ответ:Мақта б.з. дейін Орта Азия республикаларында, Үндістанда, Иран, Қытай, Мексика,Перу аймақтарында өсірілген. Қазақстанда 1918 жылы Түркістан жерін суландыруға байланысты қолға алынды. 1924 жылы мақта өсіретін Мақтаарал ауданы құрылды. Мақтаның биіктігі 1–1,5 м. 1–2 негізгі бұтақтан 10–15 жанама бұтақша тарайды, одан кейін осы бұтақшаларға гүл мен қауашағы шығады. Гүлі жеке, ірі сары не ақ. Мақта өздігінен, кейде айқас тозаңданады. Сабағы 90–130 см-ге жетеді, жапырағы жүрек тәріздес. Жемісі 3–5 ұялы қауашақ, оның ішінде талшық, оның ортасында 20–40 мақта тұқымы болады. Мақтаның 35 түрі бар, оның 5 түрі қолдан өсіріледі. Мақта – жарық, жылу, ылғалды көп керек етеді. Тұқымы 10–12C-та өне бастайды, 25–30C-та жақсы өседі, 0C-та үсікке шалдығады. Гүлдеу және пісу кезінде ылғалды көп керек ететіндіктен, суармалы жерлерде жоғары өнім береді. Облыстың Мақтаарал, Сарыағаш, Шардара, Ордабасы, Отырар аудандарында, Арыс, Түркістан қалалық әкімдік аумақтарында Мақтаның орта талшықты нөмірлері (Қырғыз-3, С-4727, С-6524, 108-Ф) өсіріледі. ОҚО ауа-райына байланысты мақта сәуір-мамыр айларында толықтай егіліп бітеді. Шиті жерге түскеннен кейін жер құнарлылығы жақсы болса 5-10 күннің көлемінде жер бетіне шығады. Ал егер жер бетіне шықпай тұрып, жаңбыр жауған жағдайда, тез арада бетін тырнап шығу қажет. Себебі жердің беті қатып мақта тұншығып қалады. Мақта өсіп жетілемін дегенше, арам шөптерден тазалап, түрлі зиянкестерден қорғайтын химиялық заттар беріліп тұрады. Жылына 2 рет суарады
Әлемдік тәртіп үлгілері - әлеуметтік-мәдени қырынан қаралатын қалаулардың үлгісі, қазіргі жаһандық мәселелердің шешімін табуға бағытталған халықаралық жоба, ұйым. Әлемдік тәртіп жобасы әртүрлі болашақтың бей- несін жасауға тырысқан бірнеше зерттеулер үлгісімен байланысты. 1968 ж. Әлемдік тәртіп институты (АҚШ) не- гізінде құрылған және американдық ғалым С.Мендетовиц басқарған бұл жоба "қалаулы шақтардың" немесе жаһандық қауымдастықтардың әртүрлі нұсқасын жасаумен шүғылданды. Осы жоба барысында жарияланған зерттеулер әлемдік қауымдастық және ғалымдар тарапынан қызығушылық тудырды. Өйткені олар жалпыадамзаттық құндылықтарды жаһандану жағдайында қарастырды. Олардың қатарында мына еңбектерді атауға болады: Р. Котари "Болашаққа қадам" (1974), Р. Фалк "Болашақ әлемдерді зерттеу" (1975), А.Мазруи "Мәде- ниеттердің әлемдік федерациясы" (1976), Г. Лагос және Г. Годай "Түрмыс төңкерісі" (1977), И.Галтунг "Шынайы элем" (1980) және т.б. Бұлардың барлығы да жарқын болашақты болжап, жаһандық мәселелерді шешуде оптимистік көзқарасты үстанады. Әлемдік тәртіп үлгісін жасаушылар алдымен адамзат болашағын саяси алауыздықтан, ғаламдық қарулы қақтығыстардан, экономикалық теңсіздіктен, әлеуметтік әділетсіздіктен, нәсілдік өшпенділіктен, үлттық ымырасыздықтан ада жарқын өмірмен байланыстырады.
