Желмогуз жезкемпир кыргыздын тукумунан калган акыркы кичинекей кыз менен баланы Енисей суусуна ыргытмак болду эле, ары жактан ун чыгып кетти:
-Токто, токтой турчу жезкемпир. Куноосуз балдарды ыргытпа, аларды мага бер. Мергенчилер балдарымды атып салып, желиниме сут толду, ооруп жатат. Балдарга Эне сутун бербесем да, элик сутун берип багып алайын.
-Ха-ха-ха! Сагабы? Бугу-Энегеби?!! Ха-ха-ха!
Акылсыз, буларды адам деп коет, булар эртен эле чоноюп озуно кол салат. Андан коро буларды тукум курут кылат.
Ач койнунду Енисей, балдарды кучагына ал!
-Жок, айыпсыз олтурбо балдарды! Мен буларды Ала-Тоо бооруна, кереметтуу кол жээгине алып кетем. Арчадан бешикке болоп багам. Булар сен айткандай кылбайт, булар менин тукумума кол салбайт. Анткени мен булардын Бугу Энеси болом!
-Тезинен коздон кайым болгула! Озуно ок атса озунон кор, мен сана эскерттим. Оз шорун озуно.
-Жургуло балдарым! Боорума жылытып, озум багамын. Арыба, кыргыз элим, кобойгуло!
Ел мүддесін ойлаған Баян батыр – ерліктің, отаншылдықтың үлгісі.
“Батыр Баян” поэмасы – Мағжан Жұмабаевтың қаламынан туған шоқтығы биік шығармаларының бірі.Бұл поэма – қазақ топырағында туған тұңғыш психологиялық поэма.Шығармада Баянның елін сатып,қалмақ қызымен бірге қашқан туған бауыры Ноян мен сүйген қызы Бөбекті өз қолымен атуы,кейін қалмақтармен соғыста қаза табуы баяндалған.Баянның бұл әрекеті біз үшін құпия түрде қалады.
Батыр Баянның батырлығында,жаугершілігінде шек жоқ.Ол бір өзі талай жаудың бетін қайтаруға әлі жетеді.Поэманың басындағы:
Баянның өз қолымен туғаны мен сүйгенін өлтіруі қызғаныштан емес еді.Иә,хабарды естігенде ол ақылынан айырылып,ашуға мінді де кете барды.Алайда,бұл жауапсыз махаббаттан не дәрменсіздіктен емес.Бұл ісі оның Отанына адал да берік,намысқой,ерлік қасиетін көрсетеді.Менің сөзіме поэмадағы Баянның:
Арқамдай жер жүзінде жер бола ма?
Айбынды алашымдай ел бола ма?
Алашта ертеде өткен екі арыстан:
Ер Көкше, Ер Қосайдай ер бола ма?
Солардың нәсілінен Сары, Баян,
Барыстай ойын салған сар далада.
Інісі Ер Баянның жасық Ноян
Атадан азып туған дер бола ма?,-деген зары дәлел.
Қорытындылай келе айтарым,бұл поэма арқылы жастықтың албырттығын,сезімнің соқырлығы мен ақылға бағынбайтын асаулығын, ашу мен ақылдың, сана мен сезімнің таласын, әрі көзсіз ерлікті көреміз.Бұған қоса поэма арқылы тарихымыздың да бейнесін көре аламыз.Ал,батыр Баянның ерлік істері қазіргі жастарға өнеге.
Желмогуз жезкемпир кыргыздын тукумунан калган акыркы кичинекей кыз менен баланы Енисей суусуна ыргытмак болду эле, ары жактан ун чыгып кетти:
-Токто, токтой турчу жезкемпир. Куноосуз балдарды ыргытпа, аларды мага бер. Мергенчилер балдарымды атып салып, желиниме сут толду, ооруп жатат. Балдарга Эне сутун бербесем да, элик сутун берип багып алайын.
-Ха-ха-ха! Сагабы? Бугу-Энегеби?!! Ха-ха-ха!
Акылсыз, буларды адам деп коет, булар эртен эле чоноюп озуно кол салат. Андан коро буларды тукум курут кылат.
Ач койнунду Енисей, балдарды кучагына ал!
-Жок, айыпсыз олтурбо балдарды! Мен буларды Ала-Тоо бооруна, кереметтуу кол жээгине алып кетем. Арчадан бешикке болоп багам. Булар сен айткандай кылбайт, булар менин тукумума кол салбайт. Анткени мен булардын Бугу Энеси болом!
-Тезинен коздон кайым болгула! Озуно ок атса озунон кор, мен сана эскерттим. Оз шорун озуно.
-Жургуло балдарым! Боорума жылытып, озум багамын. Арыба, кыргыз элим, кобойгуло!
Ел мүддесін ойлаған Баян батыр – ерліктің, отаншылдықтың үлгісі.
“Батыр Баян” поэмасы – Мағжан Жұмабаевтың қаламынан туған шоқтығы биік шығармаларының бірі.Бұл поэма – қазақ топырағында туған тұңғыш психологиялық поэма.Шығармада Баянның елін сатып,қалмақ қызымен бірге қашқан туған бауыры Ноян мен сүйген қызы Бөбекті өз қолымен атуы,кейін қалмақтармен соғыста қаза табуы баяндалған.Баянның бұл әрекеті біз үшін құпия түрде қалады.
Батыр Баянның батырлығында,жаугершілігінде шек жоқ.Ол бір өзі талай жаудың бетін қайтаруға әлі жетеді.Поэманың басындағы:
Көп жаудың албастысы, ел еркесі
Баянның батырлығы алашқа аян.
Баянның аруақты құр атынан
Кӛп қалмақ болмаушы ма ед қорқақ қоян?-деген жолдар менің сөзімнің дәлелі.
Баянның өз қолымен туғаны мен сүйгенін өлтіруі қызғаныштан емес еді.Иә,хабарды естігенде ол ақылынан айырылып,ашуға мінді де кете барды.Алайда,бұл жауапсыз махаббаттан не дәрменсіздіктен емес.Бұл ісі оның Отанына адал да берік,намысқой,ерлік қасиетін көрсетеді.Менің сөзіме поэмадағы Баянның:
Арқамдай жер жүзінде жер бола ма?
Айбынды алашымдай ел бола ма?
Алашта ертеде өткен екі арыстан:
Ер Көкше, Ер Қосайдай ер бола ма?
Солардың нәсілінен Сары, Баян,
Барыстай ойын салған сар далада.
Інісі Ер Баянның жасық Ноян
Атадан азып туған дер бола ма?,-деген зары дәлел.
Қорытындылай келе айтарым,бұл поэма арқылы жастықтың албырттығын,сезімнің соқырлығы мен ақылға бағынбайтын асаулығын, ашу мен ақылдың, сана мен сезімнің таласын, әрі көзсіз ерлікті көреміз.Бұған қоса поэма арқылы тарихымыздың да бейнесін көре аламыз.Ал,батыр Баянның ерлік істері қазіргі жастарға өнеге.