ответить на вопросы 1.сұраулық шылауды көрсетіңіз.а) ғана, тек. в) кейін, шейін. с) қарай, таман. д) ма, ме. е) туралы, үшін.2. сөйлемде берілген шылаудың түрін көрсетіңіз. кітапта жанкелдіқызы ұлбике мен көшерұлы күдерінің айтыстарына орын берілген.а) демеулік. в) талғаулық. с) септеулік. д) жалғаулық. е) шарттық.3. септеулік шылауды анықтаңыз.а) мен. в) кейін. с) –шы. д) –мыс. е) –ма.4. көмектес септігіне қатысты септеулік шылауды анықтаңыз.а) бірге. в) шейін. с) соң. д) үшін. е) кейін.5. берілген сөйлемдегі септеулік шылауды табыңыз: мен кітаптан той туралы оқыдым.а) мен. в) кітаптан. с) той. д) туралы. е) оқыдым.6. қажетті септеулікті көрсетіңіз. үш ай қыстан көктем келеді.а) жайлы. в) соң. с) үшін. д) бірге. е) арқылы.7. көңіл-күй демеулікті анықтаңыз.а) пен, бен. в) әлде, не. с) басқа, өзге. д) –міс, -мыс. е) ма, ме.8. «бірақ» жалғаулығының түрін анықтаңыз.а) ыңғайлас. в) талғаулы. с) қарсылықты. д) себеп-салдар. е) кезектес.9. берілген сөйлемді шылаумен толықтырыңыз. қыста күзде күн суық болады.а) бірақ.. в) және. с) арқылы. д) әйтпесе. е) мен. 10. «дейін, шейін, кейін» шылауларының түрін ажыратыңыз.а) демеулік шылаулар. в) септеулік шылаулар. с) жалғаулық шылаулар. д) одағай сөздер. е) қыстырма сөздер. 11. мына сөйлемге қай шылау лайық , көрсетіңіз. кейбір өсімдіктердің өзінен сүт бөліп шығаратыны ертеден- белгілі.а) –ді. в) –мыс. с) –ақ . д) –ай. е) –ау.12. ыңғаластық қатынасты білдіретін жалғаулық шылауды көрсетіңіз.а) от(пен) ойнама! в) машина(мен) келген еді. с) марат (пен) қанат келді. д) марат(пенен)сөйлесті. е) марат(пен) барып кел.13. жалғаулық шылау арқылы байланысып тұрған сөзді көрсетіңіз.а) орманға таман. в) мал мен бас. с) мектепке қарай. д) мен келдім. е) сен отыр.14. септеулік шылаумен байланысып тұрған тіркесті көрсетіңіз.а) бекерге қиналу. в) орта мектеп. с) қазыбектің жоспары. д) жиналыстан кейін. е) дәл өзі.15. жалғаулық шылауды көрсетіңіз.а) сенен гөрі. в) көлге шейін. с) көрген-ді. д) сен бе? е) қарыз бен парыз.16. шылау қатысқан сөйлемді белгілеңіз.а) марат үйде жоқ . в) мен кешке барамын. с) ол кешке ойнайды. д) олар туралы бұдан кейін де еститін шығармыз. е) , сабаққа дайындал. 17. барыс септікпен келген шылаулы сөйлемді анықтаңыз.а) жұмыста болат туралы әңгіме болды. в) қазақша жүзге дейін санайды. с) алғаш сөз болған бораш болды. д) қабыш үшін бәріміз ұялдық . е) жиналыс ай сайын өтіп тұрады.18. мына сөйлемге қай шылау лайық , көрсетіңіз. алтынсары қадалған , оның кескіні құбыла бастады.а) таман. в) туралы. с) қарай. д) сайын. е) тарта.19. себеп –салдар салаластың шылауларын табыңыз.а) өйткені, сондықтан, сол себепті. в) сондықтан, және, әрі. с) өйткені, сол себепті, бірақ .д) дегенмен, әйтсе де, ал. е) немесе, бірде, кейде.20. шылауды табыңыз.а) басты мәселе-оқу үлгірімі. в) сөз өмірдің үлкен қаруы. с) үміт өрге тартады, үмітсіздік көрге тартады. д) үш-ақ нәрсе ң қасиеті: ыстық қайрат, нұрлы ақыл, жылы жүрек. е) ой жетпейтін жер болмайды.21. сұраулық шылау қатысып тұрған қатарды көрсетіңіз.