Рдың емірінен 4. Мәтінді оқып, тақырып қойыңдар. Себебін түсіндіріңдер. Негізгі ойды табыңдар.
Өркештене созылған тау беткейіндегі шағын ауылдың бір топ баласы
сасыбай көліне келді.
Шыжыта шақшиған күннің ыстығына шы тез-тез шешіне
салды да, суға қойыл-қойып кетті.
Суды шалпылдата шуласып жүрген балалар бір кезде қуаласпақ ойнамах
болып, екі белінгенде, Әлкей жоқ болып шықты.
Балалар абыржып қалды.
- Ол кайда кетті екен?!
- Жаңа ғана келе жатыр еді ғой...
- Өзі суға түсіп пе еді? Келге батып кетпесін!
Осы кезде бір бала:
- Айтпақшы, ол тағы да әнeугүнгідей тастарды тамашалап жүрген шығар,
деді солдастарына қарап.
Иә, иә, дұрыс, ол тек сонда, басқа ешқайда кетпейді.
Бұдан көңілі жайланған олар қайта жапырлап суға түсе бастады.
Күз еңкейген кезде азер қайтқан ұландар анадайдан жол жиегіндегі бір аң
мүсінді биік тастың іргесіне еңкейіп, бірдеме істеп жүрген Әлкейді көрді.
Балалар жанына келгенде, ол тершіген маңдайын сипап қойып, тізесінде
жатқан дәтерге үңіліп отыр еді.
- Ой, сен әлі мұнда отыр ма едің, біз сені мана үйге қайтқан болар десек,
деді бір бала оған.
Қане, тағы не жазып алдың, көрсетші? - деді екіншісі қағазға қолын
созы.
Әлкей оған қағаздарын ұсынды. Балалар жапырласа төнді.
Мынау - ана тастағы сурет кой.
- Ал мынау - сондағы жазу емес пе?
Өзі бәрін айнытпай салышты, - деді дабырласып олар.
Әлкей Ақырын орнынан тұрды да, тұсындағы тасқа қарап:
- Шіркін, бұлардың сырын білсе ғой... - деді армандап...
Содан бері көп жыл өтті. Туған өлкедегі таулардың әрбір қызық бітімді
күшия тасына таңдана карап, тамсанатын кешегі жас бала атақты тарихшы
ғалым, белгілі әдебиеті Әлкей Марғұлан ағаларың болатын.
(Ермек Өтетілеуов)
Күрделі сөздерді табу
Менің сүйікті мектеп.
Мен 99-мектепте оқидым. 9 жылдан бері осы мектепте оқып жүрмін, мен мектебімізді шын жүректен білемін. Сондықтан мен айта бастаймын. Біздің мектепте екі қабат бар. Бірінші қабатта жаттығу залы, 2 техника бөлмесі, 5 кіші сынып, акт залы, асхана, директор кабинеті, химия, қазақ, ағылшын, физика, сондай-ақ 3 дәретхана мен 2 ауысымдық бөлме бар. Екінші қабатта 1 кіші мектеп, 3 қазақ тілі кабинеті, 2 математика кабинеті, 2 орыс, ағылшын тілі, биология, тарих, информатика, өзін-өзі тану, география кабинеттері, сонымен қатар оқытушы, әлеуметтік педагог, логопед және кітапхана. Мектеп жанында спорт алаңы бар.
Біздің мектебіміз сол жылы 55 болды. Біздің мектепте білім 9-сыныпқа өтеді. Мектепте 40-қа жуық мұғалім және 10 қызметкер бар. Мектеп жақсы оқытылады. Тақырыптар анық түсіндіріледі. Бізде 1-ден 8-сыныпқа дейін жаңартылған бағдарлама және бес күн. 9-сынып ескі бағдарлама болып қалды және сенбіге дейін үйренді. Әр жұмада бізде «Таза жұма» бар, 5-9 сыныптардың барлық сыныптары мектепті көктемде тазалаумен айналысады. Сенбі күні бізде «Субботник» 8-9 сыныпты тазалады. Біздің мектепте көптеген мерекелер бар: «Күзгі бал», Жаңа жыл, 8 наурыз, 1 мамыр, 7 мамыр, 9 мамыр. Ал басқа мектептердегідей. Біздің мектебіміз жақсы деп айта аламын. Мұнда бәрі үлкен және достық отбасы сияқты.
-Екеуі де бір емес пе?!, - деп жауап қайырады Бай.
Төле би: Екі көзің бірдей болса, онда еңбек те бірдей болуы керек. Бай өз қателігін түсініп, қызметшіден кешірім сұрап, қой беріпті. Билер жайлы аңыз-әңгімелер өте көп. Әйтек бе, Қазыбек би, Төле би ел арасында өздерінің әділдігімен, шешендігімен ел есінде мәңгі сақталады. Тарихта да алар орны ерекше.