Менің атам ел жұртқа сыйлы, қазақи болмысты, қысылғанда талайы келіп арқа тұтқан беделді жан еді,шырайы жарқын, кесек ойлы, жанары әрдайым жарық жұлдыздай жанып тұратын өнегелі азамат, өзіне ғана тән ұтқыр да, ұшқыр сөз тұрпаты мен ағайынның ақылшы, қамқоршысы бола білу болмысын бойында қатар ұштастырды. ер жетіп, ес білгелі атамның ұлағатты сөздері мен үшін өмірлік азық болды. азық болғанда көмейден өтіп, тәнге қуат бермейді, көкейіңе қонып, жүректен орын табады. жастайымнан жадыма ақыл мен білім нәрін құйған кісінің қалжыңы мен тапқырлығы аралас әңгімелері ойыма жиі оралады.бірде, жанымдағы жақын достарымнан көңілім қалып, атамнан: - «дос табу оңай ма? » деп, ақыл сұрай бардым.сонда атам: – өзің қалай ойлайсың, жауап іздеп көрші деді.- ата, дос табу ақылдыға оңай, ақымаққа қиын,- дедім мен.ол кісі ойымның бұрыстығын айтты. - жоқ, , өмірде дос табу ақылдыға қиын, ақымаққа оңай. ақылдының досы аз, қасы көп, ақымақтың досы көп болғанымен жақсылығы жоқ. жақсылығы жоқ достың қастығы аяқ астында жатады. есіңде болсын, досың ақылды болса, өзің дана боласың, досың болса, өзің шала боласың, – деп ақыл айтты.
Махаббат пен құмарлық Ашылған көз тұра ма бiр зат көрмей, Миға хабар бермей ме түсi өзгермей. Әдейiлеп көрейiн демесең де, Қарсы алдыңа қоя ма түк кез келмей? Сол сықылды көңiлдiң көзi ашылса, Көп ойланып, қиынға сермей-сермей. Бiлер, айтар, оятар, жыбыршытар, Еркiңдi алар, сөйлетер тыным бермей. Ойдан маржан, меруерт төгiлгенде, Отыра алар кiм шыдап оны термей. Дағды қылсаң, дап-дайын iстiң бәрi, Адамзат тұра алмайды әдетке ермей. Бал ашқан соң оп-оңай бақсы болмақ, Ол қоя ма ғайыптан хабар бермей. Тоқты сойып дәндеген тоқтай алмас, Жылқы ұрлағыш батыр боп о да елермей. Бiр рюмкадан басталар маскүнемдiк, Наша үстiнен нашаға өрлей-өрлей. Ойласаң, соның бәрi – бiр құмарлық Қуа бермей қайтедi тепши-терлей. Аздан кейiн араны ашылады, Қаза берсе, таусылмас шыққан кендей. Жердiң жүзiн қыларсың бiр-ақ уыс, Бәрiнен де өзiңнiң кеудең кеңдей. Жын да – жын, құмар да – жын, мастық та – жын, Өлең де – жын, қоя ма бойды жеңбей? Шын құмар шымырлатпай қоймас, сiрә, Әр жерге соқтықтырар аққан сеңдей. Әрине, бiр құмарcыз өмiр қараң, Ондай жанның тұра алмас оты сөнбей. Сүйтсе де ифрат бар, тафрит бар1, Жарай ма соны айырып реттемей. Не қылсаң, қыл адамға махаббат деп, Мейлiң сөк, мейлiң үйрет, айла iзденбей. Ол сүюiң шын болсын, жалған емес, Бұлдыр болма өзiңе-өзiң сенбей. Дүниеқұмар, залалкес бола қалсаң, Өлiмдi ойла келерлiк күнi ертеңдей. «Маған сүйтсе, қайтер ем?» деп ойлашы, А ғой о да сендей. Шырақтар, ең құмарың осы болсын «Алла сүйсең, адамды сүй» дегендей. Құмарың бiр, iсiң көп болсын, жаным, Көпке құмар, ерiншек болма мендей. «Молданың iсiн қылма, айтқанын қыл», Ерте сақтан әр iске әдеттенбей. Қапы қалсаң, қайта оқып, тағы да ойла, Деп жүрме: «Сөзiң қалды iшiме енбей». Ой құмар, өлең құмар, малға құмар – Бұл үш құмар қоя ма менi көмбей. Қайрат қайтса, амалсыз бәрi қайтар, Қайран ой қартаяды-ау өзiм өлмей. Ермегiм жоқ, өлiмнен үмiтiм жоқ, Қайтейiн осындаймен көңiл бөлмей.
Ашылған көз тұра ма бiр зат көрмей,
Миға хабар бермей ме түсi өзгермей.
Әдейiлеп көрейiн демесең де,
Қарсы алдыңа қоя ма түк кез келмей?
Сол сықылды көңiлдiң көзi ашылса,
Көп ойланып, қиынға сермей-сермей.
Бiлер, айтар, оятар, жыбыршытар,
Еркiңдi алар, сөйлетер тыным бермей.
Ойдан маржан, меруерт төгiлгенде,
Отыра алар кiм шыдап оны термей.
Дағды қылсаң, дап-дайын iстiң бәрi,
Адамзат тұра алмайды әдетке ермей.
Бал ашқан соң оп-оңай бақсы болмақ,
Ол қоя ма ғайыптан хабар бермей.
Тоқты сойып дәндеген тоқтай алмас,
Жылқы ұрлағыш батыр боп о да елермей.
Бiр рюмкадан басталар маскүнемдiк,
Наша үстiнен нашаға өрлей-өрлей.
Ойласаң, соның бәрi – бiр құмарлық
Қуа бермей қайтедi тепши-терлей.
Аздан кейiн араны ашылады,
Қаза берсе, таусылмас шыққан кендей.
Жердiң жүзiн қыларсың бiр-ақ уыс,
Бәрiнен де өзiңнiң кеудең кеңдей.
Жын да – жын, құмар да – жын, мастық та – жын,
Өлең де – жын, қоя ма бойды жеңбей?
Шын құмар шымырлатпай қоймас, сiрә,
Әр жерге соқтықтырар аққан сеңдей.
Әрине, бiр құмарcыз өмiр қараң,
Ондай жанның тұра алмас оты сөнбей.
Сүйтсе де ифрат бар, тафрит бар1,
Жарай ма соны айырып реттемей.
Не қылсаң, қыл адамға махаббат деп,
Мейлiң сөк, мейлiң үйрет, айла iзденбей.
Ол сүюiң шын болсын, жалған емес,
Бұлдыр болма өзiңе-өзiң сенбей.
Дүниеқұмар, залалкес бола қалсаң,
Өлiмдi ойла келерлiк күнi ертеңдей.
«Маған сүйтсе, қайтер ем?» деп ойлашы,
А ғой о да сендей.
Шырақтар, ең құмарың осы болсын
«Алла сүйсең, адамды сүй» дегендей.
Құмарың бiр, iсiң көп болсын, жаным,
Көпке құмар, ерiншек болма мендей.
«Молданың iсiн қылма, айтқанын қыл»,
Ерте сақтан әр iске әдеттенбей.
Қапы қалсаң, қайта оқып, тағы да ойла,
Деп жүрме: «Сөзiң қалды iшiме енбей».
Ой құмар, өлең құмар, малға құмар –
Бұл үш құмар қоя ма менi көмбей.
Қайрат қайтса, амалсыз бәрi қайтар,
Қайран ой қартаяды-ау өзiм өлмей.
Ермегiм жоқ, өлiмнен үмiтiм жоқ,
Қайтейiн осындаймен көңiл бөлмей.