Оқылым. Мәтінді мұқият оқып, төмендегі тапсырмаларды орындаңыздар. Ғалымдар қуат көзін Айдан тапты
Қытай ғалымдарының айтуынша, Айдан табылған Гелий-3 элементі Жердегі энергетикалық дағдарыстың алдын алуға көмектеседі.
Егер а Айдан бұл элементті өндіріп алатын болса, одан алынатын энергия он мың жылға жетеді, - деп хабарлайды
Huffington Post.
Қытай ғалымдары осылай әлемге жар салудан бұрын Айды мұқият зерттеген. Расында, Жер серігінің беткі қатпарында
термоядролық реакторға шикі өнім бола алатын пайдалы қазбалардың көп екендігі белгілі болды.
Гелий-3 – Жерде өте сирек кездесетін элемент. Себебі, Күн сәулесінің атмосфера қабаттарынан өтуі кезінде аталған элементтің
изотоптары тыста қалып қояды. Ал Айда ешқандай ауа қабаты болмағандықтан, Гелий-3 ол жақта молынан жатыр.
Қытай ғалымдары Гелий-3 элементін Ай бетін 600 градусқа ысыту арқылы бөліп алуды жоспарлап отыр. Содан соң шикі
материалдар Жерге жіберілетін болады. Бұл элементтің тіптен кішкентай бөлшегінің синтезі біршама энергия бере алады. Айта
кетсек, Гелий-3 элементінің 0,02 грамм синтезі бір баррель мұнайдың есебіндегі энергияны шығаруға жетеді. Әзірге Қытай Айдағы
табиғи байлықты игеру мақсатындағы қазба жұмыстарын бастау уақыты туралы ештеңе айтқан жоқ. Ал америкалық зерттеушілер
бұл жобаның қанша қаржыны қажет етеніні туралы сараптамалық талдау жасап жатыр. Huffington Post газеті Айдан қазып алынған
әрбір тонна Гелий-3 элементінің құны орташа есеппен 3 миллиард АҚШ долларына тең болатынын жазады. Бұл – Жердегі мұнайды
қолданғаннан әлдеқайда арзан әрі Жер үшін өте пайдалы болады. Жалпы жобаға керек жабдықтарды дайындауға 20 миллиард
АҚШ доллары қажет.
1-тапсырма. Сөйлем мазмұнына сай көп нүктенің орнына берілген сөздер мен сөз тіркестерін қойыңыз.
1.
- Жерде өте сирек кездесетін элемент.
2. Айда ешқандай
болмағандықтан,
ол жақта молынан жатыр.
3. Қытай Айдағы табиғи байлықты игеру мақсатындағы
бастау уақыты туралы ештеңе айтқан жоқ.
Жердегі мұнайды қолданғаннан әлдеқайда арзан әрі
үшін өте пайдалы болады.
2-тапсырма. Мәтіннен ең маңызды 5 тірек сөз тауып жазыңдар.​

егер де мен жалғыз орманда пайда болсам.Менін ойымша бәрі де сол жерде тап болғысы келер еді.Біреулер үшін бұл жағдай жалғыз қалу үшін.Ал біреулерге өз ата аналары жалықтырғандықтан болар.Жағдай өте көп. мен өз ойымды айтайын.

бір күні мен осы жағалауда пайда болдым, сол жерде тап болғанымды өзім қалай екенін білмедімБірақ мен осы уақытта не істеу керектігін білдім- осы орманнан қалай шығу еді.

менің көзіме ең алғаш түскен зат ол жердің өте үлкен болғаны еді.яғни осы жерде аралау өте қиын болған .

Екіншіден- менде өз сөмкем болған.Ал сөмкемде :компас, тамақ, су, жылы киім.Мен өзім білмеймін олар менде қайдан жүргенін, бірақ олар маған өте қажет болған

мен жағалауда отырғанмын, кеш батып барады.мен осы жерде қаншалықты ұзақ отыратынымды білмедім.Содан кейін бір жерде бір жарық жарқ етті, маған біртүрлі бола бастады.

бір,екі,үшмен өз төсегімде пайда болдым.бір өкінгенім бар еды, осындай таңғажайып ұйқыны соңына дейін көріп бітпегенім еді

«Қыз Жібек» – қазақ халқының әйгілі лиро-эпостық жыры. Жыр – махаббат машақаты жолында туындаған оқиғаға құрылдған. Шамамен XVIІ ғасырда қазақ даласының батыс өңірінде, яғни Кіші жүз қазақтары арасында дүниеге келген жырдың нұсқалары арасында айырмашылық аз, яғни болса, кейбір сюжеттік қосындылар мен суреттеу, баяндаулардағы қысқа немесе кеңінен толғаушылық болса керек. Аталған жырды алғаш рет Е:А. Александров 1880 жылы Мұсабай ақыннан жазып алып, ұзын-ырғасын қара сөзбен орысшаға аударған болса, татар мұғалімі Фалиолла Тухватуллин Зайсан өңірінен жазып алып, 1894 жылы Қазан қаласында кітап етіп бастырған. Біз төменде аталған нұсқамен қоса Жүсіпбекқожа Шайхисламов жинақтап, Қазанда бірнеше рет бастырған толық нұсқасын да жариялап отырмыз.Фильмнің бірінші бөлімінде Базарбай байдың Төлеген атты ұлы 14 жасқа толғанда өзіне жар іздеп, 210 сұлудың арасынан Сырлыбай ханның Жібек атты қызын ұнатқандығы айтылады. Үш ай Сырлыбай ханның елінде болған Төлеген өз еліне бармақ болып сапарға шығады. Бірақ Жібекті қызғанып, жол тосқан Бекежан қапыда Төлегенді өлтіріп, қазасын Жібекке өзі келіп естіртеді. Сол үшін Бекежан өлім жазасына кесіледі.

Фильмнің 2-бөлімінде хабарсыз кеткен Төлегенді іздеп шыққан інісі Сансызбай қалмақ ханы Қоренді өлтіріп, Жағалбайлы елін жаудан азат еткендігі айтылады.

Әлқисса, төменгі Мекке жолында жеті тылсым дариялар бар еді, осы дариялардың һәммасы Черный море дегенге құяды екен. Осы теңіз жағасында Жүз жағалбайлы деген ел бер екен. Сол елде Базарбай деген бір бай бар екен. Базарбайдың байлығын ешкім есеп етіп болмас екен, үш қатыннан тоғыз ұлы бар екен. Сол елге бір қалың дерт – оба келіп, сонда Базарбайдың тоғыз ұлының бәрі өліпті, содан кейін және алты қатын алыпты, еш перзенті болмады. Базарбай сексенге келгенде, оның кіші қатыны қырық төртке келгенде бір ұл тауыпты, басқа қатындарда еш бала жоқ, оның атын Төлеген қойды, осы Төлеген періште сипатты, хор құлықты боп туды, оның артынан тоғызыншы жылда бір ұл туды, оның атын Сансызбай қойды. Екеуіне де Базарбай қалың бермеді, тірі болса өздері бір қыз алар, патшаның қызын алса да мал жетеді деп. Сол уақытта Төлеген 12 жасқа келді, ешкімнің қызын жақтырмады, 16 жасқа келді, сонда бұл елге бір сәудегер кеп сұрады: бұл Базарбай екі ұлына неге қалыңдық бермеген деп, соның жайын әркімнен сұрап біліп, бір күні Төлегенге айтады."Қазақ халқының даналығы көрініс тапқан жыр"Жібек — Меруерт Өтекешева

Объяснение: