, Прочитайте тексты и определите жанр и стиль с пояснением А мәтіні
Қазақстан Республикасы 2013 жылы «Жасыл экономика» тұжырымдамасын қабылдады. Тұжырымдамада халықтың әл-ауқатын жақсарту, қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды сақтап, тиімді пайдалану үшін жаңа экономикаға көшу жолдары белгіленген. «Жасыл экономика» экологиялық апаттың алдын алуға негізделген. Табиғи энергия көздері-мұнай мен газ таусылса, экологиялық апат болады. Ал жасыл экономика бүкіл табиғи энергия көздерін тиімді пайдалануға, табиғи таза өнім шығаруға бағытталған.
Тұжырымдаманы іске асыру үш кезеңге бөлінген: бірінші кезең-табиғи қорды тиімді пайдалану: екінші кезең-жаңа технология арқылы өндірілген, жаңартылған энергетиканы енгізу:үшінші кезең-жаңартылған энергетика арқылы өнеркәсіпті дамыту. Табиғи энергия көздерін сақтаудың бір жолы –баламалы энергия көздерін шығараты жаңа технологияны енгізу.
Ә мәтіні
Алаштың асылдары
Шайқалды сан мәрте
Елімнің тұнығы.
Қазағым, асылым -
Көк түрік сынығы.
Торлап ап тұрғанда
Ұлтымды азап-мұң,
Оятпақ болыпты
Ұлдары қазақтың.

Әлихан, Мұстафа,
Ахмет, Міржақып
Орнатпақ болыпты
Халқына нұр бақыт.
Күресті атсын деп елінің ақ таңы.
Алаштың айбынды
Асылдай ұлдары,
Зиялы, жүректі,
Қорғаны тұлғалы
Сын жерде елінің намысын сатпады.

3-

-тапсырма. Мәтінді түсініп оқы. Қою қаріппен берілген сөздердің

мағынасын анықта. Мәтінде қандай мәселе көтерілгенін айтып, стихи

анықта.

Қазақстан — мұнайлы мемлекет. Мұнай қоры еліміздің батыс бөлігіне

орналасқан. Жыл сайын 32 миллион тонна мұнай өндіріледі. Жаһанда ме

най өндіруден 18-орында. Қазақстанда мұнай құбырын 10 000 шақырым

дейін жүргізген. Мұнай өндіретін 32 стансы жұмыс істейді.

Батыста мұнай кені бар екенін қазақтар ертеде білген. Олар мұнай

адамның, малдың жарасын емдеген. Алғаш бұрғылау жұмыстары Батыс

тағы Қарашұңғыл жерінде жүргізілген. 1899 жылы 40 метр тереңдікте

алғаш мұнай бұрқағы атқылаған. Осы кезден бастап Ұлы дала елінде мұнай

өндірісі басталды. Ал Доссорда 1911 жылы 226 метр тереңдіктен мұнай бр.

Қағы атқылаған. Осы жерде Қазақстандағы алғаш мұнай өндіру өнеркәсіб

басталды.

1985 жылды Атырау облысы Құлсары қаласында тосын оқиға бол

ды. №37-ұңғымада қатты қысымнан мұнай өндіретін құралдың бір бөліп

жұлынады. Ауаға мұнаймен бірге улы газ атқылаған. Өрт болып, от

бұрқақ 40-50 метрге көтерілген. Жердегі өртті орбитадан ғарышкерлер 2

көрген. Қыс мезгілінде өрттен бірнеше километр жер жылынып, жерге ш

шыққан. Бұл өртті бір жылдан кейін әрең сөндірген. Қазір мамандар мұнд

Экологиялық апаттың алдын алады.

Туған жер адам өмірінде киелі орын алады. Осы жер оны өткенімен және болашағымен байланыстырады. Ата-баларымыз найзаның ұшымен, білектің күшімен сақтап бізге аманат етіп қалдырған асыл қазынаны көзіміздің қарашығындай сақтауымыз қажет. Жыраулар жырлаған, ақындар өлең арнаған, суретшілер сурет арқылы туған жердің әсемдігін, олар үшін аса қымбат екендігін көрсетуге тырысқан. Туған жеріміздің топырағы, асқар таулары мен өзен-көлдері, даласы өте қажет екенін, сол үшін туған жерімізді құрметтеу, қорғау біз үшін міндет екенін естен шығармауымыз қажет. Бір сәт көзімізді жұмып туған жерімізді ойға алатын болсақ, ең алдымен ата-ана, бауырларымыз және достарымыз еске түседі. Себебі туған жер ол адамның шағын Отаны. Самал желімен, балалық шақтағы естеліктерімен, ата-апаларының қызықты әңгімелерімен байланыстырады. Халықта «Туған жердің жусаны жұпар», – деп бекерден айтылмаған. Әрбір тас, әрбір гүлі, бәрі-бәрі адам үшін ыстық болып тұрады. Сонымен қатар бабаларымыз қалдырған туған жерге байланысты керемет мақалдар көп.