Оқылым. Жазылым. 1-тапсырма. Екі мәтінді мұқият оқып, салыстырмалы талдау жаса.
1-мәтін
Қазақ даласында қолөнер ерте дамыған. Қазақ халқы күнделікті тұрмысқа қажет заттарды қолдан жасаған. Оларды талғаммен әшекейлеген. Қазақтар киіз басып, сырмақ жасау, кесте тігу, алтын күмістен әшекей жасау технологиясын керемет меңгерген.
Қазақта ою-өрнек кең тараған. Қазақтың ою-өрнегі халықтың ойы ұшқыр, талғамы биік болғанын көрсетеді. Ғимараттарды, жиһаздарды, ағаштан жасалған ыдыстарды ою-өрнекпен әшекейлеген. Ою-өрнек – Ұлы дала өркениетінің бір түрі.
2-мәтін
Зергерлік өнер – қазақ қолөнерінің бір түрі. Зергерлік өнер Ұлы дала елінің сән-салтанатын, байлығын, биік талғамын көрсетеді. Зергерлер көбіне әйелдердің сәндік бұйымдарын жасайды. Сәндік бұйымдарға білезік, сақина, жүзік, сырға жатады.
Білезік – ертеден келе жатқан білекке тағатын сәндік бұйым. Қыз бала 3-4 жасқа келгенде ата-анасы білезік соқтырған. Әшекей бұйымдарды «Қыз бала сән-салтанатта өссін!» деген оймен алтын-күмістен соқтырған. Білезік бергенде «Қолың өнерлі болсын!» деп тілек айтқан.
1. Екі мәтіннің ұқсастығы
2. Айырмашылығы
3. Екі мәтінге тақырып қой
Достық туралы мақал-мәтелдер.
Синонимі бар:
1) Дос — ажарың, жолдас — базарың.
Азаматпен дос бол, қадіріңді біледі.
2) Достық пен жолдастық
Тату үйдің бақыты тасыр,
Ұрыс-керіс үйдің ырысы қашар
Антонимі бар:
1) Алыстағы досыңа
ат берсең де жарасар —
үйіне мініп барсын деп.
Жақындағы досыңа
хат берсең де жарасар —
ұмытса есіне алсын деп.
2) Дос басқа қарайды, дұшпан аяққа қарайды.
3) Дос көңіліңді суытып айтады,
Қасың ойыңды жылытып айтады.
4) Пайданың зоры – дос үшін шеккен зиян.
Омонимі бар:
1) Айтулы достың малы бір,кемедегінің жаны бір.
Бұл жерде омонимі бар сөз – жан: 1) адамның , жан-жануарлардың (кейде өсімдіктердің де) бойындағы тіршілік қуаты туралы түсінік; 2) бір нәрсенің шеті:үстелдің жаны т.б.
2) Алыстағы досыңа ат берсең де жарасар.
Бұл жерде омонимі бар сөз – ат: 1) адамның есімі; 2) жылқының бір атауы; 2) іс-қимыл:қоянды ат т.б