- қою қаріппен жазылған зат есімдер мен етістіктерді жекеше тұлғада жаз.
қасқыр: сендер, тиіндер неге әрқашан көңілдісіңдер? әрқашан секіресіңдер,
ойнайсыңдар. мен әрқашан ашуланамын.
сонда тиін: мен сенен қорқамын. мені жіберші, – дейді.
қасқыр тиінді жібереді. тиін ағаштың басына шықты. тиін бұтақтан бұтаққа қайта секірді.
сосын тиін:
— қасқыр, сен залымсың. сен бәрін қорқытасың. сенен барлық аң қорқады. ешкіммен
сөйлеспейсің. сені ешкім жақсы көрмейді. сондықтан әрқашан ашуланасың.
біз, тиіндер, көңілдіміз. біз залым емеспіз. біз ешкімді қорқытпаймыз. ешкімге
жамандық жасамаймыз, біз - мейірімдіміз.
да 25
Хикаят (Әпсана) (парсы, апсанс - аңыз, араб, хикаят - әңгіме) - қазақ фольклорлық прозасының жанры. Бұл терминді орыс, Еуропа әдебиеттерінде қалыптасқан легенда (лат. legenda) - ұғымының баламасы ретінде қазақ фольклортануына С.Қасқабасов енгізген. Әпсана - бағзы бір замандарда болыпты-мыс делінетін оқиғаларға немесе пайғамбардың, әулие-әнбиелердің ғажайып істерін баяндайтын діни сюжеттерғе негізделген, сондай-ақ нақтылы тарихи, кітаби дерек, тиянағы жоқ, таза қиялдың жемісі ретінде туған, фольклорлық прозаның көркемдік сипаты мейлінше қанық үлгісі. Әпсанадан аңызға да, мифке де, ертегілерге де тән жанрлық белгілер бірдей ұшырасады. Оқиғаның тым көне, архаикалық сипаты белгілі бір идеялық, тақырыптық бағдарды діттейтін сюжеттік-композициясын шарттылықтың басымдылығы, көп нұсқалық - әпсананың негізгі ерекшеліктері әпсана шартты түрде тарихи-мекендік, діни-кітаби, әлеуметтік-утопиялық деп үшке бөлінеді. Тарихи-мекендік әпсана есте жоқ ескі дәуірде өткен оқиғалар, тарихи тұлғалар жайына арналады (Ескендір Зұлқарнайын, Қызыр, Қорқыт туралы әпсана). Діни- кітаби әпсана құран хикаяларын мазмұндап, әулиелердің тағдыр-талайын, тіршілік тауқыметін, т.б. өзек етеді (Мысалы: Аюп, Мұса, Әзірет Әли, Нұх, т.б. туралы әпсаналар). Ал әлеуметтік-утопиялық әпсаналар халықтың тәңірі қалаған абат мекен Жеруйық хакындағы ой-арманынан туындайды (Асан қайғы, Абат, Өтеген батыр іздейтін Жерұйық, Жиделі-Байсын туралы әпсаналар).