Оқылым мәтініндегі ақпараттың
баяндау желісін сақтап (компрессия
жасап), жинақы мәтін жазыңдар.
сөз саны – 60-70. бас әріппен жазы-
латын тіркесті жалқы есімдерді
қатыстырыңдар.
1. мәтінді мұқият оқып, негізгі және қосымша ақпараттар
ды анықтаңдар. қосымша ақпараттарды сызып тастаңдар
2. негізгі ойды білдіретін тірек сөздерді, сөйлемдерді бел
гілеңдер.
3. автор ойын, баяндау желісін сақтай отырып, мәтіндегі не
гізгі ойды ықшамдаңдар.
4. кей сөздерді синонимдерімен алмастырыңдар.
5. түрлі дереккөздерден енисей, талас, орхон ескерткіштері тура.​

Халықтың тәуелсіздігінің ең басты белгісі – оның ана тілі, ұлттық мәдениеті жоқ ел ешқашан да егеменді ел бола алмайды, болуы мүмкін емес.Қазақ тілінің тағдыры үшін күрес соңғы жүз жылда бірде-бір толас тапқан жоқ. Ұлы Абайдың заманын айтпағанда, Әлихан Бөкейханов, Ахмет Байтұрсыновтар бастаған алып топ тіл мәселесіне ерекше мән беріп, оның шексіз байлығын, суреткерлік қуатын, бейнелігі мен саздылығын көркемдік сапаға жеткізді.Бүгінгі таңда мемлекеттік тілді білу – мемлекеттік қызметкерлердің ең басты біліктілік талабына айнала бастады. Қазір мұндай талап қойылатын лауазымдар саны күн өткен сайын артып келеді.Біз өзі намысшыл халықпыз. Біреу итің жаман десе де намыстанып қаламыз. Тіл білетін қазақ – намысшыл. Тіл білмейтін қазақ одан да намысшыл. Оларды тіл білмедің деп шетке итермеу керек. Қайта бауырға тарту керек. Бізге көп тіл білгеннің артықтығы жоқ. Күні ертең Бүкіләлемдік Сауда Ұйымына кіргелі отырмыз. Осы ретте бізге қазақ, орыс, ағылшын, тіпті қытай тілін де мықтап меңгеріп алу керек. Әлемдік бәсекеге түскелі жатырмыз. Домбыраны шерткендей, біздің мықты мамандарымызды да мемлекет ісіне шертіп-шертіп таңдап аларда олардың бірнеше тілді еркін меңгергеніне артықшылық беріліп тұрылуы тиіс. Қазақстан – көп ұлтты мемлекет болғандықтан тіл мәселесі аса күрделі мәселе болып отыр. Тіл мәселесінің өте нәзік екендігі, оның зорлықпен емес тек қана шынайы ынталылықпен ғана ыңғайланатын шаруа екендігі белгілі.Ал тілдің өзі - тарих тереңіне бойлатып, өнер мен мәдениеттің кәусар бұлағына сусындататын рухани әлеміміздің сарқылмас қазынасы. Олай болса, қазақ тілінің мемлекеттік тіл мәртебесіне сай қолданылу аясын кеңейте түсу қажеттігі - заңды құбылыс.«Тіл туралы» Заңның 4-бабында: «Қазақстан халқын топтастырудың аса маңызды факторы болып табылатын мемлекеттік тілді меңгеру – Қазақстан Республикасының әрбір азаматының парызы” деп жазылған. Үкімет, өзге де мемлекеттік, жергілікті, өкілді және атқарушы органдар Қазақстан Республикасының барша азаматтарының мемлекеттік тілді еркін және тегін меңгеруіне қажетті барлық ұйымдастырушылық, материалдық-техникалық жағдайларды жасауға міндетті» - делінген.Яғни, қазақ халқы болашақта өз ана тілін сақтап, дамыта алмаса, күндердің күнінде өз алдына жеке мемлекет болып өмір сүруін тоқтатады.Қазақстан тәуелсіз ел болып қалсын десек, онда ең алдымен қазақ халқының ұлттық мәдениетін, ұлттық салт – дәстүрін, ана тілін дамытуға күш салғанымыз жөн.Қорыта келгенде, мемлекеттік тілді ғылым мен техниканың түрлі саласына енгізіп, сапасын арттыру - уақыт талабы. Ал, уақыт талабын орындау – баршамыздың абыройлы парызымыз

Менің Қазақстаным - ең қымбат, маңызды, бағалы, сүйікті ел. Бұл менің Отаным ...
Көптеген ғасырлар бойы ол, реттеуге үйрену, оны қорғауға бейнесi мен, бізге өмір мұра өтуге біздің ата-бабаларымыз алды. Қанша жұмыс, тер және қан, қуаныш пен апатқа өткен ұрпақ ауыратын. Халқымыздың ақындық мұрасы туған жер сұлулығын көптеген қызықты суреттер бар, ақ қауым тауларында, Ұлы көлдер Лазурный кеңістігінде өзінің шексіз кеңістігін ... ақындар қазақ жерінің сұлулығы мен тарихын даңқын. Халық жады сақтайды және бір ұрпақтан қазақ халқының өміріндегі даңқты және қайғылы оқиғаларға аударымдар. Домбыра халық себептері тыңдау, Күннің, егер ретінде қанаты үлкен дала, еркін жел туралы өңделетінін дала шөптер, шабытты боз атта отырған, оған ұшатын, елестету.
Ол кеңінен және дұрыс Қазақстанды созылған болып табылады. күні бойы көлдер тығыз ормандар мен мыңдаған кездесу, далада астам күн даласынан көтеріледі, ол сондай-ақ дала келеді. Оңтүстігінде тау етегінде солтүстік көп қардың көбесі жеміс ағаштарын сыл кезде. Республика Каспий және Арал теңіздерінің шекаралас, оның аумағында көптеген өзендер мен көлдер бар. Қазақ даласының ежелгі Ертегідей бай ішек. Көмір, мұнай, алтын, титан, қорғасын, мырыш, темір - бәрі қазақ жеріне табуға болады.
Қазақстанда, бір отбасы он бес миллион адам, жүзден астам ұлт өкілдері өмір сүрген. Мен түрлі діндерді, түрлі тілдерде сөйлейтін, біздің елімізде бірге бойымен қалай алуға қызық түрлі ұлт көмектесе алмайды. Осының бәрі жақсы көзқарасы, сондай-ақ бір-біріне көзайымы ғана емес жүреді. Қазақ, орыс, ұйғыр, неміс, корей, татар кітаптар мен газеттер жарияланған, Ұлттық театр жұмыс істейді, эстрада ансамбльдер, ұлттық радио және теледидар бағдарламаларын меңгерген. Барлық біз, ортақ біріккен түрлі ұлт адам,: біз - Қазақстан халқы. Біздің елімізде және менің үлкен туыстары ретінде көпұлтты. Онда оған болып табылады және қазақтар, татарлар, лезгинами және орыс, және корей. Бұл барлық жер үй айналды үшін. консенсус ұмтылу әр ұлттың қан тұрады, бірақ ол әсіресе Қазақстаннан әзірленді. Қазақ жер жомарт, және сол жомарт қонақжай және қазақ халқының табиғат. Осында тұратын Әр қазақ халқының тілін, тарихын және салт-білу қажет. Ал домбыра, украин және неміс ән жер әуендер дыбыс көрейік. Адам полька және Лезгинка би болсын. Қазақстан халқы бірі болып табылады. Бұл Қазақстанның көне, әдемі жерінде бейбітшілікті сақтап көмектеседі. Ал әлемдік - болашақ гүлдену үшін ең маңызды шарты.