Орта есеппен алғанда көшпенділердің бір жылдағы көш жолы елу-жүз шақырымды құрады, алайда, кейбір ру-тайпалар мың-екі мың бес жүз шақырымға дейін ұзап шыққан екен. Мысал ретінде келтірсек, олардың ішінде Кіші жүздің адай, шекті, табын, тағы да өзге рулары аталған. Әр ру-тайпаның өзіне ғана тиесілі көш жолдары болып, осы мақсатта су көздері бар арнайы қыстаулар мен жайлаулары белгіленді.
Табиғи қорларды мейлінше тиімді пайдалану тәсілдеріне қарай жыл мезгілдеріне байланысты мекендейтін жерлер өз атауымен белгіленді. Қысты қыстауда өткізсе, көктемді көктеуде, жазды жайлауда, күзді күзеуде өткізді. Сонымен қатар өзен-көлдердің жағалаулары мен тау аңғарлары, жел мен қарлы бораннан сақтайтын орман тасалары, таулы қыраттардың күнгей беткейлері қысқы жайылымдар үшін таңдалған. Ал ерте көктемгі жайылымдар қыстауға жақын, қар кетіп, қыстың тоңы жіби бастаған төңіректен қарастырылса, жазда суы мол, шөбі шүйгін алысқа қарай көшіп, жайлауға шықты. Осылайша қазақ малшылары төрт түліктің ыңғайына қарай қоршаған орта мен жыл мезгілдерін тиімді пайдаланудың шарттарын жақсы меңгерген. Орта есеппен алғанда көшпенділердің бір жылдағы көш жолы елу-жүз шақырымды құрады, алайда, кейбір ру-тайпалар мың-екі мың бес жүз шақырымға дейін ұзап шыққан екен. Мысал ретінде келтірсек, олардың ішінде Кіші жүздің адай, шекті, табын, тағы да өзге рулары аталған. Әр ру-тайпаның өзіне ғана тиесілі көш жолдары болып, осы мақсатта су көздері бар арнайы қыстаулар мен жайлаулары белгіленді.
Табиғи қорларды мейлінше тиімді пайдалану тәсілдеріне қарай жыл мезгілдеріне байланысты мекендейтін жерлер өз атауымен белгіленді. Қысты қыстауда өткізсе, көктемді көктеуде, жазды жайлауда, күзді күзеуде өткізді. Сонымен қатар өзен-көлдердің жағалаулары мен тау аңғарлары, жел мен қарлы бораннан сақтайтын орман тасалары, таулы қыраттардың күнгей беткейлері қысқы жайылымдар үшін таңдалған. Ал ерте көктемгі жайылымдар қыстауға жақын, қар кетіп, қыстың тоңы жіби бастаған төңіректен қарастырылса, жазда суы мол, шөбі шүйгін алысқа қарай көшіп, жайлауға шықты. Осылайша қазақ малшылары төрт түліктің ыңғайына қарай қоршаған орта мен жыл мезгілдерін тиімді пайдаланудың шарттарын жақсы меңгерген.
Судың арқасында Жер бетінде өмір бар! Миллиондаған тіршілік су себебімен өмір сүріп, тепе-теңдігін жоғалтпай келеді. Мысалы, судың булануының салдарынан аспанға бұлт түзіліп, жаңбыр жауады. Жаңбырдың пайдасының өзін санамаласақ саусақ жетпейді.
Су Күннің жылуын Жерге қарағанда көбірек тартатын болғандықтан, суық аймақтардың бірден жылып кетпеуіне, ыстық аймақтарың салқын болып тұруына да ықпал жасайды. Осы ізбен судың қадір-қасиеті туралы айта берсек сөз таусылмайды. Сол себепті, танымды арттыру мақсатында, балаларға, жастарға, ересектерге жалпы ортақ пайдалы ақпарат болар деген оймен су туралы қызықты деректер топтамасын жасап шықтық.
