірек саналады. өзі шынайы дос бола білген ң достары да көп болады және жер бетінде өзін жалғыз сезінбейді.
ұяла білу де – әдептілік
«өлімнен ұят күшті», «өзі ұялмаған кісі бетін шиедей қылады, ұялмаған бұйырмағаннан ішеді», «әдептілік, ар-ұят – қтың белгісі», «ұлы сөзде ұят жоқ», «ұяң – ұялшақ, ұятсыз – сұраншақ», «білмегенді сұраудың ұяты жоқ», тағы басқа да халық мақал-мәтелдері мен ақын-жазушыларымыздың шығармаларында жиі кездесетін ұлағатты сөздер бізге ұят дегеннің анықтамасын, қағидаларын айқындап береді.
ұят – ға тән сезім қабілеті, ол әр түрлі болады. ұялу сезімі, жоғарыдағы мақалдарда анықталғандай, сезімдерінің ең бастыларының қатарынан орын алады. өйткені ұят, ұялу сезімі ар, ождан, намыс деген ілік қасиеттермен тығыз байланысты.
ұят – қасиетін бағалайтын сезім. ол сезім отбасында ересек ң әңгімесінен есту арқылы кезден бойына ұялайды. ұят – ең нәзік сезім, ол ң беделімен, абыройымен тығыз байланысты. бедел мен абыройға қарапайым еңбегің арқылы, байыпты сөзің арқылы, мейірімді мінезің арқылы, әдеп сақтауыңмен, үлкенді тыңдау, сыйлау, құрметтеуіңмен, тапқыр ойыңмен, қатар құрбыларыңның алды болуыңмен, достық-жолдастық қарым-қатынасыңмен, ғыңмен, ынта-жігер, талабыңмен, тындырымдылығыңмен, жақсыны жаманнан айыра алуыңмен, оларға деген игі де ізгі ниетіңмен, жек көру, жақсы көру ләззатыңмен жетесің.
сезімталдық, әсіресе, жастарға лайық. «сезімнің сыртқа шықпас күші бар ма? » - дейді с. торайғыров. сондай-ақ ұят ылғи да бет-әлпетіңнің әр түрлі құбылуымен көзге түседі. ұят дегенді қолға ұстауға болмаса да, сезінуге, көзбен көруге әбден болады. сезімді дұрыс, орынды пайдалану әр игі қасиеттерге жетелейді. қорқыныш сезімі бет-әлпетіңнің қуқылдануынан сезіледі, қуанышың – жадырауыңмен, қайғың – түнеруіңмен, ұятың – қызаруыңмен, сүйіспеншілігің – көз тігуіңмен, риза болуың – жайдарлығыңмен көзге көріне қалады.