помагите Ғаламторға тәуелділік - ғалам дерті
1-тапсырма
Ғаламторға тәуелділік
Мәтінді мұқият оқыңыз.
1Б. Мәтіннен етістіктерді тауып, морфологиялық талдау жасаңдар.
Мақсатты келер шақ
Мақсатты келер шақ қимылдың, іс-әрекеттің келешекте мақсат етіле орындалатынын білдіреді. Мақсатты келер шақ етістіктің түбіріне есімшенің -мақ, -мек, -бақ, -бек,-пақ, -пек және -мақшы (-мекші, -бақшы, -бекші, -пақшы, -пекші) жұрнақтары
жалғанып, одан кейін жіктік жалғауы үстелуі арқылы жасалады. Мысалы: Мен ауылға бар-мақ-пын. Сіз ерте кет-пек-сіз.
Мақсатты келер шақтың болымсыз түрі -мақ, -мек, -бақ, -бек, -пақ, -пек және -шы, -ші тұлғалы негізгі етістікке емес деген көмекші етістіктің тіркесуі арқылы жасалады. Ондайда жіктік жалғау емес көмекші етістігіне жалғанады.
Мысалы: кел-мек-ші емес-пін, бар-мақ емес-сің.
1В. Мәтінде қарамен берілген сөйлемдерді мақсатты келер шаққа айналдырыңдар. Сөйлемнің мағынасы өзгере ме? Анықтаңдар.
5-тапсырма. Төменде берілген тірек сөздер арқылы мақсатты келер шақта тұрған сөйлемдер құраңдар.
біз, сатып алу ол, тіл курсы, меңгеру
мектеп алаңы, тазалану мен, кітапхана, кітап оқу
сіздер, бағдарлама алмау мен, уақыт, құр кізбеу.
Болып шықты-ау дұшпаным (Өтебайбойлақ Тілеуқабылұлы баба)
Жылуы болмаса түбіт қасиетсіз,
Жігері болмаса жігіт қасиетсіз.
Иманы кеткеннің жиғаны кетеді.
Саналы адам сағыңды сындырмас,
Санасыз адам жағыңды тындырмас.
Жаңа досың жаныңда болса, ескі досың есіңде болсын. Ол әрқашанда сенімді. (Шерхан Муртаза *Қызыл жебеден*)
Бақыттың кілті достықта, достықтың кілті халықта (Абай Құнанбайұлы)
Ақылы көпті дау алмайды
Досы көпті жау алмайды (Яссауи)
Жаман дос көлеңке,
Басыңды күн шалса, қашып құтыла алмайсың,
Басыңды бұлт алса, іздеп таба алмайсың.(Абай Құнанбайұлы)
Досы жоқпен сырлас,
Досы көппен сыйлас,
Қайғысыздан сақ бол,
Қайғылыға жақ бол. (Абай Құнанбайұлы)
Құйрығы шаян, басы адам,
Байқамай сенбе құрбыға.
Жылмыңы сыртта іші арам,
Кез келер қайда сорлыға.
Следуйте за главным.
С восходом выйдет солнце правды,
Лентяйство, ленивость уйдите с привычек.
Хитрость, подлость уничтожайте по корни,
Перестаньте говорить ложь и сплетни.
Соберите в себе силы
И всегда будьте на стороне правды.
Единство вложите в труд,
Берите пример с трудолюбивых народов.
Не думайте всегда о себе
Всегда оставайтесь народом.
Совесть исправит человеческую душу,
Светлое в человеке победит темное.
Честный труд, светлое сердце
Здравый разум, решат любой вопрос.
Все люди одинаковы, нету плохих,
Их портит похоть
Но где правит совесть
Там все будут трудиться.
Если не дерясь поделят богатство природы.
То земля накормит всех.
Тот кто работает с любовью,
Тот увидет много счастья.
Как то так, как смогла перевела.
Но главная идея в том, что нужн отрудиться и всегда всем вместе, всегда быть едиными. Ведь хорошее всегда побеждает. Никогда не лениться и не сдаваться, ведь всегда приходит новый день.