Қара қоңыр топырақтың біршама бөлігі Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы таулы аймақтарының етегінде таралған.Қоңыр топырақтар — Қазақстанның құрғақ далалар зонасын алып жататын, қара топырақты жерлердің оңтүстігінде орналасқан, түрі піскен талшын (каштан) сияқты, саздақ және құмдақ қоңыр топырақтар. Онда өсетін өсімдіктердің құнарсыздығына байланысты шірінді заттар аз болады (3%) және тереңдеген сайын кеми береді, азот пен фосфор да аз болады, астыңғы қабаттарында ерігіш тұздар болады. Көбінесе құрамында көмір қышқыл ізбесі болғандықтан қышқыл тисе көпіріп қайнайды.
1. Сәрсенбай болашақ құдасы Байжаның байлығына қызығып, әрі билікке отырса, көмегі тиеді деген өз есебімен құдалыққа келісім береді.
2. Жамал сол кезде өз ауылында қыздарды алдыңғы қатарында болған бойжеткен еді. Өзіне сөз салған жігіттерге көз қырын салмайтын. Ал болашақ жары Жұман тіпті топас, нашар болып, Жамал менсінбей қояды. Жамал оқыған, ақылды азаматқа лайық болатын.
3. Жамал мен Ғали бір тойда танысып, көңілдері жарасады. Осылай бір-бірімен той үстінде өлең арқылы танысқан екі жас ғашық боп, тез тіл табысып, араға көп уақыт салмай, алма-кезек хат жазысып:
Бір сенсің ғашық отын сөндіретін,
Кім бізді ықтиярсыз көндіретін.
Өлсек шұқыр бір болсын, шықсақ төбе,
Айырмалық болса да өлтіретін.
Бір алла жалғыз өзі болсын айғақ,
Тұралық уағданы бекем байлап,
Сен үшін бір басымды еттім құрбан,
Шынжырлап жіберсе де Сібірге айдап, -деген Жамал сөздері келіскен тұжырымдай болады.
4. Шолпан күйеуі Сәрсенбайдың билік үшін көмектеседі деген ішкі есеппен жалғыз қызын Жұманға беруіне қарсы болады.
5.Сөйтіп, Жүніс, Нұрмаш екі досы көмек етіп, Ғали Жамалды алып қашып, қаладағы саудалас, ниеттес досы татар байы Фатихолланың үйін паналайды. Азды күнгі рахат, бақыт, ләззат дәмін татқан екі жастың қызықты ғұмыры ұзаққа созылмайды. Байжанның қоқан-лоққы, тепкі дүмпуі бұлардың жатқан ұясын шайқар болған соң, жылжып Ғалидың нағашыларын жағалайды
6. Аяқ астынан ауырған Ғали он үш күн төсек тартып, кенеттен дүние салады да, Жамал жалғыз қалады. Сосын еріксіз Байжан босағасына барып, Жұманнан әбден зорлық көреді. Әрі қайғылы махаббат уын ішуі – оның боранды күні үйінен қашып кетуге мәжбүрлейді
7.Аяқ астынан ауырған Ғали он үш күн төсек тартып, кенеттен дүние салды. Жамалдың жалғыз қалуы, еріксіз Байжан босағасына барып, Жұманнан зорлық көруі, қайғылы махаббат уын ішуі – оны боранды күні адасып өлумен аяқталады
Қара қоңыр топырақтың біршама бөлігі Қазақстанның оңтүстік-шығысындағы таулы аймақтарының етегінде таралған.Қоңыр топырақтар — Қазақстанның құрғақ далалар зонасын алып жататын, қара топырақты жерлердің оңтүстігінде орналасқан, түрі піскен талшын (каштан) сияқты, саздақ және құмдақ қоңыр топырақтар. Онда өсетін өсімдіктердің құнарсыздығына байланысты шірінді заттар аз болады (3%) және тереңдеген сайын кеми береді, азот пен фосфор да аз болады, астыңғы қабаттарында ерігіш тұздар болады. Көбінесе құрамында көмір қышқыл ізбесі болғандықтан қышқыл тисе көпіріп қайнайды.
1. Сәрсенбай болашақ құдасы Байжаның байлығына қызығып, әрі билікке отырса, көмегі тиеді деген өз есебімен құдалыққа келісім береді.
2. Жамал сол кезде өз ауылында қыздарды алдыңғы қатарында болған бойжеткен еді. Өзіне сөз салған жігіттерге көз қырын салмайтын. Ал болашақ жары Жұман тіпті топас, нашар болып, Жамал менсінбей қояды. Жамал оқыған, ақылды азаматқа лайық болатын.
3. Жамал мен Ғали бір тойда танысып, көңілдері жарасады. Осылай бір-бірімен той үстінде өлең арқылы танысқан екі жас ғашық боп, тез тіл табысып, араға көп уақыт салмай, алма-кезек хат жазысып:
Бір сенсің ғашық отын сөндіретін,
Кім бізді ықтиярсыз көндіретін.
Өлсек шұқыр бір болсын, шықсақ төбе,
Айырмалық болса да өлтіретін.
Бір алла жалғыз өзі болсын айғақ,
Тұралық уағданы бекем байлап,
Сен үшін бір басымды еттім құрбан,
Шынжырлап жіберсе де Сібірге айдап, -деген Жамал сөздері келіскен тұжырымдай болады.
4. Шолпан күйеуі Сәрсенбайдың билік үшін көмектеседі деген ішкі есеппен жалғыз қызын Жұманға беруіне қарсы болады.
5.Сөйтіп, Жүніс, Нұрмаш екі досы көмек етіп, Ғали Жамалды алып қашып, қаладағы саудалас, ниеттес досы татар байы Фатихолланың үйін паналайды. Азды күнгі рахат, бақыт, ләззат дәмін татқан екі жастың қызықты ғұмыры ұзаққа созылмайды. Байжанның қоқан-лоққы, тепкі дүмпуі бұлардың жатқан ұясын шайқар болған соң, жылжып Ғалидың нағашыларын жағалайды
6. Аяқ астынан ауырған Ғали он үш күн төсек тартып, кенеттен дүние салады да, Жамал жалғыз қалады. Сосын еріксіз Байжан босағасына барып, Жұманнан әбден зорлық көреді. Әрі қайғылы махаббат уын ішуі – оның боранды күні үйінен қашып кетуге мәжбүрлейді
7.Аяқ астынан ауырған Ғали он үш күн төсек тартып, кенеттен дүние салды. Жамалдың жалғыз қалуы, еріксіз Байжан босағасына барып, Жұманнан зорлық көруі, қайғылы махаббат уын ішуі – оны боранды күні адасып өлумен аяқталады