temaghj2

17.11.2020 09:22 •  Қазақ тiлi

Пін түсіндір. Қазақ қауымы негізгі ғаламшарлардың жағдайын аңсы білген.
Олар жайында өлең-жыр, сан алуан аңыздар шығарған. Казактар-
дың жұлдыздарға қойған аттары да өздерінін турмыс-тіршілігінен
алынған. Қазақтар жұлдызды аспан картасын Темірқазыктан бас-
тайды. Темірқазық қазақтардың түнде жол жургенде беталысын
бағдарлайтын компасы іспеттес болған. Себебі ол та бір ер-
де тұрады. Оның маңындағы екі жұлдыз «Акбозат», «Көкбозат» деп
аталады. Қыста кешкі Шолпан (Санжұлдыз) туған кезде қойды кората
әкеледі. Меркурийді қазақтар «Таң Шолпаны» деп, кейде «Кіші Шол-
пан» деп атаған. Юпитерді «Есек қырған», Марсты «Кызыл Жұлдыз»,
Егіздерді «Қос жұлдыз», Сириусты «Сүмбіле» деп атаған және бұлар-
дың жай-күйін, орнын, қозғалысын жақсы білген.
Жетіқарақшы - қазақтардың бәріне таныс шоқжұлдыз. Ол – шөміш
пішінді құрастыратын жеті жарық жұлдыз тобы. «Жетіқарақшыны
таныған жеті түнде ада дейді қазақтар. «Жетіқарақшы» атауы
өте ерте замандарда шыққан. Жұлдыз атауындағы «каракшы» сөзінің
алғашқы түрі «қарап тұрушы». Ай көрінбеген сағатта аз да болса
жарық беретін, жалғыз жүрген адамдарға ес, сүйеу болатын
жеті жұлдыз.
Үркер жұлдызының қазақтар үшін әрі астрономиялық, əрі метеоро-
логиялық мәні бар. «Үркер» деп аталатын бір топ шоқ жұлдызға ка-
составить план по этому тексту