Оқылым. Чтение. 1-мәтін 20 тамыз Қалаға көшіп келгелі бір апта болды. Ауылдың тып-тыныш тіршілігіне үйреніп қалған маған қаланың шулы өміріне үйрену қиындау болатын сияқты. Бүгін анаммен киім алуға базарға бардым. Автобуспен 1 сағатқа жуық уақыт жүріп барғанша ішім пысып, зерігіп кеттім. Қаланың адамдары бәріне үлгеру үшін асығып жүретін сияқты көрінді. Биік ғимараттар мен ерсілі-қарсылы жүріп жатқан көліктерден басым айналды. 4 қыркүйек Бүгін – дүйсенбі. Жаңа мектебім өзіме өте қатты ұнайды. Іші хан сарайындай кең әрі жап-жарық! Оқу бөлмелері соңғы технологиялармен жабдықталған. Тіпті зертханалар да бар! Түрлі үйірмелер де жұмыс істейді. Спорт залы қандай керемет! Айтпақшы, бұл мектептің ашылу салтанатына Президент Нұрсұлтан Назарбаев атамыз қатысыпты. 10 қыркүйек Сыныбымызбен қаладағы С.Сейфуллин атындағы театрдың қойылымына бардық. Жаңа үлгідегі театрдың ішіне кіргенде, ауызым ашылып қалды. Төбедегі аспашамдарының үлкендігі соншалық, үстіме құлап кететіндей көрінді. Едені жалт-жұлт етіп, тайғанап құлап қалатындай, құрбымның қолынан қысып алдым. Қойылым біткенше, қозғалмастан отырдым. Актерлердің ойнау шеберлігі мен сахнаның безендірілуінен ерекше әсер алдым. Келесі жолы отбасыммен келу керек екен. 2-мәтін Біздің ауыл тамаша! Көз тоймайды қараса... Ағып жатыр өзені, Жағасына өскен көп қамыстар аласа. Әйтеке би атамыздың, Есімімен аталған. Қаздай болып тізіліп, Әдемі үйлер салынған. Мешіт те бар ауылда, Саябақ бар тағы да, Өзге ауылға бара қалсам, Тез қайтамын ауылымды сағына. Тапсырма. Мәтіндерді оқыңыз. Екі мәтіннің стилін, жанрын, тақырыбын, мазмұнын салыстырыңыз. Прочтите два текста и сравните стиль и жанр. Салыстыру аспектілері/ Аспекты сравнения
қағаздар – бумаги, қыздар – девочки, адамдар – люди, аңдар – звери
емтихандар – экзамены, сандар – числа, шамдар – лампы, армандар – мечты
елдер – страны, кілемдер – ковры, сөздер – слова, үстелдер – столы
дүкендер – магазины, бөлiмдер – отделения, гүлдер – цветы, тілдер – языки
2.После глухих согласных 'к, қ, п, с, т, ш, щ, ф, х, h, ц, ч' и звонких 'б, в, г, д', как всегда, окончания, начинающиеся на глухую согласную (тар/тер):
жолдастар – товарищи, сұрақтар – вопросы, хаттар – письма, кітаптар – книги
ағаштар – деревья, құстар – птицы, бастықтар – начальники, ойыншықтар – игрушки
мектептер – школы, есептер – счета, суреттер – картины, шелектер – вёдра
үтіктер – утюги, әріптестер – коллеги, студенттер – студенты, жидектер – ягоды
3.Окончания первой строки (дар/дер) следуют после сонорных 'л, м, н, ң' и звонких 'ж, з'. Пример:
қағаздар – бумаги, қыздар – девочки, адамдар – люди, аңдар – звери ,емтихандар – экзамены, сандар – числа, шамдар – лампы, армандар – мечты,елдер – страны, кілемдер – ковры, сөздер – слова, үстелдер – столы,дүкендер – магазины, бөлiмдер – отделения, гүлдер – цветы, тілдер – языки
қағаздар – бумаги, қыздар – девочки, адамдар – люди, аңдар – звери
емтихандар – экзамены, сандар – числа, шамдар – лампы, армандар – мечты
елдер – страны, кілемдер – ковры, сөздер – слова, үстелдер – столы
дүкендер – магазины, бөлiмдер – отделения, гүлдер – цветы, тілдер – языки
2.После глухих согласных 'к, қ, п, с, т, ш, щ, ф, х, h, ц, ч' и звонких 'б, в, г, д', как всегда, окончания, начинающиеся на глухую согласную (тар/тер):
жолдастар – товарищи, сұрақтар – вопросы, хаттар – письма, кітаптар – книги
ағаштар – деревья, құстар – птицы, бастықтар – начальники, ойыншықтар – игрушки
мектептер – школы, есептер – счета, суреттер – картины, шелектер – вёдра
үтіктер – утюги, әріптестер – коллеги, студенттер – студенты, жидектер – ягоды
3.Окончания первой строки (дар/дер) следуют после сонорных 'л, м, н, ң' и звонких 'ж, з'. Пример:
қағаздар – бумаги, қыздар – девочки, адамдар – люди, аңдар – звери ,емтихандар – экзамены, сандар – числа, шамдар – лампы, армандар – мечты,елдер – страны, кілемдер – ковры, сөздер – слова, үстелдер – столы,дүкендер – магазины, бөлiмдер – отделения, гүлдер – цветы, тілдер – языки