Сын есімнің шырайлары – сын есімнің біртектес сапалық сынның бір-бірінен айырмашылығын анықтайтын категориясы. Шырай категориясы әр түрлі сапаны емес, керісінше, ұқсас заттардың біркелкі сындық, сандық, сапалық дәрежесін салыстыруға қызмет етеді. Шырай жұрнақтары қатыстық сын есімдердің бәріне бірдей жалғана бермейді (түскі мезгіл немесе шоқпардай кекілі бар қамыс құлақ дегендегі қатыстық сын есімдер шырай категориясын қабылдамайды), олар заттанған сөздерге (баларақ), кейбір модаль сөздерге (көбірек, азырақ), үстеулерге (ілгерірек, өте кейін) жалғанады.
Асы жоқ үйді ит те сүймейді.Дом, где нет еды, и собака избегает.Ас тұрған жерде ауру тұрмайды.Где хорошая пища обитает, там болезни не бывает.Аштың ақылы астан әрі аспайды.Все мысли голодного вокруг еды вращаются.Еттен дәм кетсе, ұрлықтын мәні кетер.Если мясо вкус потеряет, скотокрадство смысл утеряет.Қасық тары ботқа болмас, ботқа болса да, жұртқа болмас.Из ложки пшена каши не сварить, а если и сварить, всех не накормить.Жылқының еті жесең — тісіне кіреді, жемесең — түсіңе кіреді.Конину поешь — остается в зубах, а не поешь — будешь видеть во снах.Ат адамның қанаты, ас адамның қуаты.Конь — для человека как крылья, а в хлебе его сила.
