Туған жер, осы сөзді естігенде құлаққа жағымды, жүрекке жылы тиіп, бойыңды бір тәтті сезім билейді. «Туған жердей жер болмас, туған елдей ел болмас» демекші, қай жерде жүрмесін әр адамның туған жерге деген сағынышы бір бөлек.
Міне, 2 айлық қысқы демалысымыз аяқталып, ақпан айының 23-ші жұлдызында Қытай елінің Бейжің қаласына ұшып келдім. «Пәлен жерде пайда бар, өз еліңдей қайда бар» деген екен дана халқымыз. Қазіргі таңда экономикасы қарыштап, миллиардтаған халықты белгілі бір тәртіпке жұдырықтай жұмылдырып, оларды қамтамасыз ете алып отырған осы бір алпауыт елден керегімізді алып,iлiм-бiлiм жинап оны өз халқымыздың пайдасын арттыруға жұмсамақ ниетте жүрмін. Дегенмен шет мемелекттің аты шет мемлекет сондықтан да өз туған жеріңді сағынарың сөзсіз.
Қасиетті қазақ даласының қадірін сыртта жүріп сезінбеу әсте мүмкін емес. Оның ішінде кіндіқ қаным тамған, Қазақ елінің кіндігінен орын тепкен, қасиетіне дүйім жұрт қайран болған Ұлытаудың топырағын басып жүргенге не жетсін. Қазақ халқының ортақ тірлігі мен бірлігіне ту тіккен киелі Ұлытаудың жанға шипа саф ауасы мен тау суынан канып ішкен бір сәттің өзі құдды бір жаныңа жәннәт сыйлағандай әсерде қалдырады. Табиғаттың жазылмаған заңдарымен жеткен құбылыстың бірі-Туған жер бізге өз қасиетін берер болса, біз де яғни жас ұрпақ туған жерге деген шексіз махаббатымызды патриоттығымыз арқылы білдіре алуымыз шарт. Әдетте, туған жердің қадірін сыртта жүрген біледі. Жерлесіміз, Ұлытаудың тумасы Камал Смайылов ауылына деген сағынышын сыртта жүріп, «Ұлытауым, сенің қасыңда Гималай маған аласа, Ұлытау сен ғажапсың, Кавказдан да тамаша» деп білдірген екен. Жалғыз Камал Смайлов қана емес, Ұлытау талай жүйріктерді бәйгеге қосып, қаншама текті ұрпақты тәрбиелеген дала.
Қазақстан жеріндегі тұңғыш теміржол магистралі 1894 жылдың 25 қазанында Покров слободасы (бүгінде РФ Саратов облысындағы Энгельс қ.) - Орал тар табанды темір жол телімінің құрылысы аяқталғаннан кейін ашылды. Осы жолдың 130 шақырымы қазіргі Қазақстан жері арқылы өткен. Арада 4 жыл өткеннен кейін Урбах-Астрахан тар табанды темір жол іске қосылды. Мұның да 77 шақырымы қазақ даласын басып өтті.
Солтүстік Қазақстанның дамуы үшін 1891-1896 жылдары салынған Транссібір магистралінің, дәлірек айтқанда, оның «қазақстандық» 190 шақырымының маңызы зор еді. Бұл жол қазақ пен орыс халықтарының экономикалық және мәдени жақындасуына үлкен үлесін қосты.
1901-1906 жылдары Қазақстан жерінің 1660 шақырымдық аумағын алған, Орта Азия мен Ресейдің орталығын қосатын, Орынбор-Ташкент темір жолы салынды.
1914-1917 жылдары болашақ Түрксібтің бір бөлігі Жетісу жолының Арыс-Пішпек телімі салынды.
1915 жылы Челябинскі-Троицкі-Қостанай (Қазақстан арқылы 166 км.) магистралі салынды.
1915-1917 жылдары соғылған Алтай темір жолының (Новосибирск-Семей) 122 шақырымы Қазақстан жері арқылы өтті. Бұдан басқа 1918 жылға дейін 117 шақырымдық Екібастұз-Ермак тар табанды темір жолы жұмыс істеп тұрды. 1918 жылға қарай Қазақстан аумағындағы шойын жолдың жалпы ұзындығы 2,6 мың шақырымға жетті.
Кеңес заманының алғашқы темір жолы 1920-1922 жылдары салынған Петропавл-Көкшетау телімі болды. Қазақстанның түкпірдегі аймақтарын дамыту және астықты шығару қажеттілігіне байланысты 1926-1931 жылдары Бурабай-Курорты және Ақмола стансалары арқылы Қарағандыға дейін жалпы ұзындығы 700 шақырымнан асатын жол салынды. 1924 жылы Құлынды-Павлодар теміржол желісі құрылды. Ембідегі мұнай кәсіпшілігінің дамуына 1926 жылдан басталған Гурьев-Доссор тар табанды жолы ықпал етті.
1927-1930 жылдар аралығында салынған ұзындығы 1444 км Түркістан-Сібір (Түрксіб) магистралінің аяқталуы заманалық оқиға болды. Ол Қазақстанды Сібірмен байланыстырып, республиканың экономикалық дамуына және шөлді жерлердің игерілуіне әсер етті.
Орталық Қазақстан өңірінің өндірісі үшін 30-шы жылдары салынған Ақмола-Қарағанды, Қарағанды-Балқаш (490 км), ал оңтүстік үшін Шымкент-Ленгір жол телімдері зор маңызға ие болған. Алтай тау кен өндірісінің дамуында 1930 жылы салынған Локоть-Защита (235 км), сосын Лениногорскіден Зыряновскіге дейін созылған жол шешуші рөл атқарды.
