◑﹏◐Пожайлуста ФигураФигура2Сақ тайпалық бірлестіктердің құрылу алғышарттарын таңдап, шаршы ішіне жинақтаңыз. Артық анықтамаларды сыртында қалдырыңыз.
Сақ тайпаларында әскери демократия түріндегі қоғамдық құрылыс қалыптасты.
Сақтар ерте темір дәуірінде Қазақстанда қалыптасқан тайпалық одақ.
Сақ тайпасында билік мұрагерлік жолмен берілді.
Сақтар өз ішінде бірнеше тайпаға бөлінді
Сақтардың негізгі тілі түркі тілі болды.
Сақтар негізінен көшпелі мал шаруашылығымен айналысқан.
Сақтар мәдениетінде «аңдық стиль» қалыптасты.
Сақтарды абыздар басқарды.
Сақтардың ең көне қаласы-Есік қаласы.
Сақ тайпалары Қазақстан аумағын б. з. б. VII-IV ғғ. мекендеген.
[5]
3Мәтіндегі бос орындарға тиісті сөздерді қойыңыз.
Есік обасы – 1.Сақ дәуірінен сақталған ескерткіш. Алматы облысы Еңбекшіқазақ ауданының орталығы Есік қаласының нда, Есік өзенінің жағалауында орналасқан. 2.1969 –70 ж маңыылдары Жетісу археологиялық экспедициясы (жетекшісі 3. К.Ақышев, мүшелері Б.Нұрмұханбетов, А.Г. Максимовалар) зерттеген.
Антропологтардың анықтауынша, Есік обасына жерленген адам 4.17-18 жасар жасар, бет бітіміне қарағанда ол сақтарға жатады. 5.Ол алтынмен мол тігілген сәнді киім киінген. Басына түгелдей түрі де, көлемі де әр түрлі алтын аптырмалармен сәнделген, төбесі шошақ, биік (65-70 сантиметр- ге дейін) бас киім киген. Бас киім жылқы, барыс, таутеке, құс бейнеленген 6 алтын аптырмалармен және тоғалармен сәнделген. Есік жауынгернің мойнында — үшы жолбарыстың басы іспеттес алтын алқа, сол жақ сырғаларында — перу задан жасалған салпыншақтары бар, көз салған алтын сырға болған. Үстіне мата көйлек кигізілген, оның ңірі мен жендері неше түрлі алтын каптырмалар мен тізбелер араластырып, әшекейлеп, кестеленген; көйлектің сыртынан киілген
7 бояумен боялған былғары бешпенттің он бойы 8 басы
бейнеленген алтын тоғалармен және үш сала жапырақ формасындағы кішкене тоғалармен қапталған.
Мәтіннің атауы: Тіл
Tip Тірек сөздер: тіл, үлкен өнер, ерекше
қабілет, рухани даму, ұлы
қасиет, жетістіктерге жету, қарым
қатынас.
Негізгі ақпарат: Тіл ұлы қасиет.
Қосымша ақпарат: Тілім менің - таусылмайтын байлығым.
Ең құдіретті де қастерлі өз ана тілім.
Шыр етіп дүниеге келгеннен бері ана
тіліммен өсіп келемін. Ана тілі арқылы
алғашқы Әліппені таныдым. Содан бері
міне, өз ана тіліммен сусындап келемін.
Өз тарихымды танып білдім. Түған
тіліміздің абыройын асқақтату - әрбір
азаматтың борышы. Себебі, біздің
23:54
Қазақ тілі @
болмысымыз, салт - дәстүріміз, дініміз,
мәдениетіміз осы тілімізде жатыр.
Тәуелсіз елдің жас ұрпағын парасатты,
білімді, іскер, қабілетті, ұлтжанды
етіп қалыптастыруда мемлекеттік
тіліміздің атқаратын қызметі өте
жоғары. Сондықтан да туған еліміздің
мемлекеттік тілін білуге міндеттіміз.
Өйткені, тіл - ата - бабамыздан бізге
қалған аманаты. Ата - баба мұрасын
жалғастыру, оның мәртебесін көтеру
мына баршамыздың міндетіміз,
парызымыз. Тіл арқылы ақындарымыз
бен жазушыларымыздың. даналардың
сөздерін, өлең - жырларын оқып
білеміз, олардан ғибрат аламыз.
" "Өнер алды - қызыл тіл" деген осыдан
шыққан болар. Елінің болашағын
ойлаған, құрметпен қараған әрбір
азамат ана тілін сақтап қалуы үшін
Қазақ халқына кеңінен танымал көркем жырлардың бірі — «Қыз Жібек» жыры. Қазақ халқының салт-дәстүрі мен әдет-ғұрпын, дүниеге көзқарасын, ұғымын білдіретін әңгеме.
«Қыз Жібек» жыры, әңгімесі қазақ хылқының сол кездегі көшпелі салтын білдіреді, сондай салт, сондай дәстүр орнаған қоғамда туып-өскен адамның көзқарасы қандай екенін көрсетеді. Ескі көшпелі өмірдің сұлу табысы деп бағалауға сай жырлардың бірі- «Қыз Жібек» екені даусыз.
Жырдың халық арасына кең тараған да, аз тараған да нұсқалары бар. Бірақ барлық нұсқалары мен версияларына ортақ бір сюжеттің бары анық. Жырдың қысқаша әңгімесі мынадай. Ертерек заманда Жағалбайлы деген елдің Базарбай деген байы болады. Оның Төлеген, Сансызбай атты екі ұлы болады. Базарбай асқан байлығымен танымал болса да екі ұлына қыз айттырмайды, есейгенде қылыңдықты өздері табады деп ойлайды. Төлеген ер жетіп, жігіт болған соң маңайдағы елден өзіне лайық қыз іздеуді бастайды.
Ешқандай сұлу ұнамай жүрген кезде, сондай бір алыс елде Қыз Жібек деген сұлу бар екенін естиді. Қыздың салтанаты мен келбетінің асқан сұлу екендігін және ол да өзіне лайық жігіт таппай жүргендігін естіп, жүз жылқы айдап, қыздың елін іздеп кетеді. Арада көп уақыт өтеді, сұлу қызы бар деген елдерге сый-сыйапат жасап, даңқын шығарып жүреді.
Аяғында Қыз Жібектің ағасы, ақылшысы болып жүрген Қаршыға деген адамға кез болады. Қаршыға Төлегенді көшінің соңынан ертіп, қарындасын көрсетпекші болады. Көш бойынан талай сұлуды көреді. Жібек қыздардың ішінде болмайды, ол көштің алдында, ақ күйменің ішінде, ешкімге көрінбей жеке кетіп барады екен. Қуып жеткен Төлегенге Жібек жүзін көрсетеді де, Төлеген – күйеу, Жібек -қалыңдық болып, біраз уақыт бірге болады.