Прочти текст. Используя текст составь диалог, 4во ответа
Халық ауыз әдебиетінің ерекше бір түрі. Айтыс қазақтан басқа халықта арабтың бәдәуилер тайпасында және түрік тілдес елдердің бірқатарында, ірі ақындар айтысы Үндістан халықтарында бар.
Айтыс - әдебиет жанры болғанымен, ертеден қалыптасқан халықтық дәстүрдің үлкен түрі. Ойын, той, ас, қыз ұзату, келін түсіру сияқты қазақ тойлары жүйрік ат, білекті палуандармен бірге айтыс ақындары да қатысып, олар айтыс арқылы той қызығы мен мәртебесін көтере түскен. Әрине мұндай жерде айтыстардың өз мақсаты, талабы, шарты бар. Көшпелі елдің қызық-қуанышын бөлісіп келген айтыс халқымыздың сан алуан ойын-той, әр түрлі дәстүрлі думандарда қуана қызықтайтын театры іспеттес болған. Жұрт көпшілік алдында сөз сайысына түскен екі ақынның жеңіске жету жолындағы тапқырлықтары мен алғырлықтарына куә болып, солардың біреуінің намысын жыртып, тілеуін тілейтін жанкүйеріне айналады. Бұған айтыстың сауықшылдық, эстетикалық ләззат беретін сипаттары да айтарлықтай қызмет атқарады. “Аттың жалы, түйенің қомында” дегендей көп дайындықты керек етпейтін айтыс кез келген жерде өте береді де, мұның тыңдаушысы да, бағасын беріп төрелік айтушысы да халық немесе қадірлі ел ақсақалдары болады. Айтыстың дәстүрлі өнерге айналуына көшпелі өмір салты тікелей әсер еткені байқалады. Көшпелі елде шілдехана, ойын-тойға ерекше мән беріліп, қонақ кәдеден бастап, кішігірім ауыл айтыстары да өтіп отырған. Бұлар ертеңгі көрнекті айтысқа бастайтын дайындық тәрізді бүкілхалықтық сипат алған. Арқалы айтыс ақындары бірін-бірі іздеп келіп айтысатын дәстүрге жалғасты. Бір де бір үлкен жиын, ас-той ақындар айтысынсыз өтпейтін болды. Бұл дәстүр айтыстың сан алуан мазмұнды, мол ауқымды жанрға ұласуына қолайлы жағдай жасады
Мысалы, Украинаны алайық. Неге олар сол жерде суржик дейді? Олар Украинада дүниеге келді, неге орысша сөйлейді, онымен бағдарламалар жүргізеді және т.б. Украин болсаң украинша сөйле, қазақ болсаң қазақша сөйле! Неліктен адамдар кездейсоқ сөйлеседі? Сіз украин, орыс, неміс немесе басқа тілдерде сөйлейтін американдықты қинадыңыз ба?
Суржик - бұл біздің шындық. Бұл белгілі бір дәрежеде империялық өткеннің әсері, бірақ бұл, былайша айтқанда, диалект қалай пайда болғаны түсініксіз. Гогольде де, Котляревскийде де суржик тілі болған, бұл тірі тіл еді. Бүгінде украин тілінде сөйлейтін көптеген адамдар лексикасында орыс сөздерін қолданады. Суржикті қолдану бұл адамдарды жаман ете ме? Мысалы, Батыс Украинаның тұрғындары поляк сөздерін белсенді қолданады. Польша өзінің полонизациялау бағытын белсенді түрде иілдіргенімен, атап айтқанда, Львовты таза поляк қаласы деп санайды, бірақ біз қандай-да бір себептермен «кесе», «әріптес», «гренадер» және т.б. сөздеріне шағымданбаймыз. Біз мұны белгілі бір аймақтың ерекшелігі, диалект ретінде қабылдаймыз. Лес Подеревянский әдеби төсенішті пайдаланады - назар - көптеген адамдарға ұнайды. Бұл мәдениетсіз деп қабылданбайды, керісінше - кейбіреулер оны өнер деп санайды. Сонымен, орыс тілін қолдану мәселесі тағы бір манипуляция емес пе? Батыс Украинадағы австрия-венгр және поляк мұралары «төзімді» болған кезде және орталық және шығыс аймақтардағы украинға орыс тілінің әсері дерлік лингвистикалық қылмыс болып саналады ма?
