І. Оқылым Жолаушы – белгілі бір мақсатпен жол жүруші, сапар шегуші адам. Қазақ халқының дәстүрлі ұғымында «жолаушы өз үйінен қырық қадам ұзап шыққан соң мүсәпір» делінеді. «Мүсәпір» араб тілінде жолаушы деген ұғымды білдіреді.
Сайын далада жолаушыға жолыққан адам оған жол көрсетіп, жөн сілтеп, ел мен жердің жайынан хабар беруге міндетті. «Жолаушы азығы жолда» деп білген жолаушы ешқашан жол сапарға мол азық, ауыр зат алып шықпаған. Жолаушы ауылға қонуға келсе, баса-көктеп кірмей, алдымен алыстан дауыстап, рұқсат сұраған. Жолаушы даладан қос көрсе де, міндетті түрде бұрылып, онда адам болсын-болмасын дәм татқан. Қаралы ауылға да түсіп, аттануы тиіс болған.
«Қырықтың бірі – Қыдыр» деп санаған қазақтар үйіне келген бейтаныс жолаушыға ықылас, құрмет танытып, қонақ етіп күтсе, байлық пен ырыздық келеді. Ал жолаушыны сыйламаса, несіп-ырыздығына кесірі тиеді деп сенген. Жолаушы келген ауылына түстеніп, ат-көлігін суытып, тынығып аттанған. Көшпелілер қоғамында жолаушы кең даладағы оқиғалар туралы хабарды жедел жеткізуші, ақпаратты алмастырушы міндетін атқарған. Жолаушыны әдейі ауылына бұрып әкеліп, алыс-жақынның жаңалығын тыңдап аттандыратындар да болған. Жолаушыға қиын-қыстау жағдайда қол ұшын берген жан кейін қимас жолдас, дос-жаранға айналған. Қазақ халқы жолаушыны аса құрметтеген. Жолаушы жүрген адам кездессе, оны үйіне әкеп, шай беріп, ат-көлігін жайлап, көмектесіп отырған. Жолаушыдан бата алатын болған. Көшпенді өмір кешкен бабаларымыз жол жүрудің жайын жақсы білген. Ағайын-туыспен араласу үшін немесе жоғалған нәрсесін іздеу үшін, жолға көп шығатын болған. Ата-бабаларымыз табиғатпен етене жақын болып, жолға шыққан жолаушылар жол бағдарын жұлдызға қарап болжап, адаспаған.
Қазіргі кезде жолаушы ұғымы экономикалық категория ретінде қолданылады. Халқымызда жолаушыға қатысты көптеген мақал-мәтелдер бар. Мысалы, «Жолы болар жігіттің желі оңынан соғады» десе, «Жалғыз жүрсең, жолмен жүр, жолдан жолдас қосылар. Жолдан жолдас қосылса, жолың болмас несі бар» деп жақсы жолдастың қасиетін айтқан. «Жолаушыны жол сынайды» деген мақал арқылы сапар ауыртпалығын білдірген.
2. Мәтіндегі мақал-мәтелдерді автор қандай мақсатта қолданған? Мақал-мәтелдерді анықтап, мағғынасын ашыңыз.
С какой целью автор использовал пословицы в тексте? Выпишите все пословицы –поговорки, раскройте их значение.
Народ задание.
Жоспар:
Жоспар: 1(кіріспе) Əкесінің баласын шақыруы
Жоспар: 1(кіріспе) Əкесінің баласын шақыруы2(негізігі бөлім) баласының достарын сынау
Жоспар: 1(кіріспе) Əкесінің баласын шақыруы2(негізігі бөлім) баласының достарын сынау1.Əкесі мен баласының достарына барлық
Жоспар: 1(кіріспе) Əкесінің баласын шақыруы2(негізігі бөлім) баласының достарын сынау1.Əкесі мен баласының достарына барлық2.Досына айтқан көмекті,досы қабылдамай қуып жіберуі.
Жоспар: 1(кіріспе) Əкесінің баласын шақыруы2(негізігі бөлім) баласының достарын сынау1.Əкесі мен баласының достарына барлық2.Досына айтқан көмекті,досы қабылдамай қуып жіберуі. 3(қорытынды) жалған достыққа көз жеткізу.
Жоспар: 1(кіріспе) Əкесінің баласын шақыруы2(негізігі бөлім) баласының достарын сынау1.Əкесі мен баласының достарына барлық2.Досына айтқан көмекті,досы қабылдамай қуып жіберуі. 3(қорытынды) жалған достыққа көз жеткізу. Тақырып: Жалған достар
Объяснение:
Бұл дұрыс
Әркімнің өз жері — жұмақ. Родимый край для каждого — рай.
Ерінен айырылған көмгенше жылайды, елінен айырылған өлгенше жылайды. Потерю супруга оплакивают, пока не похоронят его, потерю родины оплакивают, пока не похоронят самого.
Бірлігі жоқ ел тозар, бірлігі күшті ел озар. Разрушится страна разобщенная, устоит страна объединенная.
Бақа көлінде патша, балық суында патша, жігіт елінде патша. Лягушка на болоте царь, рыба — царь в воде, джигит в родимой стороне.
Туған жердің күні де ыстық, түні де ыстық. На родине и дни, и ночи прекрасны.
Туған жердей жер болмас, туған елдей ел болмас. Нет земли лучше родины своей, лучше, чем на родине нет людей.
Ауыл итінің құйрығы қайқы. И собака хвост трубой поднимает, если в своем ауле гуляет.
Туған жердің қадірін шетте жүрсең білерсің. Как родина дорога поймешь, когда на чужбину попадешь.
Отанды сүю — отбасынан басталады. Любовь к родине у семейного очага рождается