Переведите стих Толегена Айбергенова О, адамдар, біргемін мен сендермен,
Ықыласыңа еш нәрсені теңгермен.
Сендер — менің бақытымның бұлағы,
Сендер менің дарыныма жел берген.
Өздеріңмен өмір шыңын бірге астым,
Жарты құртты бөліп жедім, сырластым.
Дүниеге келгенім жоқ шет жүріп,
Рақатын ойлау үшін бір бастың.
Менің үшін бірдей тілің, жынысың.
Бірің — ана, бірің — аға-інісің.
Достық өскен, ерлік өскен ортаңа
Енген сайын кеңи түсер тынысым.
Не кездессе, өздеріңмен көрмекпін,
Қарапайым адамдары еңбектің!
Барлығын да бағыштар ем сендерге
Махаббатын маған берсе жер-көктің
Только не через переводчик
Объяснение:
Гендік тұрғыда өзгеріске ұшыраған өнімдер туралы айтқанда, әлем ғалымдарының да, қоғамның да пікірі екіге жарылады. Біреулер бұл адамзат үшін өте қажет десе, келесілері олардың адам денсаулығына зияндығын алға тартады. ГМО өнімдерін жақтаушылар бұндай өнімдерін шығару адамзатты аштықтан құтқаратын бірден-бір жол деп тұжырымдайды. Өйткені тағы 40-50 жылдан кейін Жер бетіндегі тұрғындардың саны 11 миллиардқа дейін жетуі мүмкін. Яғни ауыл шаруашылық өнімдеріне деген сұраныс та артады. Бұл мәселені ГМО арқылы бірден шешуге болады. Ал қарсыластары оның адам денсаулығына әсері толықтай зерттелмегенін алға тартады. Қалай десек те, гендік тұрғыда өзгерген өнімдер адамзат өміріне дендеп еніп келеді. Бір мемлекеттер оларды шығаруға, таратуға заңмен қатаң тыйым салса, кейбір елдерде рұқсат берілген, келесілері либерал көрқарас ұстанады.
Мәселен, қазіргі кезде Ресей Думасы ГМО өнімдерін елге кіргізуге тыйым салу туралы заң жобасын талқылап жатыр. Яғни бұл саланы мемлекеттік тұрғыда бақылауды қолға алмақ. Ал Қазақстанда бірнеше жылдан бері олардың пайдасы мен зияны туралы қанша рет талқыланса да, мәселе ашық күйінде қалып отыр. Өйткені нақты сүбелі зерттеу жұмыстары жүргізілмеген. Ал азық-түлік өнімдерінің басым бөлігі шеттен келетіндіктен, сарапшылар Қазақстан дүкендерінде де құрамында гендік тұрғыда өзгеріске ұшыған компонентттері бар азық-түліктер дүкен сөрелеріне түсе бастағандығын айтады. Дегенмен ел Президенті биылғы жолдауында агросекторды дамыту мәселесіне тоқтала келіп, ГМО өнімдерінен қорқудың еш қажеттілігі жоқ деп тұжырымдады. Алайда, Қазақстанда әлі күнге ГМО өнімдеріне қатысты заңдық негіз қалыптаспады. Тек 2010 жылы «Тұтынушылар құқығын қорғау туралы» ҚР заңы күшіне еніп, сол жерде бір-екі ауыз айтылады. Аталмыш заң өндірушілерді егер өнім құрамында ГМО 0,9 пайыз және одан да жоғары болатын болса, өнімдерін маркілеуді міндеттейді. Маркілік таңбаның жоқтығы үшін 100 АЕК мөлшерінде айыппұл салынып, лицензиясынан айыру немесе бұл іспен айналысуға 3 жылға дейін тыйым салу қарастырылған. Осыдан 2 жыл бұрын «Гендік-инженерлік қызметті мемлекеттік реттеу туралы» заң жобасы әзірленіп, Парламентке жолдаған болатын. Сол кезде Ұлттық биотехнологиялық орталықтың директоры Ерлан Рахманқұлов бұл заң бір жылдың ішінде қабылданады деп мәлімдеген еді. Алайда талай талқылаудан өтсе де, нақты шешім қабылданған жоқ. Ақпан айының басында ауылшаруашылыгы министрлігі таратқан ақпаратта бұл заңның әлі күнге Парламенттің төменді палатасында жатқандығы айтылады. Гендік модификацияланған ағзалар дегеніміз – гендік инженерия көмегімен жасалған тірі ағзалар мен азық-түлік өнімдері. Бұл өзгеріс өсімдік геніне жануалардың генін енгізу арқылы жүзеге асырылады.
2(в) Определите истинность/ложность утверждений (П/Л)
Утверждения Правда /Ложь
1.Свет обеспечивает чередование жизненных процессов растений
2.Живые организмы нуждаются в фотопериодизме
3.Растения длинного дня обитают в тропических и субтропических широтах
4.При недостатке света растения теряют к фотосинтезу
5.На фотопериодизм влияет разное количество тепла
2(в) Определите истинность/ложность утверждений (П/Л)
Утверждения Правда /Ложь
1.Свет обеспечивает чередование жизненных процессов растений
2.Живые организмы нуждаются в фотопериодизме
3.Растения длинного дня обитают в тропических и субтропических широтах
4.При недостатке света растения теряют к фотосинтезу
5.На фотопериодизм влияет разное количество тепла
2(в) Определите истинность/ложность утверждений (П/Л)
Утверждения Правда /Ложь
1.Свет обеспечивает чередование жизненных процессов растений
2.Живые организмы нуждаются в фотопериодизме
3.Растения длинного дня обитают в тропических и субтропических широтах
4.При недостатке света растения теряют к фотосинтезу
5.На фотопериодизм влияет разное количество тепла
2(в) Определите истинность/ложность утверждений (П/Л)
Утверждения Правда /Ложь
1.Свет обеспечивает чередование жизненных процессов растений
2.Живые организмы нуждаются в фотопериодизме
3.Растения длинного дня обитают в тропических и субтропических широтах
4.При недостатке света растения теряют к фотосинтезу
5.На фотопериодизм влияет разное количество тепла
2(в) Определите истинность/ложность утверждений (П/Л)
Утверждения Правда /Ложь
1.Свет обеспечивает чередование жизненных процессов растений
2.Живые организмы нуждаются в фотопериодизме
3.Растения длинного дня обитают в тропических и субтропических широтах
4.При недостатке света растения теряют к фотосинтезу
5.На фотопериодизм влияет разное количество тепла
2(в) Определите истинность/ложность утверждений (П/Л)
Утверждения Правда /Ложь
1.Свет обеспечивает чередование жизненных процессов растений
2.Живые организмы нуждаются в фотопериодизме
3.Растения длинного дня обитают в тропических и субтропических широтах
4.При недостатке света растения теряют к фотосинтезу
5.На фотопериодизм влияет разное количество тепла