Жикабай

22.01.2023 06:04 •  Қазақ тiлi

Оқылым Табиғат жағдайына-белгілі бір жердің шаруашылыққа әсер ету тұрғысынан
алып жатқан аумағы, материктегі орны және көлемі, жер бедері, климаты мен су
режимі, топырақ жамылғысы жатады. Еуразия континентінің ортасында, Атлант
және Тынық мұхиттарының жағалауларынан тең аралықта, әлемдегі жер көлемі
жағынан тоғызыншы орынды алатын ел Қазақстан Республикасы орналасқан.
Ауданы 2724,9 мың метрді құрайтын Қазақстан Еуразиядағы жер көлемі жағынан
төртінші орынды иеленіп, бір уақытта мемлекеттің террриториясына Еуропаның
Франция, Испания, Швеция, Германия, Финляндия, Италия және Ұлыбритания
секілді ірі жеті мемлекетін орналастыруға болады. Қазақстан (шығыс, солтүстік
және солтүстік батысында) Ресеймен, (оңтүстік шығысында) Қытаймен және
(оңтүстігінде) Орталық Азия елдері Өзбекстан, Қырғызстан және Түркменстанмен
шекаралас болып келеді.
Қазақстан өзінің жер байлықтарын мақтан етеді, Менделеев кестесіндегі
барлық элементтерді құрайтын пайдалы қазба байлықтарына толы. Елдің тағы
бір бірегей ерекшелігі ландшафттық әртүрлілігі. Қазақстан территоиясының 58%
шөлдер мен шөлейттер, 10% таулар алып жатыр. Республиканың солтүстігі далалы
және орманды далалық жерлерге бай. Бұл жерлерден жеті мыңнан астам өзендер
ағады, олардың ұзындығы 10 км асады. Қазақстандағы ең ұзын өзендердің бірі
Ертіс (2482 км), Есіл (2450 км), Сырдария (2219 км) және Іле (1439 км). Көптеген
өзендер Каспий және Арал теңіздерінің, Балқаш және Теңіз көлдерінің алаптарына
жатады. Үш өзен Ертіс, Есіл, Тобыл өз суларын Каспий теңізіне құяды.
Қазақстанның табиғи ерекшеліктері болатын Тянь Шань тауларының бір
бөлігі, Сарыарқа және Алтай тау жүйесінің құрамына кіретін солтүстік тау
тізбектерін қосады. Қазақстан қала статусы бар 86 елді мекендерді біріктіреді.
Елдегі қала тұрғындарының саны 56% құрайды. Республиканың ірі қалалары -
Астана, Алматы, Қарағанды, Қызылорда, Көкшетау, Қостанай, Павлодар,
Петропавловск, Тараз, Өскемен, Орал, Шымкент,
I. Берілген мәтінді оқып, жоспар құрастырыңыз
1.
2.
3.
​