Пайдалану
үдеп
,
өбесіне құлап түсті,
р. Биіктігі 5м
о бетімен және ағаш
кулап ағады. Әрбір
ді. Бұл турбинада 1 с
потенциалдық энергия-
Жаттығу 5.4
1. Массасы 100 кг дене 10 м биіктіктен биіктігі 3 м үйдің төбесіне
Ауырлық күшінің істеген жұмысы қандай?
2. 800 м биіктіктегі тау шоқысының төбесінде алма ағашы өсіп тұр. Бі
алма ағашының бұтағындағы массасы 0,5 кг алманың Жер бетіне
түбімен салыстырғандағы потенциалдық энергиялары қандай?
3. Нүрек су электр стансысында (СЭС) су 275 м биіктіктен құлап ар
секунд сайын СЭС-тің бір турбинасынан 155 м° су ағып өтеді. Бұл тур
ішінде қанша энергия өндіріледі?
4. Дененің Жер және Ай беттерінен бірдей биіктіктегі потенциалдык
лары бірдей бола ма?
5. Қатаңдығы h=2-10° Н/м серіппе серпімділік күшінің әрекетінен 3 см-
Созылған серіппенің потенциалдық энергиясы қандай?
6. 250 Hсерпімділік күшінің әрекетінен серіппе 30 см-ге ұзарады, серін
потенциалдық энергиясын және осы күштің жұмысын табыңдар. Егер осы к
әрекетінен серіппе тағы да 20 см-ге созылса, онда оның потенциалдық энергия
қандай болады? Потенциалдық энергияны өзгерту үшін қанша жұмыс жасалат
7. Серіппені 6 см-ге созғанда оның потенциалдық энергиясы 180 Дж болт
Серіппенің қатаңдығы қандай?
рекетінен 3 см-ге ұзарады.
Теориялық зерттеу
Қазақстан аумағында тұрып жатқан барлық диаспоралар тіліне мемлекет тарапынын көмек көрсетілуде. Ана тілі мен мәдениетін дамыту мақсатында елімізде ана тілін оқытудың жексенбілік мектептер жүйесі құрылған. 1999/2000 оқу жылында жексенбілік мектептерде 14 тіл ана тілі ретінде оқытылды, олар – корей, еврей, татар, неміс т.б. Жексенбілік мектептерге аранап үлгі – ереже әзірлеген. Елімізде диастораналар тілінде 11 газет шығарылады, 12 тілде телехабарлар жүргізіледі. Жексенбілік мектептерге мүмкіндігінше одан әрі қолдау көрсеу қажет, соның ішінде кітап және оқу-әдістемелік қорын құруға көмек беру керек.
Қазақ тілі түркі тілдер тобына жатады. Қазақстанда бірінші араб тілі, кейін латын тілі 1940 жылдан бастап орыс графикасы негізіндегі қазақ тілі алфавиті қолданыла бастады. Қазақ тілін В. В. Радлов, В. В. Бартольд, Н. Сауранбаев, Ғ. Айдаровтар зерттеген. В. В. Радлов – түрколог, Шығысты зерттеуші ғалым. В. Бартольд – академик, шығыстану ғылымының аса көрнекті өкілі, тарихшы. Н. Сауранбаев – қазақ тілін білімінің негізін салушы, түрколог, филология ғылымының докторы, профессор. Ғ. Айдаров – ғалым, филология ғылымының докторы. Радлов Орта Азия халықтарының тілі мен әдебиеттерін зерттеген. Ол көне Орхон-Енисей ескерткіштерін оқыған. Бартольдтың «Жетісу өлкесінің шежіресі» деген еңбегі бар. Сауранбаев оқулықтар, ғылыми-зерттеу жұмыстарын жазды. Ол қазақ тілі мен әдебиетін зерттеген. Айдаров 250-ден астам ғылыми-зерттеу еңбектер мен оқулықтар жазған.