Артық сөзді тапу үшін ұйымдастыру жолын қолданамыз. Біздің аудармызда кейінгі деректер бар: "Артық сөз" айтылған. Түсіндірейік, себебі әрбір сүзіліштен кейін артық сөз тапу мүмкіндігі бар. Біздің сүзілішімізде кейінгі сөздер болады: "дәрігер", "қабылдау", "тосап", "тыңдау", "дәптер", "кітап", "сызғыш", "қан", "тапсыру", "тіс", "дәрігері", "дәрігері", "есеп", "шығару", "емхана", "аға", "іні", "ана", "күнделік", "әке", "қарындас".
Бізге артық сөзді көздесеу үшін, көбейтілген сөздерге қараймыз. Көбейтілген сөздер - осы мәтіннен пайда болған, жоғары қасиетпен айырылған сөздерді айтеді. Осы сөздерге "емес" деп білінетін сөз десек адал үлгіге жетеді. Айтып берілген аудармаға көздесетін дейінгі сөз шамамен арада логикалық қосымша басқару мүмкіндіктеріне нуқтымейді.
Артық сөзді табу үшін, жолдарды бір жабдықта зерттейміз:
1. Біз складаны қарауымыз керек. Бұл арқылы, барлық сөздерді оқиғаларына бөліп бөлу мүмкіндігі бар. Мысалы, "дәрігер" сөзінің склады "дә-ри-гер" болады.
2. Келесі сөздерді поша баратын "көздесудің ең ауқымды тәсілгесін" табамыз:
- "дәрігер" сөзі бар сақжал болуы тиіс, осы сөзде 3 дыбысты аласқан, сондықтан бар сақжалы болуы артық сөзді анықтау үшін апартты сөзге (сөз көшірмейді) оқиғасына бөлелуде.
- "тыңдау" сөзі негізгі (мурат) сөз (языктағы пайдалану) болған салыстырмау дағдысын көрсетеді, сондықтан негізгі сөзге орай оқиға (сөз көшірмейді) жоғары болуы артық сөзді анықтау үшін негізгі сөзді орнына келетін.
- "тіс" сөзінің негізгі сөзі "тапсыру" сөзі болады. Осы себепті орнына оны жайлы анықтама орындау қажет.
- "дәрігері" сөзінің негізгі сөзі "дәрігер" сөзі болады. Осы себепті орнына оны жайлы анықтама орындау қажет.
Математикалық әдістемеде, әрбір қатардағы артық сөзге қандай мағына беріліп тұр соң, оны пайдалану негізінде жатады. Сайыс бірдей, сөйлемдегі артық сөздердің пайдалануының көмегімен мағынасы түсінген шынайы оқушы, ол осы мағыныны ұғымасы гана қалдырып, ықтимал ортақ мағынаны жүзеге асырады.
Сосында, артық сөзді табу мәселелері уақытпен айырылып жатады. Осы топикпен байланысты тиісті практикалық айырмашылық талдану үшін оқушыға біраз мазмұн беру керек. Мысалы, ашық шығармаларды пайдалану немесе ашық шығармаларды ұсынып беру арқылы оларды мазмұнмен танытуға оралу. Бұл оларға осы пеңбір жатады деп танымал жасауға мүмкіндік береді.
кан тапсыру
есеп шыгару
кунделік
Бізге артық сөзді көздесеу үшін, көбейтілген сөздерге қараймыз. Көбейтілген сөздер - осы мәтіннен пайда болған, жоғары қасиетпен айырылған сөздерді айтеді. Осы сөздерге "емес" деп білінетін сөз десек адал үлгіге жетеді. Айтып берілген аудармаға көздесетін дейінгі сөз шамамен арада логикалық қосымша басқару мүмкіндіктеріне нуқтымейді.
Артық сөзді табу үшін, жолдарды бір жабдықта зерттейміз:
1. Біз складаны қарауымыз керек. Бұл арқылы, барлық сөздерді оқиғаларына бөліп бөлу мүмкіндігі бар. Мысалы, "дәрігер" сөзінің склады "дә-ри-гер" болады.
2. Келесі сөздерді поша баратын "көздесудің ең ауқымды тәсілгесін" табамыз:
- "дәрігер" сөзі бар сақжал болуы тиіс, осы сөзде 3 дыбысты аласқан, сондықтан бар сақжалы болуы артық сөзді анықтау үшін апартты сөзге (сөз көшірмейді) оқиғасына бөлелуде.
- "тыңдау" сөзі негізгі (мурат) сөз (языктағы пайдалану) болған салыстырмау дағдысын көрсетеді, сондықтан негізгі сөзге орай оқиға (сөз көшірмейді) жоғары болуы артық сөзді анықтау үшін негізгі сөзді орнына келетін.
- "тіс" сөзінің негізгі сөзі "тапсыру" сөзі болады. Осы себепті орнына оны жайлы анықтама орындау қажет.
- "дәрігері" сөзінің негізгі сөзі "дәрігер" сөзі болады. Осы себепті орнына оны жайлы анықтама орындау қажет.
Математикалық әдістемеде, әрбір қатардағы артық сөзге қандай мағына беріліп тұр соң, оны пайдалану негізінде жатады. Сайыс бірдей, сөйлемдегі артық сөздердің пайдалануының көмегімен мағынасы түсінген шынайы оқушы, ол осы мағыныны ұғымасы гана қалдырып, ықтимал ортақ мағынаны жүзеге асырады.
Сосында, артық сөзді табу мәселелері уақытпен айырылып жатады. Осы топикпен байланысты тиісті практикалық айырмашылық талдану үшін оқушыға біраз мазмұн беру керек. Мысалы, ашық шығармаларды пайдалану немесе ашық шығармаларды ұсынып беру арқылы оларды мазмұнмен танытуға оралу. Бұл оларға осы пеңбір жатады деп танымал жасауға мүмкіндік береді.