О оқылым ЖАЗЫЛЫМ
5-тапсырма. Мәтінді оқы, ақпараттарды
есте сақта. Осы мәтінді үлгі ете отырып, қазақ зерттеушілерінің аспан
денелеріне қатысты жүргізіп жатқан жұмыстары жайлы 2 минуттық ха-
барлама дайында. Хабарламаны сынып алдында ауызша баянда. Ол үшін
әртүрлі дереккөздерден керекті ақпаратты іздеп тап.
1997 жылы қазан айында НАСА, ЕКА және АСИ бірлескен
жобасы бойынша «Кассини-Гюйгенс» аппараты Канаверал түбе-
гінен
ішінде оның серігі Титанды зерттеуге бағытталған. Титан
Жерден ең қашықта орналасқан аспан денесі. 2004 жылдан
бастап «Кассини» Сатурн планетасының жасанды серігіне ай-
налды. Содан бері ғарыш аппараты Титанды айналып ұшып,
1200 шақырым ғана қашықтықтан суретке түсіріп, зерттеп
жүр. Титанның бетіндегі газ құрамын, топырағын зерттеу үшін
ғарыштық зонд та түсірілді. Ол 2020 жылдары Юпитер жүйесін
зерттеуге кіріспек.
Жалпы «Жерұйық» ұғымының концептілік этимологиясын, мифологиялық тұғырнамасын анықтау маңызды мәселе. «Жерұйық» дегенде біріншіден, құтты мекен ойға оралады, ол қазақ халқының тарихында Асан қайғының философиясымен тығыз байланысты. Себебі, Асан қайғы жел маясына мініп халқына Жерұйық іздейді. Сонда «жерұйық» дегеніміз қандай жер және бүгінгі заманда қазақ халқы өз жерұйығын тапты ма деген сауалдарға жауап іздеу кезек күттірмес мәселе. Орхон-Енисей руникалық жазбаларын негізге ала отырып және оларды археологиялық, этнографиялық, мифологиялық деректермен толықтыра отырып, көне түркілердің дүниетаным түсінігін және олардың космогониялық танымын анықтауға негіз бар. ҚР Президенті, Елбасы Н.Ә. Назарбаев өзінің «Тарих толқынында» атты кітабында: «Бұдан 1,5 мың жыл бұрынғы ғұн нәсілдері – түркілер – Ашина руының түркілері – Ордос алабынан ауған жүнді тайпаларының ежелгі ақсүйек әулиетінен тараған ұрпақтар. Осынау жаңа рухани толқынның тоғысында тұңғыш Түркі қағанаты – Мәңгілік Ел бой көтереді. Бұл үшінші империя жергілікті сақ тайпаларын бұдан арғы мыңжылдықта ғұндардың арынды асау рухының ықпалымен таратып жіберіп, Байкалдан Каспийге дейінгі байтақ өлкені жайлап келген Түркі тайпаларымен біріктіріп, барлығын өз қанатының астына жинаған» [1], – деп атап көрсетуі Қазақ даласының ұлы түркі елінің қара шаңырағы екендігін айқындай түседі.
Жерұйық " фильмі — қазақ тарихындағы зобалаң заманның зарлы шындығын шебер көрсете білген фильм.Бұл фильм 2011 жылы жарық көрді . Әрине , ерекше атап өтуге болатын қазақ фильмдері аз емес . Дегенмен , орны бөлектері бір Төбе Мәселен запыран кездің ащы бейнесін бере алған « Жерұйық » фильмі Бұл көркемфильм 1937 жылы Қиыр Шығыстан кәрістер жер аударылған Алматы облысы , Үштөбе ауылында өскен Сценарист Сон Лаврентийдің балалық шағы туралы десек те болады . Бірақ фильмнің сценарийін Лаврентий Сон мен Сламбек Тәуекел бірлесе отырып жазған . Фильм режиссері — Сламбек Тәуекел.Режиссерға фильм туралы идея Корей театрларының бірінде көрген қойылымнан келген екен.Аталмыш драмада корейлердің Қазақстанға депортациялануы көрсетілген еді Ырыс алды — ынтымақ " демекші , Қазақстанда жүз отыздан астам ұлт өкілдері бар.Халқымыз қонақжайлылығын танытып , еліміз тату - тәтті өмір сүрде.Ал фильмнің басты идеясы сол – Қазақстандағы көпұлттылықтың пайда болуын жеткізу.Қазақ халқының қанына сіңген қонақжайлықты дәріптеген бұл көркем фильмдегі басты рөлдерді Болат Әбділманов , Назгүл Қарабалина , Сергей Попов , Бағлан Әбдіраимов , Тамара Қосубаева , Алтынай Нөгербек , Меңтай Өтепбергенов , Алексей Шемес сынды дарынды әртістер сомдаған . Басында фильм атауы Атажұрт " болған екен.Кейін " Жерұйық " боп өзгертілген . Әлбетте , кә pic , неміс , түрік , шешен , күрд секілді ұлт өкілдері өз елдерінен жырақтап , қазақ жеріне келгенде жатсынады.Алайда қазақ халқы өзінің бауырмалдығын танытып , құшағын ашады.Бұл көріністі Н.Ә.Назарбаевтың өміріне негіздеп түсілген " Балалық шағымның аспаны " атты фильмнен де көреміз.Ұжымдастыру ашаршылық саяси қуғын - сүргін , соғыс сияқты небір зобалаңға тап келсе де , адалдығынан айнымаған тектілігін жоғалтпаған , ізіне шам алып түскен сатқындардың сөзіне арбалмай , бір - бірін отқа итермеген мәрт адамдардың ерлігі еріксіз таң қалдырмай қоймайды . Оған қоса фильм көпшіліктен көңілінен шықты . Тіпті Оңтүстік Кореяда фильм кәріс тіліне аударылып , көрсетілім көрсетілген еді