І нұсқа 1. Иіс сезу мүшесін көрсет.
а) мұрын
ә) құлақ
б) тері
2. Табиғат заттары мен құбылыстарын тікелей көріп, ұстап, дыбысы болса тыңдап, естіп зерделеу жолдарын қалай атайды?
а) тәжірибе жасау
ә) бақылау әдісі
б) зерделеу
3. Дені сау адамның тамыры неше минутта неше рет соғады?
а) 2 минутта 40-50 рет соғады
ә) 3 минутта 20-30 рет соғады
б) 1 минутта 60-80 рет соғады
4. Адамда қанша жұп қабырға болады?
а) 12 жұп
ә) 14 жұп
б) 16 жұп
5. Омыртқа жотасы неше омыртқадан тұрады?
а) 35-36
ә) 33-34
б) 23-25
6. Дене деп нені атаймыз?
а) заттар
ә) тәжірибелер
б) Адамды жан-жағынан қоршаған нәрселердің бәрін атаймыз.
7. Ауаның температурасын қандай аспаппен өлшейді?
а) термометр
ә) сағат
б) метр
8. Денелер нешеге бөлінеді?
а) 3
ә) 2
б) 4
9. Белгілі бір заттың өлшемі кішірейтілгенін көрсететін санды қалай атайды?
а) сантиметр
ә) метр
б) масштаб
10. Жер бетінің қағазға өте кішірейтіліп салынған бейнесін қалай атайды?
а) географиялық карта
ә) физикалық карта
б) саяси карта
11. Адам, жануар және өсімдік несіз тіршілік ете алмайды?
а) сусыз
ә) ауасыз
б) тамақсыз
12. Жер бетіндегі ауаның бір жерден екінші жерге ауысуын қалай атайды?
а) боран
ә) тұман
б) жел
13. Желдің күші мен бағытын ауа райын бақылайтын станцияларда қандай арнаулы құралмен анықтайды?
а) желбағар
ә) ұзындық
б) термометр
14. Пішініне қарай бұлт неше түрге бөлінеді?
а) 5
ә) 4
б) 2
15. Жауын-шашынның түрлерін көрсет.
а) тұман
ә) шық
б) жаңбыр, қар, бұршақ
16. Ауа райының жай-күйін қайда бақылап отырады?
а) метеорологиялық станцияларда
ә) ауа райы карталарында
б) қондырғыларда
17. Әр адам тәулігіне неше литр ауа жұтады?
а) 20 литр
ә) бірнеше мың литр
б) 500 литр
18. Жер бетіндегі ең көп таралған зат — …
а) құс
ә) топырақ
б) су
19. Табиғатта су үш күйінде болады. Соны көрсет.
а) сұйық, қатты, газ
ә) ащы, тұщы, сұйық
б) таза, қатты, газ
20. Біздің заманымызда өзен суының күшін пайдаланып нені өндіреді?
а) жер асты суын
ә) электр энергиясын
б) жылуды
Плес
Менің алғаш саяхатым.
Саяхатқа шығуды ұнатпайтын адам жоқ шығар. Мен өз басым саяхат десе, ішкен асымды жерге қоюға дайынмын. Мейлі ауыл болсын, қала болсын, қыдырғанды өте қатты ұнатамын. Сапар шеккен адам ел көреді, жер көреді, ой – өрісі кеңейеді, бой жазып қайтады. Саяхатқа қатысты менің арманым бар, ол – барша әлемді шарлау. Әзірге осы арманыма ата - анамның арқасында бір адым жақындадым десем деболады, себебі біз биыл отбасымызбен жазғы демалысқа Түркия еліне аттандық. Бұл менің алғашқы шетелге саяхатым болды. Бауырлас Түркия елі бәрімізге ұмытылмас әсер қалдырды. Біз Стамбул қаласына дейін ұшақпен жетіп, әрі қарай арнайы автобуспен қонақ үй орналасқан Анталия қаласына келдік. Айта кететін бір жайт, Түркияның жолдары тегіс, әрі автобустың өзінде ұшақтағыдай арнайы адамдар жұмыс істеп, тіске басар мен түрлі сусындар тарататыны ерекше әсер қалдырды. Сонымен біз Жерорта теңізінің жағасында орналасқан бес жұлдызды қонақ үйімізге де келіп жеттік. Бөлмеміз кең әрі жарық, ішінде керекті заттардың барлығы табуға болады. Ішетін тамағымыз тегін болды. Балаларға арналған арнайы бассейн мен алаңдарда армансыз ойнап, теңіз суына түсіп, күнге де біраз күйдік. Демалыс уақыты әп – сәтте өте шыққандай болды. Отбасы мүшелерінің барлығы демалыстан оң әсер алды.
Бұл шетелге шығудың бастамасы ғана деп білемін. Алда әрі сапарларымызкөп болғай!
Көшпелілердің, оның ішінде қазақтың төрт түлік малдың ішіндегі қастерлеп, пір тұтатыны – жылқы. Жылқы көшіп-қонуға төзімді әрі ыңғайлы, қысы-жазы жем-шөп тілемей жайылады.Оның азығы (жемі, шөбі) өзге малдан әлдеқайда асыл.Сол себепті де оның еті де,сүті де денсаулыққа шипалы екендігі ерте кезден – ақ белгілі.
Түйе-жүк көлігі.Көшпелілердің, солардың ішінде қазақтың, ғасырлар бойы көбінесе жүгін көтерген мал-түйе.
Қой да көшпелі елдердің ерте заманнан малданған түлігінің бірі.Ол әрі киім, әрі тамақ.Киім дегенде, оның жүнінен гөрі ертедегі көшпелі халыққа терісі қымбат болған.
Сиыр малы айрықша бағуды тілемейді, өріске өзі кетіп,мезгілінде өзі қайтып келеді.Қыс айларында сиыр тек қорада ғана күтіледі.Сондықтан басқа малдарға қарағанда ол күтімді көбірек керек етеді.