Объяснение:
Туған жер, осы сөзді естігенде құлаққа жағымды, жүрекке жылы тиіп, бойыңды бір тәтті сезім билейді. «Туған жердей жер болмас, туған елдей ел болмас» демекші, қай жерде жүрмесін әр адамның туған жерге деген сағынышы бір бөлек.
Міне, 2 айлық қысқы демалысымыз аяқталып, ақпан айының 23-ші жұлдызында Қытай елінің Бейжің қаласына ұшып келдім. «Пәлен жерде пайда бар, өз еліңдей қайда бар» деген екен дана халқымыз. Қазіргі таңда экономикасы қарыштап, миллиардтаған халықты белгілі бір тәртіпке жұдырықтай жұмылдырып, оларды қамтамасыз ете алып отырған осы бір алпауыт елден керегімізді алып,iлiм-бiлiм жинап оны өз халқымыздың пайдасын арттыруға жұмсамақ ниетте жүрмін. Дегенмен шет мемелекттің аты шет мемлекет сондықтан да өз туған жеріңді сағынарың сөзсіз.
Қасиетті қазақ даласының қадірін сыртта жүріп сезінбеу әсте мүмкін емес. Оның ішінде кіндіқ қаным тамған, Қазақ елінің кіндігінен орын тепкен, қасиетіне дүйім жұрт қайран болған Ұлытаудың топырағын басып жүргенге не жетсін. Қазақ халқының ортақ тірлігі мен бірлігіне ту тіккен киелі Ұлытаудың жанға шипа саф ауасы мен тау суынан канып ішкен бір сәттің өзі құдды бір жаныңа жәннәт сыйлағандай әсерде қалдырады. Табиғаттың жазылмаған заңдарымен жеткен құбылыстың бірі-Туған жер бізге өз қасиетін берер болса, біз де яғни жас ұрпақ туған жерге деген шексіз махаббатымызды патриоттығымыз арқылы білдіре алуымыз шарт. Әдетте, туған жердің қадірін сыртта жүрген біледі. Жерлесіміз, Ұлытаудың тумасы Камал Смайылов ауылына деген сағынышын сыртта жүріп, «Ұлытауым, сенің қасыңда Гималай маған аласа, Ұлытау сен ғажапсың, Кавказдан да тамаша» деп білдірген екен. Жалғыз Камал Смайлов қана емес, Ұлытау талай жүйріктерді бәйгеге қосып, қаншама текті ұрпақты тәрбиелеген дала.
Қазақстан жеріндегі тұңғыш теміржол магистралі 1894 жылдың 25 қазанында Покров слободасы (бүгінде РФ Саратов облысындағы Энгельс қ.) - Орал тар табанды темір жол телімінің құрылысы аяқталғаннан кейін ашылды. Осы жолдың 130 шақырымы қазіргі Қазақстан жері арқылы өткен. Арада 4 жыл өткеннен кейін Урбах-Астрахан тар табанды темір жол іске қосылды. Мұның да 77 шақырымы қазақ даласын басып өтті.
Солтүстік Қазақстанның дамуы үшін 1891-1896 жылдары салынған Транссібір магистралінің, дәлірек айтқанда, оның «қазақстандық» 190 шақырымының маңызы зор еді. Бұл жол қазақ пен орыс халықтарының экономикалық және мәдени жақындасуына үлкен үлесін қосты.
1901-1906 жылдары Қазақстан жерінің 1660 шақырымдық аумағын алған, Орта Азия мен Ресейдің орталығын қосатын, Орынбор-Ташкент темір жолы салынды.
1914-1917 жылдары болашақ Түрксібтің бір бөлігі Жетісу жолының Арыс-Пішпек телімі салынды.
1915 жылы Челябинскі-Троицкі-Қостанай (Қазақстан арқылы 166 км.) магистралі салынды.
1915-1917 жылдары соғылған Алтай темір жолының (Новосибирск-Семей) 122 шақырымы Қазақстан жері арқылы өтті. Бұдан басқа 1918 жылға дейін 117 шақырымдық Екібастұз-Ермак тар табанды темір жолы жұмыс істеп тұрды. 1918 жылға қарай Қазақстан аумағындағы шойын жолдың жалпы ұзындығы 2,6 мың шақырымға жетті.
Кеңес заманының алғашқы темір жолы 1920-1922 жылдары салынған Петропавл-Көкшетау телімі болды. Қазақстанның түкпірдегі аймақтарын дамыту және астықты шығару қажеттілігіне байланысты 1926-1931 жылдары Бурабай-Курорты және Ақмола стансалары арқылы Қарағандыға дейін жалпы ұзындығы 700 шақырымнан асатын жол салынды. 1924 жылы Құлынды-Павлодар теміржол желісі құрылды. Ембідегі мұнай кәсіпшілігінің дамуына 1926 жылдан басталған Гурьев-Доссор тар табанды жолы ықпал етті.
1927-1930 жылдар аралығында салынған ұзындығы 1444 км Түркістан-Сібір (Түрксіб) магистралінің аяқталуы заманалық оқиға болды. Ол Қазақстанды Сібірмен байланыстырып, республиканың экономикалық дамуына және шөлді жерлердің игерілуіне әсер етті.
Орталық Қазақстан өңірінің өндірісі үшін 30-шы жылдары салынған Ақмола-Қарағанды, Қарағанды-Балқаш (490 км), ал оңтүстік үшін Шымкент-Ленгір жол телімдері зор маңызға ие болған. Алтай тау кен өндірісінің дамуында 1930 жылы салынған Локоть-Защита (235 км), сосын Лениногорскіден Зыряновскіге дейін созылған жол шешуші рөл атқарды.