4- тапсырма Күртеше-3буын, күр-бітеу, те-ашық, ше-ашық К- дауыссыз қатаң ү - дауысты, қысаң, еріндік, жіңішке р - дауыссыз, үнді т - дауыссыз, қатаң е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке ш - дауыссыз, қатаң е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке Әріп саны: 7 Дыбыс саны: 7
Белдемше- 3буын Б - дауыссыз, ұяң е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке л - дауыссыз, үнді д - дауыссыз, ұяң е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке м - дауыссыз, үнді ш - дауыссыз, қатаң е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке Әріп саны: 8 Дыбыс саны: 8
Шалбар- 2 буын Ш - дауыссыз, қатаң а - дауысты, ашық, езулік, жуан л - дауыссыз, үнді б - дауыссыз, ұяң а - дауысты, ашық, езулік, жуан р - дауыссыз, үнді Әріп саны: 6 Дыбыс саны: 6
Жейде- 2 буын Ж - дауыссыз, ұяң е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке й - дауыссыз, үнді д - дауыссыз, ұяң е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке Әріп саны: 5 Дыбыс саны: 5
Кеудеше- 3буын К - дауыссыз, қатаң е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке у - дауыссыз, үнді д - дауыссыз, ұяң е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке ш - дауыссыз, қатаң е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке Әріп саны: 7 Дыбыс саны: 7
Қазақ халқының мақтанышы, аты аңызға айналған Қажымұқан Мұңайтпасов жайында көптеген естеліктер, көркем фильм, хроникалық киноленталар бар. Ол кісімен кездескен адамдар айтып жүрген аңыз-әңгімелер де аз емес. Кейінірек шыққан Ғазизбек Тәшімбаев құрастырған «Күш атасы» жинағындағы («Қазақстан» ба , Алматы, 1990 ж.) естеліктерде оның палуандыққа қандай қиын жолмен келгені, бүкіл Еуропа, Америка, Азия халықтарына өзін қазақтан шыққан тұңғыш палуан екенін көрсеткені тәп-тәуір берілген. Оның ішінде Қазбек Сүлейменовтің «Палуанның балалық шағы», Дихан Әбілевтің «Алыптың ақ батасы», Әуелбек Қоңыратбаевтың «Өз аузынан естігендерім» бар.
Тапқан сені қазекең», – деген шумағы кімді болса да бір тебірентіп тастайды-ау.
Сәкен Сейфуллиннің «Қажымұқан», Сырбай Мәуленовтің: «Ұл тартып туса игі енді өзіңе» өлеңдеріндегі теңестіру, сипаттама, тірі адам түгілі, өлген аруақтардың өзін бір аунатып тастайтындай.
Қажекеңнің тек білек күш иесі ғана емес екенін, оның парасатты, ойшыл, намысшыл, зейінді адам болғанын бір ғана автор (Ж.Бектұров. «Күш атасы», 248-б.) жазбайды, оны бәрі өздерінің естеліктерінде дәлелдеп келтіреді. Талиға Бекқожина «Әншілігі де бар еді» деген әңгімесінде: «Көпшіліктің сұрауы бойынша Қажекең қолына домбыра алып, қоңыр дауысымен шырқай жөнелді:
Атандым Қажымұқан бала жастан,
Ішінде империяның болдым асқан,
Кешегі Омскінің қаласында
Құлаттым қырық палуанды бір шалмастан», –
деп жазады. Бұл шумақ Қажекеңнің әншілігін, шығармашылық өнерін байқатса, «Ал қазақтың қара сөзін мақалдап, мәтелдеп сөйлегенін, соның үлгісін мен Қажекеңнен көрдім» дей отырып, Ә.Қоңыратбаев: «Әттең, ол кісінің сөзін магнитофон лентасына да түсіре алмаппыз», – деп өкінішін білдіреді.