а) сен әкел(ме). в) өтірік айт(па). с) сенейін(бе), сенбейін(бе). д) жаман әдетке үйрен(бе).е) сен сен(бе).22. «дейін, шейін, таман» шылаудың қай түрі екенін белгілеңіз а) жалғаулық . в) септеулік. с) болжалдық демеулік. д) демеулік. е) шектік демеулік.23. демеулік шылаулы тіркесті көрсетіңіз.а)жүйрік-ақ екен. в)сең үстінде кету. с)ақ көбейді. д)жаңбырдан соң. е)ойға таман жылжу24. шылау сөздер қатарын табыңыз.а) үй, жер, тал, тас. в) екі, он, үш, бес. с) үшін, және, ғана, түгіл. д) тез, тым, сонша, оңаша.е) кел, тұр, жүр, кет.25. мен, бен, пен тұлғасымен келген шылауды табыңыз.а) қайрат(пен) ақыл жол табар, қашқанға да қуғанға. в) ағаш тамыры(мен), ұрпағы(мен) мықты. с) машина(мен) келдім. д) ықылас(пен) тоқылық . е) жарбаңдасып жас күлер құрбысы(мен).
Жыл сайын дүние жүзінде темекі шегудің салдарынан 4 млн. адам қайтыс болады екен. Бүгінде жер шарында 1,2 млрд. адам темекі шегетін көрінеді. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының дерегі бойнша 1997 жылы темекіден 3 млн. адам көз жұмған болса, бұл көрсеткіш жыл сайын 33 пайызға өсіп отырған. Ал, Қазақстанда қазіргі уақытта 5 млн.-ға жуық адам темекі шегеді екен.
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының есебіне жүгінсек, егер жағдай өзгермесе, онда таяу жылдарда жарты миллиард адамның түбіне темекі жетуі мүмкін көрінеді.
Темекі тартатын адам күніне орта есеппен 200 рет, айына 6 мың рет, жылына 72 мың рет ішке түтін сорады. Қызығы сол, темекі шегуді о баста «ойнап» бастаған 100 адамның 80-і бірітіндеп тұрақты шылымқорларға айналады. Қазір темекінің мыңнан артық зияны бар екені мәлім болып отыр. Сондықтан, темекі шекпейтіндер оған жоламай-ақ қойсын, шылымқорлар одан құтылудың жолын қарастырсын.
Темекі – адам денсаулығына қауіптілігімен қатар өзіне тәуелді ететін өнім. Ашығында темекіні тастау адамның мықты ниетіне, ерік-күшіне, сабыр төзіміне көп байланысты. Әсілінде, адамдардың нәпсісіне тыйым сала білетін ең тамаша уақыт – ораза ұстайтын Рамазан айы. Ораза ұстаған адамның күні бойы темекі тартпағанына қарағанда, біраз сабыр көрсетіп, басқа кездерде де осы күйін жалғастырса, бір ай ішінде темекі дертінен құтылуға болады
Менің сүйікті Қалам
Менің сүйікті қалам- ол Париж. Бұл қалада әсем ғимараттар , жақсы демалыс орындары көп кездеседі. Осы қалаға мен өз отбасыммен барғым келеді. Бұл менің армандарымның бірі. Парижде тұрғындар әдемі киініп, дәмді тағамдар жасайды. Париждегі ең әдемі ғимарат - ол Эйфель мұнарасы. Бұл металдан жасалған мұнара. Оның биіктігі 324 метр болып табылады. Бұл мұнараны Париждің мақтанышы деп айтсақта болады. Осы мұнараны көруге, Парижде саяхаттауға көп туристтер сонау жерлерден келеді. Осы Париждегі 5 жұлдызды қонақүйде тұрақтау үшін, туристтер 400 доллар адам басына төлеу керек болады. Сонымен қатар 3 жұлдызды қонақүйде тұрақтауға болады, оның бағасы адам басына 96 доллар . Бұл қалада менің ең қатты жақсы көретін мұражайым бар. Бұл мұражайда ерекше көркем суреттер бар. Әр бір суреттің өзіндік тарихы бар.