Достық – ең ұлы сезімдердің бірі.Доссыз өмірді елестетуге келмейді десек те болады.Халқымыз "жүз теңгең болғанша,жүз досың болсын" деп бекер айтпаған.Достармен сен қуанышыңды да,қайғыңды да бөлісе аласың.Олармен бірге кез келген қиындыққа төтеп беру – ең үлкен жеңіс боп саналады.
Достардың арасында мызғымас,берік қарым-қатынас болса,алынбайтын асу жоқ дер едім.Мысалы,мына жағдаят сөзіме дәлел бола алады.Асан,Берік,Бағдат – үшеуі кішкентайларынан бері айрылмас достар.Бірге мектепке барып,бір үйірмелерге қатынасады.Бір күні олар мектепте жобалар сайысының ұйымдастырылатынын және жеңімпаз еліміздің көрікті жерлеріне экскурсияға жолдама алатыны туралы хабарландыруды естиді.Осы кезде Асан достарына бұл экскурсияға қатысуды армандайтынын,бірақ жоба жасау қолынан келмейтінін айтады.Берік пен Бағдат Асанның арқасынан қағып:"Жеңімпаз атануға көмектесеміз,біз біргеміз" деп қолдау көрсетеді.Кейін үш дос не істеп,не қоятындарын ақылдасып,іске кіріседі.Осылайша үш дос жұмыла жұмыс жасап,жеңімпаз атанып,Асанның арманын орындайды.
Ия,достық ол көптеген нәрселерге көзімізді жеткізеді."Досы көпті жау алмайды,ақылы көпті жау алмайды" деп дана халқымыз жөнсіз айтпаған.Әрине,досың көп болғанымен,олардың адал әрі нағыз достар екеніне назар салғайсың.
– Мен кешегі сабақта бола алмай қалдым. Ал физикадан жаңа "Энергия" деген тақырып өтіпсіңдер. Қиын болмаса түсіндіріп жібересің бе? Мен тек сұрақ қойып отырамын.
– Жарайды. Қоя берсең болады.
– Жалпылама айтқанда, энергия ол – жұмыс істеу қабілеті және оның негізгі көзі Күн. Солай ма?
– Иә, дұрыс.
– Ал энергияның қандай түрлері бар?
– Механикалық, жылу және электр деген түрлері бар. Механикалық денелер мен заттардың, жылу тек дене бөлшектерінің, ал электр электрондар қозғалысынан пайда болады.
– Түсінікті. Неліктен ғалымдар энергияны "жанды күш" деп атаған?
– Өйткені энергияның арқасында механизмдер мен құралдар жұмыс істейді.
Эссе
Досы көпті жау алмайды.
Достық – ең ұлы сезімдердің бірі.Доссыз өмірді елестетуге келмейді десек те болады.Халқымыз "жүз теңгең болғанша,жүз досың болсын" деп бекер айтпаған.Достармен сен қуанышыңды да,қайғыңды да бөлісе аласың.Олармен бірге кез келген қиындыққа төтеп беру – ең үлкен жеңіс боп саналады.
Достардың арасында мызғымас,берік қарым-қатынас болса,алынбайтын асу жоқ дер едім.Мысалы,мына жағдаят сөзіме дәлел бола алады.Асан,Берік,Бағдат – үшеуі кішкентайларынан бері айрылмас достар.Бірге мектепке барып,бір үйірмелерге қатынасады.Бір күні олар мектепте жобалар сайысының ұйымдастырылатынын және жеңімпаз еліміздің көрікті жерлеріне экскурсияға жолдама алатыны туралы хабарландыруды естиді.Осы кезде Асан достарына бұл экскурсияға қатысуды армандайтынын,бірақ жоба жасау қолынан келмейтінін айтады.Берік пен Бағдат Асанның арқасынан қағып:"Жеңімпаз атануға көмектесеміз,біз біргеміз" деп қолдау көрсетеді.Кейін үш дос не істеп,не қоятындарын ақылдасып,іске кіріседі.Осылайша үш дос жұмыла жұмыс жасап,жеңімпаз атанып,Асанның арманын орындайды.
Ия,достық ол көптеген нәрселерге көзімізді жеткізеді."Досы көпті жау алмайды,ақылы көпті жау алмайды" деп дана халқымыз жөнсіз айтпаған.Әрине,досың көп болғанымен,олардың адал әрі нағыз достар екеніне назар салғайсың.
Энергия туралы диалог.
– Сәлем, Аружан! Қалайсың?
– Сәлем, Арсен! Жақсымын, өзің ше?
– Мен де жақсымын. Сенің көмегің қажет боп тұр.
– Не көмек? Айта бер.
– Мен кешегі сабақта бола алмай қалдым. Ал физикадан жаңа "Энергия" деген тақырып өтіпсіңдер. Қиын болмаса түсіндіріп жібересің бе? Мен тек сұрақ қойып отырамын.
– Жарайды. Қоя берсең болады.
– Жалпылама айтқанда, энергия ол – жұмыс істеу қабілеті және оның негізгі көзі Күн. Солай ма?
– Иә, дұрыс.
– Ал энергияның қандай түрлері бар?
– Механикалық, жылу және электр деген түрлері бар. Механикалық денелер мен заттардың, жылу тек дене бөлшектерінің, ал электр электрондар қозғалысынан пайда болады.
– Түсінікті. Неліктен ғалымдар энергияны "жанды күш" деп атаған?
– Өйткені энергияның арқасында механизмдер мен құралдар жұмыс істейді.
– Басқасы маған түсінікті. Көп-көп рақмет жауаптарыңа.
– Оқасы жоқ, Арсен!