Күртеше-3буын, күр-бітеу, те-ашық, ше-ашық
К- дауыссыз қатаң
ү - дауысты, қысаң, еріндік, жіңішке
р - дауыссыз, үнді
т - дауыссыз, қатаң
е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке
ш - дауыссыз, қатаң
е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке
Әріп саны: 7
Дыбыс саны: 7
Белдемше- 3буын
Б - дауыссыз, ұяң
е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке
л - дауыссыз, үнді
д - дауыссыз, ұяң
е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке
м - дауыссыз, үнді
ш - дауыссыз, қатаң
е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке
Әріп саны: 8
Дыбыс саны: 8
Шалбар- 2 буын
Ш - дауыссыз, қатаң
а - дауысты, ашық, езулік, жуан
л - дауыссыз, үнді
б - дауыссыз, ұяң
а - дауысты, ашық, езулік, жуан
р - дауыссыз, үнді
Әріп саны: 6
Дыбыс саны: 6
Жейде- 2 буын
Ж - дауыссыз, ұяң
е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке
й - дауыссыз, үнді
д - дауыссыз, ұяң
е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке
Әріп саны: 5
Дыбыс саны: 5
Кеудеше- 3буын
К - дауыссыз, қатаң
е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке
у - дауыссыз, үнді
д - дауыссыз, ұяң
е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке
ш - дауыссыз, қатаң
е - дауысты, ашық, езулік, жiңiшке
Әріп саны: 7
Дыбыс саны: 7
Қазақ халқының мақтанышы, аты аңызға айналған Қажымұқан Мұңайтпасов жайында көптеген естеліктер, көркем фильм, хроникалық киноленталар бар. Ол кісімен кездескен адамдар айтып жүрген аңыз-әңгімелер де аз емес. Кейінірек шыққан Ғазизбек Тәшімбаев құрастырған «Күш атасы» жинағындағы («Қазақстан» ба , Алматы, 1990 ж.) естеліктерде оның палуандыққа қандай қиын жолмен келгені, бүкіл Еуропа, Америка, Азия халықтарына өзін қазақтан шыққан тұңғыш палуан екенін көрсеткені тәп-тәуір берілген. Оның ішінде Қазбек Сүлейменовтің «Палуанның балалық шағы», Дихан Әбілевтің «Алыптың ақ батасы», Әуелбек Қоңыратбаевтың «Өз аузынан естігендерім» бар.
Қадыр Мырзалиевтің «Бұлшық еті даланың» өлеңіндегі:
«Сайын далаң – өзің анаң, өз әкең,
Сол далаға тартпай туған аз екен.
Осындай ұл таба алам дегендей,
Тапқан сені қазекең», – деген шумағы кімді болса да бір тебірентіп тастайды-ау.
Сәкен Сейфуллиннің «Қажымұқан», Сырбай Мәуленовтің: «Ұл тартып туса игі енді өзіңе» өлеңдеріндегі теңестіру, сипаттама, тірі адам түгілі, өлген аруақтардың өзін бір аунатып тастайтындай.
Қажекеңнің тек білек күш иесі ғана емес екенін, оның парасатты, ойшыл, намысшыл, зейінді адам болғанын бір ғана автор (Ж.Бектұров. «Күш атасы», 248-б.) жазбайды, оны бәрі өздерінің естеліктерінде дәлелдеп келтіреді. Талиға Бекқожина «Әншілігі де бар еді» деген әңгімесінде: «Көпшіліктің сұрауы бойынша Қажекең қолына домбыра алып, қоңыр дауысымен шырқай жөнелді:
Атандым Қажымұқан бала жастан,
Ішінде империяның болдым асқан,
Кешегі Омскінің қаласында
Құлаттым қырық палуанды бір шалмастан», –
деп жазады. Бұл шумақ Қажекеңнің әншілігін, шығармашылық өнерін байқатса, «Ал қазақтың қара сөзін мақалдап, мәтелдеп сөйлегенін, соның үлгісін мен Қажекеңнен көрдім» дей отырып, Ә.Қоңыратбаев: «Әттең, ол кісінің сөзін магнитофон лентасына да түсіре алмаппыз», – деп өкінішін білдіреді.
Объяснение: