Оқылым Тапсырма
Берілген мәтінді мұқият оқып өзара салыстырыңыз. Мәтіннен күрделі сөздері
теріп жазыңыздар
(10)
1-мәтін
Қазақ отбасында баланың ерте есеюіне көп көңіл бөлген. Баланы ерте
жастан ақ жауапты іс әрекетке тартып отырған. Мысалы, бес жасында атқа
мінгізіп, байгеге қосу, қозы баққызу, үлкендердің арасындағы дауды ишейку,
келіссөз жүргізу тcc істерге бірге ертіп жүрген. Сондай-ақ қазақ отбасындағы
бала тарбиесін ұл тәрбиесі қыз тәрбиесі деп жеке жеке мән беріп қарастыруда
оның өзіндік ерекшеліктерінің шіндегі маңыздысының бірі Үлкенді құрметтеу
отбасы мүшелерінің бір-бірінің тәрбиесіне жауапкершілік, борыштылық
адамгершілік сезімдерін туғызған казак отбасындағы арнайы жазылып
бекітілмеген заңдарын әке мен ұлдың, шеие мен қыз баланың, әке мен қыздың
қыз бен жеңгенің келін
мен ененің келін мен атаның нағашы мен жиеннің, бажа, жезде, белелердің
арасындағы өзара қарым-қатынастары әрқайсысын әдептілікке тәрбиелеудің
ерекше қымбат үлгісі іспетті. Егер жапон халқы басқалар үшін тұйық халық
болса,
онда ағылшын халқы басқаларды қойып, өз ішінде тұйық халық. Олардың
отбасындағы әр адам жеке емирінің купия болғанын қалайды. Бір сөзбен айтсақ,
ағылшындықтардың жаны – өз үйінен де жақын. Яғни берік қамалмен тең Басқа
халықтар үшін жанұя қиыншылық пен қуанышты бірге бөлісетін ең басты
байлык болса, ағылшын халқы қиыншылық кезінде жақындарынан көмек күте
қоймайды. Тіпті жақындарына камек көрсетуді өз жауапкершіліктеріне алмайды.
1 Абай туралы не білесіңдер?
Объяснение:
Абай Құнанбайұлы – ұлы ақын, ойшыл, саяси қайраткер және біздің еліміздің тарихында үлкен із қалдырған адам. Ол әдебиеттің дамуына ғана емес, сонымен бірге Қазақстан, Ресей және басқа да Еуропа елдері арасындағы мәдени байланыстарды нығайтуға үлес қосқан. Абайдың өмірбаянынан алынған мәліметтерді ұсынамыз.
Тобықты руының отбасында дүниеге келген. Шын есімі – Ибраһим. «Абай» деген атты, оның анасы Ұлжан қойған. Ибраһимнің әкесінде (Құнанбайда) 4 әйел болған. Ал, ақынның өзінде 3 әйелден болды. Алғашқы әйелі Ділдә – атақты Қазыбек бидің шөбересі. Оны сөз өнеріне ерте баулыған адам – әжесі Зере. Ол немересінде білімге деген сүйіспеншілік пен құштарлықты оята алды. Зере ауызша баяндаудың керемет шебері болған және ертегі мен әңгімені қызықты айта білген. Сондықтан, Абай әжесін қатты жақсы көретін.
1)
Табиғат
Қазақ кӨшіп-қонып Өмір кешкен халық. Олар көшіп жүріп жер бедерінің сан
алУан түрін кездестіретін және соның әрҚайсысына ат қойып отырған. Ал бҰл
кӨріністермен ерте кездегі Қазақ балалары туа таныс болатын. Өйткені бҮкіл
тіршілігі табиғат аясыНда өтетін еді.
Табиғат демеКші, әлемде табиҒаттай күрделі, құдіретті, бай нәрсе жоқ. Ол
адамнан бастап, өлі-тірі заттыҢ бәрін де жарата алады және шетінен жойып та
отырады. МысАлы, жанды зат Өледі, өсімдік шіриді, тас үгіледі, сөйтіп,
топыраққа айналады. Сондықтан да дҮниедегі ең асыл зат топыраҚ десек,
қателеспейміз. Өйткені әлемдегі бар затты бойына сіҢіретін де, оны қайтаратын
да – топырақ. ТопыраҚтан сан алуан өсімдІктер: шөптер ағаштар, жемістер,
дӘнді дақылдар, гҮлдер т.б. өз қажетін алып, өсіп шыҒады.
БайҚап көрсек, жер атымен атаУы осындай бір ерекшелігІне немесе бедеріне
қарай аталады екен.
БұрынҒы ауыл балалары бҮгінгідей ғылыми зерттеп білмесе де, көзімен кӨріп,
ортасында өсЕтін. Бір сөзбен айтқанда, табиҒатты туа танитын.
2)
Табиғат:
3 буын, 2 ашық, 1 бітеу буын.
Ашық -та. Ашық-би. Бітеу-ғат.
7 әріп, 7 дыбыс
Т-дауыссыз, қатаң;
а-дауысты, жуан, ашық, езулік;
б-дауыссыз, ұяң;
и-дауысты, қысаң, жіңішке, езулік;
ғ-дауыссыз, ұяң;
а-дауысты, жуан, ашық, езулік ;
Т-дауыссыз, қатаң.
2.1)
Өсімдік:
1 ашық, 2 бітеу.
Ө-ашық, сім-бітеу, дік-бітеу.
7 әріп, 7 дыбыс.
Ө-дауысты, ашық, еріндік, жіңішке;
с-дауыссыз, қатаң;
і-дауысты,қысаң, езулік, жіңішке;
м-дауыссыз, үнді;
д-дауыссыз, ұяң;
і-дауысты, қысаң, жіңішке, езулік ;
к-дауыссыз, қатаң.