Прочитайте стихотворение сформулируйте его основную мысль. В каком предложении она выражена.

Көңілде алаң басылса;
Тәңірінің берген өнері
Көк бұлыттан ашылса.

Сылдырлап өңкей келісім
Тас бұлақтың суындай,
Кірлеген жүрек өз ішін
Тұра алмас әсте жуынбай.

Тәңірінің күні жарқырап,
Ұйқыдан көңіл ашар көз.
Қуатты ойдан бас құрап,
Еркеленіп шығар сөз.

Сонда ақын белін буынып,
Алды-артына қаранар.
Дүние кірін жуынып,
Көрініп ойға сөз салар.

Мұқағали Мақатаевтың өлеңдері сыршыл да өршіл болып келеді. Бұндай ауыр жүкті беліне алатындай бұл өлеңде қандай құдірет бар? «Қайырлы түн», «Мен таулықпын» өлеңдері бұл қатарға кіре ме? Бұл талқылауды қажет ететін мәселе.

Өлеңнен бар ғаламға, жер анаға, ақ аспанға, қойлы ауылға, ғалымдарға, бар тіршілікке тыныштық тілеп, түннің қайырлы болуын қалаған тіршілікке іңкәр ақынның өлеңі естіледі. Алғашқы шумақтарында ақын табиғатқа жан бітіре суреттеп онымен ашық сырласып, нәзік лирикаға жол берсе, өлеңнің орта тұсында ақынның позициясы көрініп азаматтық пафос жоғарылай түседі. Осылайша өлеңнің басты идеясы айқындалады. Ол – бейбітшілік, тыныштық идеясы. «Қайырлы түн» өлеңі осылай суреттелген. Автор «Мен таулықпын» өлеңінде тау деген алып жүрек екенін, киіктің сүтін ішіп ержеткенін, таудан жаратылғанын, табиғаттан нәр алғанын, өзінің тау ұлы екенің нақты ұйқаспен өрнектеп жазған. Ең соңында «қыранның қанатынан ұстап алып ұшып кетсем ғой» деген ой тастап кетеді.

Өсуіне қарай:

Құлын - биенің жас төлі.

Жабағы - 6 айдан асқан құлын

Тай - жылқының бір жастағысы.

Құнан - жылқының екі жастағысы.

Дөнен - жылқының 3 жастағысы.

Сәурік-(3 – 4 жастағы үйірге салынбағаны)

Бесті - жылқының бес жастағысы.

Саяқтар (бойдақ жылқылар):

Ат - піштірілген еркек жылқы.

Сақа ат - он бір -он екіге келген ат.

Арда емген - құнанына дейін енесін емген, ақ жілік болғаны.

Төл тай - өз енесі мен ежені бірдей еметін бір жасар жылқы.

Қысыр емген - құлынын тастаған биенің екі жасқа дейін емген бұрынғы төлі.

Шобыр - мініске, күш-көлікке өте мықты шабан ат.

Сетер ат - құлынынан қартайып өлгенше жүген-құрық, ер тоқым көрмеген ат.

Пішпе - піштірілген жылқы.