Оқжетпес туралы аңЫП Көкшетауға ат басын бұратын көптеген саяхатшылардың қызығушылығын оятатын
нәрсе - табиғаттың көз тартар сұлулығы. Соның ішінде Бурабайдағы «Окжетпес» тасының
жөні бөлек, атауының өзі бір ерекше. Жыл сайын демалуға барып жүргенімізбен, сол
«Оқжетпес» жартасының калай біткені жайында біле бермейміз әрі мән де бермейміз.
Ал аңыз былай дейді:
Бурабай дейтін елді мекенде кезінде Окжетпес атты баһадүр өмір сүрген. Оқжетпес
туа салып күн сайын емес сағат сайын өсіп, жетіле берген. Тіпті бойы тоқтаусыз өскен. Бала
күнінде далада ойын қуып жүрсе, қасындағы балалардың атқан садағы оның кеудесіне әрең
жеткен. Бойы ұзын, өзі батырдың тірі кезінде елде абыройы асқақ болады. Жаугершілік
заман келіп, күн артынан күн өтіп жаумен шайкасады. Ол әр күн сайын жаудың бетін
қайтарып, елін аман сақтап отырған. Жарақат алса, жарасын сол көлдің бойында емдет,
Бурабайдың ауасымен тыныстаған. Дәл сондай күннің бірінде ол жауға қарсы соғысады.
Соғыс ұзақ күндерге созылады. Жаудың беті қайтар емес. Тіпті жау санында есеп жоқ.
Айларға созылған соғыстың салдарынан Окжетпес шаршап, түнде тынығып жатқан кезінде
жау тыңшылары сырын біліп, үстінен бас салады. Бірақ алып денелі батыр оған да көнбей
орнынан сілкіне тұрып тағы соғысады. Тек ең акырында әлі кетіп, акыры демі бітті-ау деген
кезде, Оқжетпес қатты даусымен: «Уа, Тәңірім, мені жау қолынан өлтіріп, ұятқа
қалдырғанша, тасқа айналдыр» десе керек, лезде аспан айналып жерге түскендей күй
тұнып, Оқжетпес сол жерде жартасқа айналып кеткен. Бұл аңыздың бір түрі ғана. Жалпы
Бурабайдағы түрлі ескерткіштерге қатысты көптеген аңыздар бар. Аңыздың өзі ертегі емес,
шындыққа жанасатын жанрдың түрі екенін ұмытпаңыз.
1) Батыр бала күнінде қандай болған?
2) Батыр алган жарақатын қалай емдеген?
3) Окжетпес қалай тасқа айналған?
4) Бастапқы болжамын түпнұсқаға сәйкес келді ме? Қай тұстары?
Қазақ елінің тарихында, аса бір елеулі оқиғалар кезеңінде, халықтың тағдырына қайраткерлік қызметімен үлес қосқан тұлғалар тағылымы ұрпақтан-ұрпаққа мәңгілік өнеге болып сақталады. Қазақ қай заманда да төл тарихын, ата-тегін ауызша шежіре арқылы ұрпақтан-ұрпаққа жеткізіп отырған. Қазақ халқының бір ерекшелігі, халық өміріндегі әрбір елеулі оқиға мен құбылысын ой безбеніне салып, оны саралап, түйінін түйіп отыратын билердің жасаған іс-әрекеттері мен айтқан биліктері, кесімді сөздері ел жадында ұзақ сақталады.
Тілсіз қияпат немесе табиғат апаттары (Стихийное бедствие) — алапат табиғи құбылыс: дауыл, дауылды қарақүйын, қүйынды дауыл, су басу, жер сілкінісі, жанартаудың атқылауы, кенеттен қалың кар жауу, цунами, қар кешкіні, құрғақшылық, тағы басқа. Бұл табиғи алапаттар тірі организмдерге, соның ішінде адамға төтенше әсер ететін экологиялық фактор болып саналады. Сондықтан 1994 жылдың мамыр айында Йокогамада (Жапония) тілсіз қияпат қауіптілігін азайту проблемалары қаралған. Тілсіз қияпаттардан (иемесс табиғи алапаттардан) 3,6 млн адам қаза тауып, 3 млрд-тан астамы зардап шекті. Ал жалпы экономикалық шығын 340 млрд доллар болды. Табиғи алапаттардың жиіленуі, халық тығыздығының артуы және Жердегі техносфераның кеңеюі күрделі инженерлік имараттар көп орналасқан аумақтардың табиғи қияпатқа ұшырауына себепші болады. Мұндай имараттарға АЭС-тер, химия кәсіпорындары, мұнай және газ құбырлары, суқойма бөгеттері, көлік жүйелері, тағы басқа жатады. Сондықтан табиғи және техногендік сипатты экологиялық алапаттарды бір-бірімен байланыстыра зерттеп-білу қажет