Зат есім мен сын есімнің айырмашылығы
Зат есім және сын есім
Зат есім мен сын есім - екі түрлі нәрсе. Олардың ұқсастықтары грамматика әлемінде негізделсе де, табиғаты, сипаты және қолданылуы бойынша әр түрлі. Зат есім де, сын есім де етістіктермен, есімдіктермен, есімдіктермен, предлогтармен, байланыстырулармен және сөйлемдермен бірге сегіз бөлікке жатады. Дүние жүзіндегі ағылшын тілінде сөйлейтін және білімді адамдардың көпшілігі зат есімдер мен сын есімдерді бір-бірімен алмастырады, бірақ кейбір сөздер алынып тасталса да, бұл дұрыс емес. Сондықтан екеуінің де дұрыс қолданылуын есте ұстаған жөн. Сіз сонымен қатар зат есім немесе сын есім ретінде ауысуға болатын сөздер жиынтығы бар екенін түсінуіңіз керек, бірақ оның зат есім болған кезде және сын есімге айналған кезде қандай болатынын білуіңіз керек.
Зат есім немесе сын есімге айналатын сөздердің мысалы - «ұшу». 1-СЕНТ: Салли шыбын-шіркей. Осы сөйлемдегі «ұшу» сөзі зат есім ретінде қолданылған. 2 қыркүйек: П.Диддидің реңктері соншалықты ұшты. Осы сөйлемдегі «ұшу» сөзі жаргон сын есімі ретінде қолданылған. Айырмашылықты көресіз бе? Сізге көбірек түсінуге көмектесу үшін зат есім мен сын есімнің айырмашылықтары бар.
Бастауыш зат - бұл адамның, жердің, заттың немесе тіпті идеяның атын білдіретін сөздер. Оның мысалдары - адам, орын, нәрсе, идея және басқалар. Пайда болғанның бәрі, тіпті аты жоқ және бұл атаулар да топтастырылып, зат есім ретінде аталады. Зат есімнің екі негізгі түрі бар - тиісті зат есім және жалпы зат есім. Жоғарыда айтылған мысалдар жалпы зат есім деп аталады. Жалпы зат есімдер дегеніміз - заттардың жалпы және нақты емес терминдері. Дұрыс зат есімдер - бұл нақты есімдер. Сіз мақалаларды оқыған кезде және бас әріптермен сөздерді кездестіргенде - бұл зат есім. Тиісті зат есімдердің мысалы: Ева, Эндрю, Майкл сияқты адамдардың есімдері; Небраска, МакДональд, Гарвард университеті сияқты жерлердің атаулары және тағы басқалар. Зат есімнің ішкі түрлері - ұжымдық зат есімдер (топқа қолданылатын сөздер, мысалы, табындар, отарлар және т.б.); нақты зат есімдер (қол тигізуге, иіс шығаруға, дәм татуға және көруге болатын нәрселерге қолданылатын сөздер, мысалы, тұз, қант, ит, жүн және т.б.); дерексіз зат есімдер (сезілетін, бірақ көрінбейтін нәрселерге қолданылатын сөздер, мысалы, махаббат, шатасу, мазасыздық, ашуланшақтық және т.б.); жаппай зат есімдер немесе сансыз зат есімдер (заттарға немесе көпше түрде атауға болмайтын заттар тобына қолданылатын сөздер, мысалы, сүт, жиһаз, мінез, білім және т.б.).
Сын есім, екінші жағынан, зат есімді сипаттау немесе өзгерту үшін негізінен қолданылатын сөздер. Әдетте сөйлемдегі зат есімнен бұрын болады, бірақ кейбір жағдайларда кейіннен жүреді. Мысал ретінде көркем биші, сегіз жасар бала, қария, темір ыстық және т.б. Зат есімдер сияқты сын есімдердің де түрлері мен жіктелуі бар - сипаттамалық сын есімдер (бұл формалар, түстер, өлшемдер, тұлғалық белгілер, қасиеттер мен уақыт деп жіктеледі және зат есімдерді сипаттау үшін қолданылады, мысалы, шеңбер мен жүрек, қара және алтын, жуан немесе жіңішке, депрессиялы және т.б. оптимистік, теріс және позитивті, мыңжылдықтар мен ғасырлар және басқалар); жеке титулдар (зат есімнің алдындағы және сипатталған заттың күйін білдіретін сөздер, мысалы, мадоизель, ағасы, санақ және т.б.); иелік етуші сын есімдер (бұл сөздер иелігін білдіреді және зат есімнің алдында тұрады, мысалы, менікі, оның, оның және т.б.); және тағы басқалар.
ҚОРЫТЫНДЫ:
1. Сын есім де, зат есім де сөйлеудің сегіз бөлігіне жатады.
2. Зат есімдер - адамдардың, жерлердің, заттардың және идеялардың есімдері, ал сын есімдер - бұл зат есімдерді сипаттау үшін қолданылатын сөздер.
3. Зат есімдердің екі негізгі түрі бар - жалпы зат есім және тиісті зат есім және басқа да ішкі типтер, мысалы, ұжымдық, нақты, дерексіз және жаппай немесе есептелмейтін зат есімдер. Екінші жағынан сын есімдер сипаттамалық, жеке атаулар мен иелік етуші сын есімдерге ие