Н халық Македония билеушісіне елші жіберіп , өздерін азат и сурады . Бұл - біздің эрамызға дейінгі 331 жыл . Bаnt и уилса бұрынғы сәулетінен едәуір айырылып қалған еді . к Александр Македонский оны осы сән - салтанатынын Әлемдегі екінші ғажайып Выл ( балы саналады . Ол туралы не білесің ? – деп екінші орrімеге рыса бердім . - Бабыл деп отырғанын , Вави пон ( ба ? – деп сұрады Мықыр . - Валидон деп отырғаның - Бібыл , - дедім мен күліп . - Коне жазбаларда солай жазылған . Кейін еуропалық тарихшылар « Ванилон » деп атап , тарихқа осылай еніп кетті . — Вавилон - Евфрат өзенінің шығыс жағалауындағы қа да . Оның жасы Египет пирамидасынан әлдеқайда кіші , көне жазбаларға қарағанда , онда тіреулермен тұрғызылған аспалы бақ болса керек . Кезінде ірі мәдениет орталығы болған , - де " дi Mқыр . - Тағы ? - Осна , - деді ол иығын көтеріп , Ванилон ( Вабыл ) біздің эрамызға дейінгі I мыңжылдыіс тардың орта тұсында ірі қалаға айналған . Ол кезде гректер де Мали салуға шұғыл кіріскен еді . Бір кездегі ірі державаның орталығы саналған Вавилонды парсы басқыншылары басып алады . Одан кейін Македония билеушісі , әйгілі қолбасшы Александр Македонский биледі . Бірақ ол Вавилонды қират млн жоқ , себебі парсылардан жантүршігерлік қорлық көркіне - ақ қайран қалды . Египет ( Мысыр ) , батыстағы Кариб ген , Италия мен Испания жерлерін жаулап , бүкіл әлемді табанының стын басқысы келген Александр Македонски қатты ауырып , саны қатты қысылған бір сәтінде : — Мені аспалы баққа алып барыпдир , – деп wrіnіrrі дейді . Бұл бақ оның өзі туып - өскен Македонияның табиғатын есіне түсірсе керек - ті . Аспалы бwқты сылдырган Вавилон патшасы Навуходоно сор өзінің қас айелі Амитиеті жанында жақсы көрген екен Жас ханым Вавилонның ыстығы мен тозаңын тұншыққандай болған соң ол өз туған елі Мидияның жасыл желекке более қырқалы аймағын есіне түсірсін деп , осы всплы бақты салд рыпты . Қаншама математик , инженерлер , құрылысшылар бас тарын қатырып , осы ғажайып күрылысқа кіріскен . Қаншамп құлдардың тері мен қаны төгілді . Адамзат тарихында бұл ма хаббатқа орнатылған ғажап белгінің символы болып , Вавилон қаласына көрік сән беріп , атын әлемге кайды . Бірақ тарихта жаңылысып , бақ атауын одан екі ғасыр бұрын өмір сүрген ассириялық Семирамида патшайымның атауымен атап кеткен . ( Мырзабес Дүйсеном ) 3. Оқылым мәтіні бойынша деңгейлік тапсырманы орындаңдар . 1 - деңгей : 1. Мәтіндегі сөздерді теріп жазыңдар . 2. Метіндегі негізгі ойды анықтаңдар . 2 - деңгей : 3. Матіндегі негізгі ойга қосымша ақпараттарды атаңдар . 4 . Мәтіндегі азат жолдардың байланысы бар ма өз ойларыңмен до делдеңдер . 3 - деңгей : 5 . Мәтінге нақтырақ тақырып таңдаңдар . 6 . Мотіндегі біріккен сөздерді тауып , түбірлерін анықтаңдар .
Томирис (Тұмар ханша) туралы диалог.
Аспандияр: Бүгін әдеттегіден ұзақ сабақ оқып отырған сияқтысың. Қиын болып жатыр ма?
Еркебұлан: Жоқ, қиын емес, керісінше қызығып кетіп, уақыттың қалай зымырап өтіп кеткенін байқамай да қалыппын.
Аспандияр: Сонда қай сабақты оқып отырсың?
Еркебұлан: Тарих сабағын оқып отырмын.
Аспандияр: Сонда қандай қызықты мәлімет білдің?
Еркебұлан: Ежелгі сақ халықтарының атақты әйел патшаларының бірі Томирис (Тұмар ханша) жайлы оқып отырмын. Анасы ерте дүниеден озып, әкесінің тәрбиесінде болған екен. Кішкентай күнінен әкесімен бірге еріп жүріп, талай рет жаудан да қашып құтылған. Бес жасынан асау атқа мініп, қолына кішкене семсер ұстап, соғыс өнерінің егжей – тегжейін үйрене бастайды.
Аспандияр: Ия, тарих сабағы тұнып тұрған мәлімет қой. Ал сен Томирис патшайымның тарихқа енуінің бір себебін атай аласың ба?
Еркебұлан: Әрине. Әйгілі «төрт құбыланың тұтас билеушісі» атанған парсының әйгілі патшасы Кирмен шайқасын атауға болады. Жазба деректерге сүйенсек, Кир патша көптеген елдерді жаулап алып, «Азия әміршісі» деген атаққа ие болып, сақтарға қарсы жорыққа шығады. Шайқастардың бірінде Кир патшасы Томиристің жұбайы Рустамды өлтіріп, Тұмардың баласын қолға түсірген. Тұтқында Томиристің ұлы мерт болады. Ал Кир көшпенділер еліне елші аттандырып, олардың ханшасына өзіне тұрмысқа шығуын сұрады. Ал Томирис болса, ұсынысты қабылдамай, оның қанға тоймас басын қанға тұншықтыруға уәде береді. Ақыры, ұрыстардың бірінде жеңіске жетіп, Томирис Кирдің басын шауып алып, қан толтырылған сабаға тығып, «Аңсағаның қан еді, іш енді соны!» – деп айқайлаған көрінеді.
Аспандияр: Жарайсың! Сабақты жақсы меңгерген екенсің.