ОҚЫЛЫМ 2.
-тапсырма.
Мәтінді оқы.
Түсінгеніңді
айтып бер.
Мен өзімді тәрбиелеп өсірген даланың дархан перзенті – бәріміз
фамилиясын алып отырған көкеміз, сіздерше, «Ахмет ақсақалды»
қадірлеймін. Фашистермен шайқаста қаза тапқан, маған өмір берген
Ғазиз Әкем Вольфганг Вагнерді де мақтан етем Қазір бәріміз —
бір өзеннің арнасы, бір атаның баласымыз. Бір семьяның мүшесі, бір
ұлыстың ұлыМЫЗ...
переведите и определите кто бы мог говорить эти слова, чьи это слова
Үндестік заңы дегеніміз – сөз ішіндегі дыбыстардың бір-бірімен үндесіп,біркелкі болып қолданылуы.Үндестік заңының 2 түрі бар:буын үндестігі және дыбыс үндестігі.
1) Буын үндестігі – сөз ішіндегі дауысты дыбыстардың бірыңғай жуан не жіңішке болып үндесуі.Түркі тілдері,оның ішінде қазақ тілі буын үндестігіне негізделеді,яғни қазақтың төл сөздері не бірыңғай жуан не бірыңғай жіңішке болып келеді.
Мынадай сөздерде:
1.қос сөздерде (аман-есен,асты-үсті т.б.)
2.біріккен сөздерде (шекара, ба з,кәсіпорын т.б) буын үндестігі сақталмайды.
Буын үндестігі сөз бен қосымша арасыңда да сақталады,яғни сөзге жалғанатын қосымша сөздің соңғы буынының жуан-жіңішкелігіне қарай жуан не жіңішке жалғанады.Мысалы:тас-қа (тас-ке емес),үй-лер (үй-лар емес),құс-ты (құс-ті емес) т.б.
Буын үндестігіне бағынбайтын қосымшалармен қатар (-мен,-бен,-пен,-нікі,-дікі,-тікі,-паз,-қор,-қой т.б.),кірме сөздерде де буын үндестігіне бағынбайтын жағдайлар болады (кітап,алгебра,цехтан,рульді т.б.).
2) Дыбыс үндестігі дегеніміз – қатар келген екі дыбыстың бір-біріне ықпал етіп үндесуі.Оның 3 түрі бар: ілгерінді ықпал, кейінді ықпал, тоғыспалы ықпал.
1.Ілгерінді ықпал – қатар келген екі дыбыстың алдыңғысының соңғысына әсер етуі.Мысалы:қаш-са (қашша),көзқарас (көзғарас),ақ балық (ақ палық) т.б.
2.Кейінді ықпал – қатар келген екі дыбыстың соңғысының өзінен бұрынғы дыбысқа әсер етуі.Мысалы:бас+шы (башшы), Есенгелді (Есеңгелді),он бес (ом бес) т.б.
3.Тоғыспалы ықпал – қатар келген екі дыбыстың бір-біріне ілгерінді-кейінді ықпал етіп, екеуінің де өзгеріске ұшырауы.Мысалы:Досжан (Дошшан),Жиенқұл (Жиеңғұл),тас жол (ташшол) т.б.
Мақсаттар кесек-кесек және жас, абзал және өзімшіл болады, бірақ олар бізді ша өмірге вело. Айтады, адам дамуда тоқтайды, қашан оған тырыс- неге. Бас-басы жаңа мақсат - сол бірнәрсе белгісіз, төселіп кет- жаңа дағдыларды, дамыт- өзінің зейінінің және дарындарды танысу қию. Алайда, түбегейлі, чтоб біздің мақсаттарымыз бізге - жатпай-тұрмай зияндамады тартпаппын және біздің қатынастарымызды жақынмен аздырмады, ал да ешкім зияндамады.
Бұл ти- менің, менің келесі үлкен мақсатыммен өмірде жақсы кәсіптің ал- болады. Мен есептеймін, солБарлық біз бірнәрсеге өзінің өмірінде тырысамыз. Жанмен стать қалаймыз, бірнәрсе иметь, где-то бол-. Мақсат өмірде - сол өмірлік жолда жоғалу жеңілтек бағдаршырақ. Сол себептен өте түбегейлі анықтау дұрыс, қандай бағытта жүру тұр-. на мені назарды, мақсатпен ара өмірде мүмкін ана, бұл сен қалайсың, бұл саған дамы- қояды, ал да пайданы сырттың адамдарының әкеледі.
Мақсат әншейін ақырғы нәтижені означает. Айталық, біз оқимыз, алу чтобы қажетті білімді және аттестатты. Алайда, ара үдеріс тәлім-тәрбиенің біз ұмытылмас минуттың және сағаттың көпшілігін жасаймыз, салмақты эмоциялерді сынаймыз, сынақтарды өтеміз. Оқудың өзінің үдерісі - маңызды және қызықты, біз өзінің зейіндерін дамытамыз, араласу оқимыз. Ал ана, кім нөмірді", жайдан-жай "өтейді мектепке деген арала-, ғана себебі болмайды араламаппын, аралас- мектептің өмірінде аулақтайды, өте многое жоғалтады. Ал-, не жол мақсатқа олай ғой маңызды, сияқты және өзінің мақсатының!