Оқылым
1.
Мәтінді оқып, мазмұны бойынша сұрақтар дайындаудар.
«Фантастика сові грек тілінен аударғанда «қиялдау» (phantasia), «кие
үөнері» (phantastike) деген мағынаны білдіреді. Бұл - шындық өмірден ерек
меленетін табиғаттың тылсым күштері және жаңа техникалық құралдардын
гажайып құпия сырлары мен мүмкіндіктері туралы қиялдан туындайды.
Сондықтан фантастикада екі түрлі бағыт бар. Біріншісі - орта ғасырдан бері
келе жатқан жердің асты мен үстіндегі сиқырлы, тылсым күштердің адамзат
әміріне ықпалын көрсететін бағыт. Екіншісі - жаңа техникалық құралдар
арқылы жаратылыстың құпия сырларын пайдаланып, болашаққа болжам
жасайтын ғылыми басымдыққа ие бағыт. Осы бағытта жазған жазушы-фан-
тастардың болашаққа жасаған болжамдарының кейбірі шынайы өмірде орын
далып жатқаны белгілі.
Ғылыми фантастика (ағылшынша «science fiction» - ғылыми болашақ) -
ХХ ғасырда көркем әдебиетте, сондай-ақ кино, кескіндеме, т.б. өнер сала-
ларында қалыптасқан жанр. Ғалым К.Г.Фрумкин: «Ғылыми фантастика
техникалық, тарихи, әлеуметтік тұрғыда болғанымен, онда сиқыр күші
кездеспеуі тиіс. Себебі ғылыми фантастикада ғылым мен техника жетекші
орынға ие», - деген,
Fылыми-фантастикалық шығармаларда міндетті түрде ғылыми-техни
калық жетістіктердің адам өміріне әсері көрсетіліп, көбіне басқа ғаламшарға
саяхат пен аспан әлемінде орын алған оқиғалар, роботтар, жаңа технологиялар
сипатталады. Жаңа техникалық құрылғылардың пайда болуы және ғылым
саласындағы түрлі жетістіктердің нәтижесінде ғылыми фантастиканың, асаң
түрлері пайда болуда.
(group global.org syrtky anturazh-turgysyndagu gulumi fantastika
Жазылым
Кос жазба күнделігі» арқылы мәтіндегі негізгі ұғымдарға түсіндірме жазыңдар.
үзінді
Түсіндірме (комментарий)
Қырғыз халқының мәңгілік мәдени ескерткіші, бүкіл тарихнама шежіресі, эпостық жүздеген дастандардың-поэзияның асыл маржанынан соғылған мұнарасы МАНАС ғасырлар бойы өзімен бірге ғажайып манасшылар әулетін, өзге де сирек жыраулар тобын, шеруін туғызып келеді. Манасшылар сонау көне ғасырлар бойына бір өздері бүкіл театр міндетін атқарған. Онда бір адам әрі баяндаушы, әрі шығарушы, әрі орындаушы, еркек-әйел рольдерін атқарушы, ойнаушы, қимыл-әрекет суретшісі, қомызшы, сазгер-бәрін кереметтей басын қосқан өлшеусіз талант иелері болған. Ең ғажабы- әлденеше айлар бойына айтылатын бұл ұзақ хикаяларды еш шатастырмай миында, зердесінде ұстау қасиеті.
Дәйек сөз, цитата (лат. cіto– келтіремін, шақырамын) – түпнұсқадан сөзбе-сөз алынған үзінді. Автордың ойын беделді пікірлермен тиянақтау үшін, біреудің пікіріне сын айту үшін, құнды дерек ретінде пайдалану үшін қолданылады.[1]
Дәйек сөз, негізінен, ба з материалдарында, ғылым еңбектерде, кітаптар мен әр түрлі қолжазбаларда, баяндамалар мен сөйлеген сөздерде келтіріледі. Дәйек сөздер ғылым еңбектерде пайдаланғанда, сол еңбекте айтылатын оймен логикалық тұрғыдан қабысып, жарасым табуы тиіс. Айтылмақ ойды одан әрі дамытып, жаңа деректермен толықтырып тұру керек. Сонда ғана ол өз міндетін атқарады. Әдетте, зерттеу еңбектерінде, көбінесе әдебиет, мәдениет, өнер, ғылым қайраткерлері пікірлерінен дәйек сөздер алынып отырады. Мұның өзі үлкен талғаммен, орынды алынса, еңбектің сапасын арттыруға есебін тигізеді.
Дәйек сөз көбінесе ықшам түрде алынады. Сөйлем ұзақ болған жағдайда керекті жерін алып, қысқартылған сөздер орнына көп нүкте қою шарты бар. Дәйек сөз, әдетте, тырнақшаға алынып жазылады. Міндетті түрде дәйек сөз алынған еңбек, оның авторының аты-жөні сілтемелерде анық, нақтылы көрсетілуі тиіс. Эпиграф та дәйек сөздің бір түріне жатады