Пр 4- тапсырма. Мәтінді оқы.
Қорықтан шыққан үш салт атты Көлқайнардағы
Құнанбай ауылына, Абайдың өз шешесі Ұлжан отырған
ауылға келіп жетті.
-Қалашылар келді! Қалашылар келді!-деді көргендер
шулап.
-Анау Абай, Абай ғой, айналайын-ай! Апасына
айтайыншы, деді бір үлкен әйел.
-Бәсе, Телғара ғой... Жаным-ау, мынау... Телғара! -
деді бір жас әйел.
Ұлжан баласы Абайдың келегн хабарын естіп, төрде
отырған енесі, Абайдың әжесі Зерені де сүйемелдеп,
сыртқа ертіп шықты. Зеренің ең жақсы көретін немересі
Абай еді. Оның тілеуін тілеп отыратын,
Осы жиынға қараған бетімен, екі жолдасынан озып
кеп бұрын түскен Абайдың атын біреу алып кете берді.
Бала ҝөп ішінен, ең алдымен өз шешесін көріп, соған
қарай жүре беріп еді, шешесі анадай жерже тұрып:
-Әй, шырағым балам, әуелі ар жағында әкең тұр...
Салем бер!-деді.
Абай әкесіне қарай тез бұрылды.
Әкесіне қол беріп амандасты. Әкесі сәлемін алды да:
-Балам, бойың өсіп ержсеіп қалыпсың! Бойыңдай
болып білімің де есті ме?-деді. Ұялғанды, жауап
айтпағанды кешірмейтін әке манезі Абайға белгілі. Ол
сабырмен:
-Шүкір, әке, Қазіреттің рұқсатын, фатихасын алып
қайттым,- деді.
Туыс ағасы Майбасар Абайдың жауабын ұнатып
тұрып:
-Өзі, тіпті үлкен кісі боп қапты!,-дей беріп еді.
Құнанбай оның сөзінің аяғын тоспай,
-Бар, ана шешелерің жақыса бар, амандас, балам!-деді
(М.Әуезовтен)

9 тапсырма. Мәтінде кездескен деректі және
дерексіз зат есім сөздерді тайып кестені
толтыр.
Деректі зат есім
Дерексіз зат есім ребят надо найти в тексте абстрактные существительные и документальное сушествительное​

Турмыстык алуметтик маселе

Объяснение:

Негизги ой: казирги заманда техника жагы катты дамып, адам жумыстарын жасвйтын роботтар пайда боып, жумыстардын кобин солар аткарып жатыр. Ал онын салдарынан казирги танда алемде 2млрдка жуык адам жумыссыздыкпен киналып отыр. Ал роботтар келе келе барлык мамандыктарды басып алып а жумыстар табылмай калады Мысалы уй жинайтын, акша санайтын, ауырган жеринди тауып беретин, массаж жасайтын, керек нарсени куйып алып беретин, типти сабактарды тусиндирип баска тилден аударып беретин жане т.б роботтар бар

Ажалдан қашқан Қорқыт дүниенің төрт тарабын түгел кезді.

Ажалданне?ажал-зат есім. ажалдан-туынды з.е., дара з.е., дерексіз з.е., жалпы есім.,дан-шығыс септігінің жалғауы.

қашқан не істеген? етістік. негізгі түбір етістік, дара етістік, салт етістік, болымды етістік. бұрынғы өткен шақ

Қорқыт- кім? зат есім. негізгі з.е.,дара з.е.,деркті з.е., жалқы з.е.,

дүниенің не? дүние. зат есім. дүниенің--туынды з.е., дара з.е., дерексіз з.е., жалпы есім., нің-ілік септігінің жалғауы

төрт- неше? сан есім. төрт--дара с.е., негізгі с.е., есптік с.е.,

тарабын не? тарап-зат есім. туынды з.е., дара з.е., дерексіз з.е., жалпы есім. (бұған сенімді емеспін)

түгел-- жалпылау есемдігі

кезді--- не істеді? етістік түбірі кез, ді-табыс септік жалғауы. туынды түбір етістік, дара етістік, сабақты етістік, болымды етістік жедел өткен шақ

Арай жұлдызды аспанға ұзақ қарады.

Арай - түбір сөз (зат есім);

жұлдыз - түбірі (зат есім),+ды - зат есімнен

сын есім тудыратын жұрнақ;

аспан - түбірі (зат есім),+ға - барыс септігі

жалғауы;

ұзақ - түбір сөз (үстеу);

қара - түбірі (етістік),+ды - жіктік жалғауының

3-жағы.

Біз сабақ туралы сөйлестік.

Біз - түбір сөз (жіктеу есімдігі);

сабақ - түбір сөз (зат есім);

туралы - септеулік шылау;

сөйле - түбірі (етістік),+с - ортақ етіс

жұрнағы,+ті - жіктік жалғауының 3-жағы,+к -

көпше түрде жіктік жалғауының 1-жағы.

Ертең оқушы мектепке барады.

Оқушы – зат есім.

Кім барады? Оқушы.

Бастапқы формасы: оқушы.

Тұрақты белгілер: дара, туынды, жалпы, жанды, деректі;

Тұрақсыз белгілер: жекеше, атау септік.

Кім барады? Оқушы (бастауыш).