Оқылым

Өлеңді оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыз.

Күз

Сұр бұлт түсі суық қаптайды аспан,

Күз болып, дымқыл тұман жерді басқан.

Білмеймін тойғаны ма, тоңғаны ма,

Жылқы ойнап, бие қашқан, тай жарысқан.

Жасыл шөп, бәйшешек жоқ бұрынғыдай,

Жастар күлмес, жүгірмес бала шулай.

Қайыршы шал-кемпірдей түсі кетіп,

Жапырағынан айрылған ағаш, қурай.

Біреу малма сапсиды, салып иін,

Салбыраңқы тартыпты жыртық киім.

Енесіне иіртіп шуда жібін,

Жас қатындар жыртылған жамайды үйін.

Қаз, тырна қатарланып қайтса бермен,

Астында ақ шомшы жүр, ол бір керуен.

Қай ауылды көрсең де, жабырқаңқы,

Күлкі-ойын көрінбейді, сейіл-серуен.

1.Өлеңнің негізгі ойын анықтаңыз.

А) Күз мезгілі В) Жаз мезгілі С) Қыс мезгілі Д) Көктем мезгілі

[1]

2.Берілген сурет бойынша өлеңде көтерілген мәселені анықтаңыз. (+).

Күзгі тұрмыс-тіршілік

Жазғытұры қалмайды қыстың сызы,

Түйе боздап, қой қоздап жатқан кез

[1]

3.Өлең мазмұнынан дұрыс сөз тіркесін таңдап, астын сызыңыз.

Дымқыл /үй, тұман, көше, мекеме/

[1]

4. Оқылым өлеңінен «Шын», «Жалған» ақпаратты белгілеңіз.

Мәтіндегі ақпараттар Шын Жалған

А Күз мезгілін суреттейді

В Жаздың әсем табиғатын суреттейді

С Қыста жылы киіну қажет

[3]

5.Өлең мазмұнында кездесетін адамның жас атауларын жазыңыз.

[1]



Жазылым

Берілген тақырыптың бірін таңдап, эссе жазыңыз. Теңеу, эпитет сөздерді қолданыңыз. Қосымшаларды дұрыс жалғап, тыныс белгілерді дұрыс қойыңыз.

Эссе тақырыптары

1.Абай – ұлы ақын

2.Судың адам өміріндегі маңызы

3.Қазақтың зергерлік өнері у меня соч​

Мой казахстан – это самая дорогая, важная, драгоценная, горячо любимая страна. это родина моя! много веков понадобилось нашим предкам, чтобы заселить, освоить, защитить её от врагов и передать в наследство нам, ныне живущим. сколько труда, пота и крови, радости и страданий выпало на долю минувших поколений. поэтическое наследие нашего народа содержит немало завораживающих картин красоты родной земли, её безбрежных просторов, белоснежных громад гор, лазурных гладей озёр… великие акыны воспевали красоту и казахской земли. народная память хранит и передаёт из поколения в поколение славные и трагические события в жизни казахского народа. слушая народные мотивы домбры, представляешь себе огромные степи, колышущиеся степные травы от вольного ветра, всадника на лихом коне, летящего на нём, как на крыльях, к солнцу. широко и правильно раскинулся казахстан. солнце встаёт из степи, весь день идет над степью, встречаясь с дремучими лесами и тысячами озёр, заходит оно тоже в степи. когда на севере ещё лежит снег, у подножия гор на юге уже зацветают плодовые деревья. республика омывается каспийского и аральского морей, на её территории находятся много рек и озёр. сказочно богаты недра древней казахской земли. уголь, нефть, золото, титан, свинец, цинк, железо – всё можно найти в казахской земле. в казахстане единой семьёй живёт пятнадцать миллионов человек, представителей более ста национальностей и народностей. я не перестаю удивляться тому, как дружно уживаются в нашей стране люди разных национальностей, говорящие на разных языках, исповедующие разные религии.

Ана тілі дегеніміз – сол тілді жасаған, жасап келе жатқан халықтың өткені, бүгінгісі, болашағы. қазақ тілі өзінің даласындай бай. қазақ сөзі қашанда даланың қоңыр желіндей аңқылдап, еркін есіп тұрады. қазақ тілі қасиетті қазақ домбырасының үнімен үндесіп жатады. ана тілі – бұл әкенің тілі, туған халықтың тілі. ана тілін біз кішкентай кезімізден әке-шешемізден, әжеміз бен атамыздан біле бастаймыз. ана сүтіндей бойымызға біртіндеп сіңеді. халықтың тәуелсіздігінің ең басты белгісі – оның ана тілі, ұлттық мәдениеті. өзінің ана тілі, ұлттық мәдениеті жоқ ел өз алдына мемлекет болып өмір сүре алмайды. дүниедегі барлық халық тәуелсіздікке ұлттық қадыр-қасиетін, мәдениетін, ана тілін сақтап қалу үшін ұмтылады. сондықтан кез келген мемлекет өзінің аумағында салт-дәстүрін, ана тілін айрықша қорғайды. еліміз қазақстан республикасы егемен ел атанды. ана тілімізге мемлекеттік мәртебе берілді. тіл туралы заң қабылданды. президентіміздің 2003 жылғы 15 қарашадағы жарлығымен қыркүйектің үшінші жексенбісі қазақстан республикасы халықтары тілдерінің күні ретінде атап өтілетін болды. тіл арасындағы қатынас құралы, өйткені қоғамдық өмірде бір-бірімен тіл арқылы сөйлеседі, пікір алмасады, ойын жеткізеді. тіл арқылы біз оқып, білім аламыз, қалаған мамандықты игереміз. тіл арқылы даналар сөзін оқып білеміз, одан ғибрат аламыз. “өнер алды – қызыл тіл” деген осыдан шыққан болар. тіл халықпен бірге жасайды, , өркендейді.