ответ:Мақта б.з. дейін Орта Азия республикаларында, Үндістанда, Иран, Қытай, Мексика,Перу аймақтарында өсірілген. Қазақстанда 1918 жылы Түркістан жерін суландыруға байланысты қолға алынды. 1924 жылы мақта өсіретін Мақтаарал ауданы құрылды. Мақтаның биіктігі 1–1,5 м. 1–2 негізгі бұтақтан 10–15 жанама бұтақша тарайды, одан кейін осы бұтақшаларға гүл мен қауашағы шығады. Гүлі жеке, ірі сары не ақ. Мақта өздігінен, кейде айқас тозаңданады. Сабағы 90–130 см-ге жетеді, жапырағы жүрек тәріздес. Жемісі 3–5 ұялы қауашақ, оның ішінде талшық, оның ортасында 20–40 мақта тұқымы болады. Мақтаның 35 түрі бар, оның 5 түрі қолдан өсіріледі. Мақта – жарық, жылу, ылғалды көп керек етеді. Тұқымы 10–12C-та өне бастайды, 25–30C-та жақсы өседі, 0C-та үсікке шалдығады. Гүлдеу және пісу кезінде ылғалды көп керек ететіндіктен, суармалы жерлерде жоғары өнім береді. Облыстың Мақтаарал, Сарыағаш, Шардара, Ордабасы, Отырар аудандарында, Арыс, Түркістан қалалық әкімдік аумақтарында Мақтаның орта талшықты нөмірлері (Қырғыз-3, С-4727, С-6524, 108-Ф) өсіріледі. ОҚО ауа-райына байланысты мақта сәуір-мамыр айларында толықтай егіліп бітеді. Шиті жерге түскеннен кейін жер құнарлылығы жақсы болса 5-10 күннің көлемінде жер бетіне шығады. Ал егер жер бетіне шықпай тұрып, жаңбыр жауған жағдайда, тез арада бетін тырнап шығу қажет. Себебі жердің беті қатып мақта тұншығып қалады. Мақта өсіп жетілемін дегенше, арам шөптерден тазалап, түрлі зиянкестерден қорғайтын химиялық заттар беріліп тұрады. Жылына 2 рет суарады
Әлемдік тәртіп үлгілері - әлеуметтік-мәдени қырынан қаралатын қалаулардың үлгісі, қазіргі жаһандық мәселелердің шешімін табуға бағытталған халықаралық жоба, ұйым. Әлемдік тәртіп жобасы әртүрлі болашақтың бей- несін жасауға тырысқан бірнеше зерттеулер үлгісімен байланысты. 1968 ж. Әлемдік тәртіп институты (АҚШ) не- гізінде құрылған және американдық ғалым С.Мендетовиц басқарған бұл жоба "қалаулы шақтардың" немесе жаһандық қауымдастықтардың әртүрлі нұсқасын жасаумен шүғылданды. Осы жоба барысында жарияланған зерттеулер әлемдік қауымдастық және ғалымдар тарапынан қызығушылық тудырды. Өйткені олар жалпыадамзаттық құндылықтарды жаһандану жағдайында қарастырды. Олардың қатарында мына еңбектерді атауға болады: Р. Котари "Болашаққа қадам" (1974), Р. Фалк "Болашақ әлемдерді зерттеу" (1975), А.Мазруи "Мәде- ниеттердің әлемдік федерациясы" (1976), Г. Лагос және Г. Годай "Түрмыс төңкерісі" (1977), И.Галтунг "Шынайы элем" (1980) және т.б. Бұлардың барлығы да жарқын болашақты болжап, жаһандық мәселелерді шешуде оптимистік көзқарасты үстанады. Әлемдік тәртіп үлгісін жасаушылар алдымен адамзат болашағын саяси алауыздықтан, ғаламдық қарулы қақтығыстардан, экономикалық теңсіздіктен, әлеуметтік әділетсіздіктен, нәсілдік өшпенділіктен, үлттық ымырасыздықтан ада жарқын өмірмен байланыстырады.