Қорықта Қара және тап.



ұлғаю

көбею

азаю

Артқа

Тексеру

​

Сөйлеп тұрған сәтте байланысты қимылдың өту кезеңін білдіру етістіктің шағы дейді. Оның 3 түрі бар:осы шақ,келер шақ және өткен шақ.

Осы шақ болатын етістіктердің мағыналық белгілері 1)сөйлеп тұрған кездегі іс-әрекетті білдіреді.2)әрдайым болып тұрған кездегі дағдылы іс-әрекетті көрсетеді.Осы шақтын жасалуына қарай нақ осы шақ және ауыспалы осы шақ болып бөлінеді.

Нақ осы шақ қимылдың іс-әрекеттің сөйлеп тұрған сәтте болып жатқанын білдіреді.

Ауыспалы осы шақ. қимыл іс-әрекетті дағдылы қалыпта болып тұруын білдіреді. Ол - а, -е,-й тұлғалы көсемшенің жіктелуі арқылы жасады.

Келер шақ іс-әрекеттің сөйлеп тұрған сәтте кейін болатын білдіреді. Ол мағынасына қарай болжалды,мақсатты және ауыспалы келер шақ болып бөлінеді.

Болжалды келер шақ қимылдың іс-әрекеттің болу мүмкіндігін айқын көрсетпей болжай ғана айтылады.

Мақсатты келер шақ іс-әрекеттің келешекте мақсат етіле орындалатын білдіреді.

Өткен шақ қимылдың іс-әрекеттің сөйлеп тұрған сәтте бұрын болып істеліп келеді.

Осы шак келер шак откен шак Осы шак 2 тури бар нак осы шак жяне ауыспалы нак осы шак 2 тури бар олар жалын нак осы шак(жур тур жатыр отыр) курдели нак осы шак= етистик + жур жатыр отыр тур+ ж. Ж. Ауыспалы осы шак етистик + (а,е,й)+Ж.ж. Келер шак 3 тури бар. Олар максаты( етистик +.мак мек пак пек бак бек+ шы, шi+Ж.ж.), болжалдык(етистик +Ар,ер,р+ж.ж.) жяне ауыспалы ( етистик +а,е,й+ ж ж) Откен шак 3 тури бар олар жедел(етистик + ды ди ты ти) бурынгы(етистик +ган ген Кан кен ып ип п) жяне ауыспалы (етистик + атын етин йтын йтин)