Объяснение:
Орта есеппен алғанда көшпенділердің бір жылдағы көш жолы елу-жүз шақырымды құрады, алайда, кейбір ру-тайпалар мың-екі мың бес жүз шақырымға дейін ұзап шыққан екен. Мысал ретінде келтірсек, олардың ішінде Кіші жүздің адай, шекті, табын, тағы да өзге рулары аталған. Әр ру-тайпаның өзіне ғана тиесілі көш жолдары болып, осы мақсатта су көздері бар арнайы қыстаулар мен жайлаулары белгіленді.
Табиғи қорларды мейлінше тиімді пайдалану тәсілдеріне қарай жыл мезгілдеріне байланысты мекендейтін жерлер өз атауымен белгіленді. Қысты қыстауда өткізсе, көктемді көктеуде, жазды жайлауда, күзді күзеуде өткізді. Сонымен қатар өзен-көлдердің жағалаулары мен тау аңғарлары, жел мен қарлы бораннан сақтайтын орман тасалары, таулы қыраттардың күнгей беткейлері қысқы жайылымдар үшін таңдалған. Ал ерте көктемгі жайылымдар қыстауға жақын, қар кетіп, қыстың тоңы жіби бастаған төңіректен қарастырылса, жазда суы мол, шөбі шүйгін алысқа қарай көшіп, жайлауға шықты. Осылайша қазақ малшылары төрт түліктің ыңғайына қарай қоршаған орта мен жыл мезгілдерін тиімді пайдаланудың шарттарын жақсы меңгерген. Орта есеппен алғанда көшпенділердің бір жылдағы көш жолы елу-жүз шақырымды құрады, алайда, кейбір ру-тайпалар мың-екі мың бес жүз шақырымға дейін ұзап шыққан екен. Мысал ретінде келтірсек, олардың ішінде Кіші жүздің адай, шекті, табын, тағы да өзге рулары аталған. Әр ру-тайпаның өзіне ғана тиесілі көш жолдары болып, осы мақсатта су көздері бар арнайы қыстаулар мен жайлаулары белгіленді.
Табиғи қорларды мейлінше тиімді пайдалану тәсілдеріне қарай жыл мезгілдеріне байланысты мекендейтін жерлер өз атауымен белгіленді. Қысты қыстауда өткізсе, көктемді көктеуде, жазды жайлауда, күзді күзеуде өткізді. Сонымен қатар өзен-көлдердің жағалаулары мен тау аңғарлары, жел мен қарлы бораннан сақтайтын орман тасалары, таулы қыраттардың күнгей беткейлері қысқы жайылымдар үшін таңдалған. Ал ерте көктемгі жайылымдар қыстауға жақын, қар кетіп, қыстың тоңы жіби бастаған төңіректен қарастырылса, жазда суы мол, шөбі шүйгін алысқа қарай көшіп, жайлауға шықты. Осылайша қазақ малшылары төрт түліктің ыңғайына қарай қоршаған орта мен жыл мезгілдерін тиімді пайдаланудың шарттарын жақсы меңгерген.
Судың арқасында Жер бетінде өмір бар! Миллиондаған тіршілік су себебімен өмір сүріп, тепе-теңдігін жоғалтпай келеді. Мысалы, судың булануының салдарынан аспанға бұлт түзіліп, жаңбыр жауады. Жаңбырдың пайдасының өзін санамаласақ саусақ жетпейді.
Су Күннің жылуын Жерге қарағанда көбірек тартатын болғандықтан, суық аймақтардың бірден жылып кетпеуіне, ыстық аймақтарың салқын болып тұруына да ықпал жасайды. Осы ізбен судың қадір-қасиеті туралы айта берсек сөз таусылмайды. Сол себепті, танымды арттыру мақсатында, балаларға, жастарға, ересектерге жалпы ортақ пайдалы ақпарат болар деген оймен су туралы қызықты деректер топтамасын жасап шықтық.